سیمای پیامبران در قرآن کریم نسخه متنی

تدبر و تفكر

آيه شريفه بيان مثل براى همسران پيامبر اسلام حضرت رسولص مبنى بر توبيخ از مخالفت و ايذاء رسول خداص است كه سبب كفر و خروج از حريم اسلام خواهد بود و مصاحبت دو زوجه [عايشه و حفصه‏] با رسول خداص همراه با مخالفت او، جز ضرر و زيان براى آن دو نتيجه‏اى نخواهد داشت همچنان كه همسر نوحع در اثر خيانت و ايذاء نوح [كه به‏آن حضرت نسبت جنون مى‏داد و مردم را از ايمان آوردن به‏او باز مى‏داشت‏] و نيز همسر لوط از نظر ايذاء لوط و ترغيب مردم به‏رفتار زشت و شنيع [وى مردم را از ورود ميهمانان بر لوط آگاه مى‏كرد تا آن قوم نسبت به‏ميهمانان لوط هتك حرمت نمايند و بدين شكل آبروى لوط را مى‏ريخت‏] مورد تهديد و عقوبت و عذاب قرار گرفتند173

نكات قابل استفاده از آيه شريفه

1- چنانكه بسيارى از مفسرين گفته‏اند آيه در مقام توبيخ و تهديد همسران پيامبرص به‏ويژه [عايشه و حفصه‏] است كه مبادا پيامبرص را اذيت نمايند كه اذيت و آزار او سبب كفر و خروج از اسلام و در نتيجه ابتلا به‏عذاب مى‏گردد، همچنانكه همسران نوح و لوط عليه‏السلام مبتلا به‏عذاب شدند

2- در سرنوشت همسران نوحع و لوطع عبرتى است براى همسران رسول خداص كه تصور نكنند همسر پيامبر بودن تحت هر شرايطى ناجى است

3- قرابت و نزديكى با پيامبران و اولياء الهى حتى زوجيت مانع خروج از اسلام و ايمان و سبب منع از عذاب نمى‏گردد، چه بسا در حال قرابت معصيت كردن سبب مضاعف شدن مجازات گردد چنانكه خطاب به‏همسران پيامبر در سوره احزاب آيه 31 مى‏فرمايد

4- از آنجا كه انسان موجودى مختار است، هيچ گاه تحت جبر محيط زندگى خانواده و اجتماع قرار نمى‏گيرد، بلكه تحت هر شرايطى مى‏تواند هر راهى را مى‏خواهد انتخاب كند چنانكه در آيات اشاره شده است همسران نوح و لوطع گمراهى را بر هدايت، و ظلمت را بر نور و طاغوت را بر اولياء و انبياء الهى ترجيح دادند اگرچه در جوار پيامبر خدا و تحت امر او مى‏زيستند و نيز در آيات اشاره مى‏كند كه آسيه همسر فرعون، هدايت را بر گمراهى و نور را بر ظلمت و اولياء و انبياء الهى را بر طاغوت ترجيح داد و راه آنان را برگزيد اگرچه در كنار فرعون و تحت حاكميت او و زير فشارها و شكنجه‏هاى او خورد مى‏شد اين مثل‏ها راه عذر و بهانه‏هاى بدتر از گناه را بر انسان مسدود مى‏كند، انسان تحت هيچ شرايطى خانوادگى و اجتماعى نمى‏تواند گناه گمراهى خود را به‏گردن كسى بياندازد، هركس مسئول انتخاب راه خود است و خداوند اين قدرت را به‏انسان داده در نتيجه اين آيه شريفه تنها سرنوشت همسران نوح و لوط عليهما السلام را براى عبرت همسران پيامبر اسلامص مثال نزده، بلكه براى همه انسانها اين مثل را زده، كه اى انسان، تو نه مجبور به‏هدايت و نه مجبور به‏گمراهى هستى حتى خدا و پيامبران الهى تو را مجبور نمى‏كنند «انا هديناه السبيل اما شاكراً و اما كفوراً»

خداوند راه به‏انسان نشان داده است، اين خود اوست كه چه راهى را برگزيند، پس مسؤليتى خطير و سرنوشت‏ساز به‏دوش انسان قرار داده شده البته خداوند انسان را در انتخاب مسير صحيح يارى خواهد كرد اگر انسان از او استمداد بطلبد

آخرين نگاه‏

آموزه‏ها و آموخته‏ها

1- پرهيز از شرك، هوى‏پرستى، و پيروى از شيطان‏

2- منطقى و حق‏پذير بودن‏

3- پرهيز از ظلم و ستم به‏خود و افراد جامعه‏

4- التفات و توجه به‏قبح و زشتى اعمال‏

5- احساس شرم و حيا از ارتكاب اعمال زشت و اصرار بر آنها

6- پرهيز از انحراف و اسراف‏

عبرتها از قوم لوط 7 - يارى انسانهاى پاك و وارسته، و افتخار به‏دوستى و زندگى در جوار آنها و مغتنم و ارزشمند دانستن وجود آنها در جامعه‏

8- تصديق، متابعت و ايمان به‏راه انبياء و اولياء الهى‏

9- پرهيز و برحذر بودن از تكذيب انبيا و راه آنان و ابتلاء به‏كفر

10- حذر از خوى تجاوزگرى، مفسده‏انگيزى و عصيانگرى‏

11- از ابتلاء به‏عذاب الهى خود را در امان ندانيم‏

12- با شناخت عوامل عذاب اقوامى مانند قوم لوط مبتلا به‏عذاب نگرديم‏

13- از اختيار خود، در رشد و تعالى و رسيدن به‏سعادت و رستگارى ابدى استفاده كنيم

درود بى‏پايان بر انبيا، اولياء و ره‏پويان طريق آنان‏

عين‏اله ارشادى - عضو هيئت علمى دانشگاه آزاد اسلامى‏