صفت در اصطلاح تجويدى عبارت است از: «كيفيت ايجاد و خروج حرف از مخرج آن». حروف در هنگام تلفظ حالات گوناگونى مانند سختى، نرمى، درشتى، نازكى و ... پيدا مىكنند كه به «صفات حروف» معروفند. كاربردىترين صفات شامل: اِستِعلاء، اِستِفال، قَلقَله و لِين مىباشد.
اِستِعلاء
«استعلاء» در علم تجويد عبارت است از: «بالا آمدن ريشه زبان به طرف كام بالا هنگام تلفظ حرف».در اثر اين صفت، صداى حرف «درشت و پر حجم» مىشود كه به اين حالت «تفخيم» مىگويند. حروف مُستَعلِيه عبارتند از: «ص، ض، ط، ظ، غ، خ و ق» مانند: وَالعَصْر، وَ لاَ الضَّالِّين، اَلظَّالِمِين، غَير، خَالِدِين، قالَ.
استفال
«استفال» ضد استعلاء و به معناى «پايين آمدن ريشه زبان و دورشدن آن از كام بالا» مىباشد.در اثر اين صفت، حروف «نازك و رقيق» مىشوند كه به اين حالت «ترقيق» گويند. غير از حروف مستعليه بقيه حروف داراى صفت «استفال» مىباشند، مگر دو حرف «ل» و «ر» كه شرايط تفخيم و ترقيق آن دو تفاوت دارد. استفال مانند: كافِرِين، بارِىء، وهَّاب.
قَلقَله
«قلقله» عبارت است از: «رها شدن صداى حرف از مخرجش در حال سكون؛ چه سكون آن اصلى باشد يا عارضى كه در نتيجه وقف به وجود مىآيد». البته اين رها شدگى و ظهور صداى حرف، نبايد آنچنان باشد كه به حدّ حركت فتحه يا كسره يا ضمه برسد. قلقله مخصوص پنج حرف «ق، ط، ب، ج و د» مىباشد كه به «قُطبُ جَد» معروفند. مانند: بِالْحَق، أَطْرَاف، إِبْرَاهِيم،أَلاجْدَاث، يَدْخُلُون
لِين
«لين» عبارت است از: «نرم ادا شدن حرف» و مخصوص دو حرف «واو ساكنِ ماقبلْ مفتوح» و «ياء ساكنِ ماقبلْ مفتوح» است مانند: خَوْفٍ -إلَيْكَ
لطفا منتظر باشید ...
