خراسان جنوبي - بشرويه

شهر بُشرويه، مرکز بخش بشرويه از توابع شهرستان فردوس واقع در استان خراسان جنوبي مي‌باشد. اين شهر در موقعيت درجه شمالي و درجه شرقي، در شرق ايران و در غرب استان خراسان جنوبي و در لبه کوير واقع است. به دليل اين موقعيت جغرافيايي، آب وهواي اين شهر گرم و کويري است. بشرويه به دليل حفظ بافت سنتي زيباي خود و بادگيرهاي زيباي آن به شهر بادگيرها در خراسان معروف است. جمعيت شهر بشرويه در سال ، نفر بوده است.[ ] همانند ساير مناطق کويري، مردم اين ديار افرادي خونگرم، مهمان نواز، متدين و کوشا مي‌‌باشند.

بشرويه از شهرهاي تاريخي و قديمي با عمري چند صد ساله مي‌‌باشد. بيشتر مردم اين ديار به حرفه کشاورزي اشتغال دارند. کشاورزي مبتني بر منابع زيرزميني آب و زمين‌هاي مستعد اين منطقه است و عمده محصولات به عمل آمده پنبه، جو، گندم و پسته مي‌باشند که در اين بين کشت و برداشت پسته اگرچه از قديم انجام مي‌شده، به تازگي رونق ويژه‌اي گرفته است.

وجه تسميه بشرويه

آنچه درباره وجه تسميه اين شهر مي‌توان گفت اين است که کلمه «بشرويه» مرکب از دو جزء « بش» و«رويه» است و بدون ترديد دلالت دارد بر منطقه‌اي که محل رويش بُش است و بش در نظر اهالي و معمرين شهر بر بوته‌اي خودرو از تيره گياهان کم‌آب کويري و بياباني اطلاق مي‌شده که براي ادامه حيات خود احتياج به آب فراواني نداشته و دراصطلاح مردم ترخ يا درمنه ناميده مي‌شده است که در اصل «دِرِمنه» است. نظامي در اين باب گويد:

آثار تاريخي بشرويه

در بشرويه آثار تاريخي متعددي وجود دارد که بعضاً قدمت تاريخي آن‌ها به قبل از اسلام برمي گردد و خوشبختانه بعضي از آنها برجاست. از خصوصيات بارز اين ابنيه، تاريخگذاري و وجود لوحي است که معمولاً قدمت و باني آن را نشان مي‌‌دهد و هيچ شک و ترديدي براي شناخت گذشته آن باقي نمي‌گذارد. اين آثار عبارت‌اند از:

قلعه دختر:

اين قلعه بر بالاي قله‌اي مخروطي شکل قرار گرفته است و در خصوص سابقه تاريخي اين قلعه نظراتي وجود دارد مبني بر اين که اين بنا از دوره ساسانيان باقي مانده است و هم چنين اين که اين قلعه در زمان فرقه اسماعيليه بنا شده است.

آب انبار ميان ده:

اين حوض اولين حوض ساخته شده در بشرويه مي‌باشد که امروز در محله معروف به ميان ده و در جنب اماکن تاريخي بشرويه واقع گرديده است. از ويژگي هاي اين بنا، استحکام و زيبايي خاصي است که در ساخت آن صورت گرفته به طوري که با گذشت سال از ايجاد آن هنوز کوچک‌ترين تغييري در آن رخ نداده است.

حسينيه ميان ده (حسينيه حاج علي اشرف):

از ديگر اماکن مقدسي که در ميان ده بشرويه ساخته شده، حسينيه‌اي است که مدور بنا گرديده و داراي دو ايوان است که به صورت قرينه و به سبک معماري هندي ساخته شده‌اند. دور تا دور اين عمارت ايوان‌هاي کوچکي ساخته شده‌اند. اين ساختمان دو طبقه مي‌‌باشد. طبقه پايين مختص مردان و طبقه بالا ويژه بانوان است. سازنده اين بنا شخصي به نام حاج علي اشرف از اهالي ده خانيک واقع در غرب بشرويه مي‌باشد و زمان احداث آن، بر اساس شواهد، دوران حکومت افشاريه در خراسان بوده است.

مدرسه علميه:

اين بنا که معروف به مدرسه طلاب علوم ديني نيز است در ميان ده رو به روي مسجد جامع ميان ده و حسينيه حاج علي اشرف و در جهت غرب حوض انبار واقع شده است. بنايي است که در ساخت آن به طور کامل خشت و گل به کار رفته است. داراي دو ايوان بزرگ در سمت شمال و جنوب است که ايوان شمالي جهت استفاده در فصل زمستان و ايوان جنوبي که از عمق و ارتفاع بيشتري برخوردار است جهت استفاده در فصل تابستان بنا شده‌اند.

مسجد جامع ميان ده:

اين مسجد در گذشته‌هاي دور در زمان سلسله صفوي بنا شده و سبک معماري اين زمان را به خوبي نشان مي‌‌دهد. اين بنا به طور کامل از گل و آجر ساخته شده است. بنا کاشي کاري نيست ولي در ايواني بزرگ آياتي از قرآن مجيد که به خط کوفي بسيار زيبا نوشته شده‌اند به چشم مي‌خورد. سقف ايوان‌ها و شبستان مسجد کاملا هلالي شکل است و در سر در ورودي آن روي سنگ بزرگي اشعاري مبني بر زمان ساخت بنا حک شده است.

امام زاده هوگند:

در فاصله حدود کيلومتري غرب بشرويه و در دامنه کوه عمارت زيارتي وجود دارد که به نام امام زاده محمد بن اصغر هوگند معروف و مشهور است. از سابقه و شخصيت مدفون در اين محل هيچ اطلاع تاريخي در دست نيست و آن چه اهالي به آن اعتقاد دارند اين است که اين جا محل دفن يکي از اولاد موسي بن جعفر است.

مسجد جامع رقه:

اين مسجد در سمت شرق دهستان رقه و در منطقه‌اي که اصطلاحا به پايين محله مشهور است قرار دارد. اين مسجد در طول زمان آسيب‌هاي فراواني ديده و در حال حاضر در حد ديواره‌هاي بيروني مسجد و بقاياي به جا مانده از سه ايوان شرقي، غربي و جنوبي است. سقف ايوان‌هاي غربي و جنوبي کاملا تخريب شده و ايوان ضلع شرقي از بقيه کامل‌تر است.

از ديگر بناهاي تاريخي بشرويه تپه کرند، رباط اصفاک و نيگنان، زيارتگاه بي‌بي نجمه خاتون مجد و قلعه‌هاي نظامي و دفاعي بشرويه و بند ريز كه در مجاورت قلعه دخترواقع شده ،مي‌باشند که به ذکر نام آنها اکتفا مي‌شود.