عنوان: المرأة في ظل الاسلام و الامام أميرالمؤمنين علي(ع)
دانشپژوه: علي نمازي راد / استاد راهنما: حجةالاسلام والمسلمين علياكبر الهي خراساني / سطح: 4 / رشته: معارف اسلامي/ 236 ص / 1381.بررسي ديدگاهها درباره: آفرينش انسان، شهوت، ازدواج، خواستگاري، مهر، اجازه پدر در مورد دختر بالغ و رشيد و رفتار اقوام و ملل با زن گوشهاي از مباحث اين پاياننامه است. همچنين بررسي منزلت زن از نظر اسلام، تفاوتهاي زن و مرد، جمع بين محبت و مذمت زن، بررسي فرمايش حضرت علي(ع) درباره النساء نواقص الايمان، مشورت با زنان و حقوق زوجه بخش ديگري از مطالب اين تحقيق است. زن و سياست (بيعت، هجرت و جهاد)، وظايف زن و زن و قضاوت از ديگر مباحث اين پژوهش به شمار ميرود.
عنوان: بررسي و تبيين جايگاه فقهي و حقوقي معاطات
دانشپژوه: سيدباقر سيدجوادي / استاد راهنما: حجةالاسلام والمسلمين محمود ناطقي / سطح: 3 / رشته: فقه / 265 ص / 1381.نگارنده در فصول اوليه اين تحقيق، خواننده را با مقدمات بحث معاطات آشنا كرده و آنگاه به معرفي آراي علما و فقهاي شيعه و سني و ديدگاههاي حقوقي پرداخته است. وي با آگاهي از اختلاف نظرها، چگونگي استدلالها و ادله ارائهشده در خصوص معاطاة، به قضاوت در اين باره نشسته است. ذكر مثالهاي واقعي و رايج معاطات، چكيده آرا و نظرات و مباحث استدلالي مربوط به آن و بررسي مفاهيم مرتبط با معاطات از امتيازات اين تحقيق به شمار ميآيد.
عنوان: راههاي تعميق و گسترش فرهنگ نماز در ميان نوجوانان و جوانان
دانشپژوه: فتحاللّه فقيهي تبار / استاد راهنما: حجةالاسلام والمسلمين عبدالكريم عبداللهينژاد / سطح: 3 / رشته: معارف اسلامي/ 243 ص / 1381.اين پاياننامه يك مقدمه و چهار بخش دارد كه در مقدمه، پس از شناسايي دوران نوجواني و جواني به تبيين جايگاه نماز در ميان عبادتها پرداخته است. بخش اول، ارزش و جايگاه نوجوان و جوان را از ديدگاه آيات، روايات و روانشناسان بررسيده و بخش دوم كه علل بيتوجهي نوجوانان و جوانان را به نماز برشمرده، از عدم آشنايي با فلسفه و آثار نماز، احساس تحجر، غفلت، نبودن جو معنوي در منزل، اجتماع فاسد و... نام برده است. مؤلف در بخش سوم عوامل و اسباب جذب و گرايش نوجوانان و جوانان را به نماز بيان كرده و در آخرين بخش، برخي آيات و رواياتي كه تارك نماز را مذمت كردهاند، آورده است.
عنوان: بيان رذائل اخلاقي در قرآن
دانشپژوه: سيدمحمد موسوي / استاد راهنما: حجةالاسلام والمسلمين عبدالكريم عبداللهينژاد / سطح: 3 / رشته: معارف قرآني/ 245 ص / 1381.اين پاياننامه چهار فصل دارد كه تعريف گناهان و رذائل اخلاقي، آثار و عواقب رذائل اخلاقي، رذائل اخلاقي كبيره و صغيره و رذائل اخلاقي قلبي و بدني عناوين كلي اين چهار فصل است.
عنوان: پژوهشي قرآني پيرامون پلوراليزم
دانشپژوه: قنبرعلي برجي / استاد راهنما: حجةالاسلام والمسلمين سيدمهدي احمدي جمالآبادي / سطح: 3 / رشته: معارف قرآني/ 200 ص / 1381.اين پاياننامه از سه بخش تشكيل شده كه در بخش اول آن، معنا و ضرورت دين از نظر قرآن، تكامل دين و علل آن، معناي كثرت طولي و عرضي، خواستگاه پلوراليزم در مسيحيت، تاريخچه پلوراليزم در ايران و پارهاي مباحث ديگر بررسي شده است. بخش دوم، ديدگاه قرآن و پلوراليزم را درباره حقانيت اديان شرح داده و بخش سوم، نخست شبهات پلوراليستها به صراط مستقيم را با استفاده از ادله قرآني پاسخ داده آنگاه دلايل قرآن را در مورد صراط مستقيم برشمرده و در پايان سي و دو دليل قرآني بر انحصار صراط مستقيم در اسلام ارائه كرده است.پاياننامههاي دانشگاه علوم اسلامي رضوي
عنوان: بررسي و نقد مباني آراي تفسيري سرسيداحمدخان هندي
دانشپژوه: سيدزوار حسين نقوي / استاد راهنما: آية اللّه محمدهادي معرفت / استاد مشاور: دكتر علي مهديزاده / سطح: كارشناسي ارشد/ رشته: علوم قرآن و حديث / 1381.پژوهش حاضر مشتمل بر يك مقدمه و هفت فصل است. در مقدمه تاريخچه موضوع و هدف «سرسيد» از نگارش تفسير بيان شده و در سه فصل نخست، زندگينامه، تأليفات و افكار سرسيد بررسي گرديده است. فصلهاي بعدي كه مباني آراي تفسيري سرسيداحمدخان را در بر ميگيرد، تأويلات خاص وي را در باره وحي، ملائك، جن و شيطان و اعجاز شرح داده است. نوآوري در انتخاب و طرح موضوع، كثرت منابع در چهار زبان (فارسي، عربي، انگليسي و اردو) و انتقال فرهنگ شبه قاره هند به فارسيزبانان از مهمترين ويژگيهاي اين اثر است.
عنوان: مباني تشيع در قرآن به روايت علاّمه حلّي در نهج الحق
دانشپژوه: علي جلائيان اكبرنيا / استاد راهنما: آية اللّه محمدهادي معرفت / استاد مشاور: دكتر علي مهديزاده / سطح: كارشناسي ارشد/ رشته: علوم قرآن و حديث / 252 ص / 1381.اين نوشتار با هدف ژرفنگري در آيههايي كه پايه فكري شيعه در امر ولايت و امامت حضرت علي(ع) به شمار ميرود و براي پاسخگويي به برخي از ايرادها در اين زمينه، آيات يادشده را در سه گروه بررسي كرده است: گروه نخست به ولايت و امامت علي بن ابي طالب(ع) اشاره دارد. گروه دوم بر عصمت آن حضرت و ديگر معصومان(ع) دلالت دارد و گروه سوم آيههاي فراواني را كه برتري امام را بيان ميكند، برشمرده است. همچنين روايتهاي بسياري از طريق اهل سنت نقل شده كه آيههاي هر سه گروه را تأييد ميكند.
عنوان: پژوهشي در مسأله نبوّت و انبيا در قرآن و عهدين
دانشپژوه: علي باقري / استاد راهنما: دكتر علي مهديزاده / استاد مشاور: آية اللّه معرفت / سطح: كارشناسي ارشد/ رشته: علوم قرآن و حديث / 403 ص / 1381.رساله حاضر دربرگيرنده يك مقدمه و ده فصل است كه اهم مباحث آن عبارتاند از: واژه نبوت از ديدگاه لغتشناسان، لزوم بعثت انبيا در تاريخ عهدين و قرآن كريم، اقسام نبوت و كيفيت تلقي وحي در قرآن و عهدين، رابطه تمدنهاي جهان با تمدن عبراني (خاستگاه مكتب ابراهيمي و اديان توحيدي)، تاريخ از ديدگاه عهدين و قرآن و تاريخ انبياي عظام در قرآن و عهدين.
عنوان: رابطه نفس و بدن
دانشپژوه: محمداسحاق عارفي / استاد راهنما: حجةالاسلام والمسلمين عزيزاللّه فياض صابري / استاد مشاور: دكتر غلامحسين ديناني / سطح: كارشناسي ارشد/ رشته: فلسفه و كلام اسلامي / 270 ص / 1381.اين رساله پس از بيان اهميّت مسأله نفس، سير تاريخي آن، چيستي نفس و اثبات تجرّد نفس ديدگاههاي گوناگون درباره حدوث و قدم نفس را بررسيده و چگونگي حدوث نفس و ارتباط آن را با بدن بركاويده است. ارتباط نفس و بدن در طول حيات مشترك و تأثير متقابل آن دو بر يكديگر، بقا و جاودانگي نفس پس از مرگ و ارتباط نفس با بدن عنصري و مثالي در عالم برزخ و روز رستاخيز از مهمترين مباحث اين كاوش است.
عنوان: ماهيت حق و ريشههاي آن
دانشپژوه: محمد سلامي / استاد راهنما: حجةالاسلام والمسلمين صادق لاريجاني / استاد مشاور: پرويز ضياشهابي / سطح: كارشناسي ارشد/ رشته: فلسفه و كلام اسلامي / 199 ص / 1381.پژوهش حاضر به منظور پاسخگويي به پرسشهايي درباره: مفهوم و محتواي حق، اعتباري يا تكويني بودن حق و اين كه چه موجوداتي مستحق دارابودن حقند، تنظيم يافته است. حق و حقدار، حق و آزادي، حقوق بشر و حق و مرزهاي بيروني آن از ديگر مباحثي است كه در اين پژوهش كنكاش شدهاند.
عنوان: خداشناسي از ديدگاه سيدمرتضي(ره)
دانشپژوه: سيدزوار سيدحسين ضيائي / استاد راهنما: حجةالاسلام والمسلمين دكتر فاضل يزدي مطلق / استاد مشاور: حجةالاسلام والمسلمين دكتر فياض صابري / سطح: كارشناسي ارشد/ رشته: فلسفه و كلام اسلامي / 220 ص / 1381.اين نوشتار پس از معرفي شخصيت سيدمرتضي(ره) تفاوتهاي اساسي كلام شيعه را با معتزله و اشاعره بيان كرده آنگاه به بيان اثبات صانع از طريق برهان حدوث و قدم پرداخته است.نگارنده براي شناخت بهتر حق تعالي، با اشاره به اسماء و صفات الهي، سه صفت اراده، ادراك و عدل را آن گونه كه سيدمرتضي(ره) آورده، به تفصيل بيان نموده و ديگر صفات ثبوتي و سلبي را نيز بركاويده است.پاياننامههاي طلاب مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني(ره)
عنوان: موانع شناخت از منظر آيات و روايات
دانشپژوه: قربان ابراهيمي / استاد راهنما: حجةالاسلام والمسلمين محمود عبداللهي / استاد مشاور: حجةالاسلام والمسلمين عبدالكريم بهجتپور/ سطح: كارشناسي ارشد / رشته: الهيات و معارف اسلامي / 136 ص / 1381.رساله حاضر در پنج فصل فراهم آمده كه فصل اول آن، پس از معرفي ديدگاههاي معرفتشناسي به ويژه نظريه قرآن كه برجستهترين نظريه در اين زمينه است، موانع معرفت را از ديدگاه قرآن و روايات بر شمرده است. فصل دوم، به تعريف تحقيق، شيوههاي آن، و روش به كار رفته در اين پژوهش پرداخته و فصل سوم موانع تحصيل معرفت را در دو حوزه دروني و بيروني به تفصيل نمايش داده است. فصل چهارم پس از طرح مباحث مقدماتي به تحليل اجمالي يافتهها پرداخته و فصل پنجم، مطالب كليدي هر بحث در فصول مختلف را با عبارات كوتاه و گويا ارائه نموده است.
عنوان: ماهيت برزخ از ديدگاه شيخ اشراق، ملاصدرا و فياض لاهيجي
دانشپژوه: سيدمحمدهادي حسيني / استاد راهنما: حجةالاسلام والمسلمين دكتر محمدمهدي گرجيان / استاد مشاور: حجةالاسلام والمسلمين دكتر علي شيرواني / سطح: كارشناسي ارشد / رشته: الهيات و معارف اسلامي / 103 ص / 1381.اين پژوهش پس از آن كه بر وجود آيات و روايات متعدد درباره «برزخ نزولي و صعودي» تأكيد ورزيده، ديدگاه متفكران اسلامي را در اين باره مقايسه كرده است. بر اساس اين تحقيق بعضي حكماي اسلامي مانند شيخ اشراق و ملاصدرا به استناد قاعده امكان اشرف و لزوم واسطه بين مجرد و مادي، معتقد به برزخ نزولي بودند و در مقابل، حكماي مشاء همانند ابن سينا و فياض لاهيجي برزخ نزولي را به دليل «عدم انفكاك ماده و صورت» منكر گشتند. در ادامه اين پژوهش، ديدگاه فلاسفه اسلامي پيرامون برزخ صعودي به نمايش درآمده و نظريه شيخ اشراق و فياض لاهيجي در انكار برزخ صعودي و ديدگاه ملاصدرا در اثبات آن به همراه براهين ايشان بررسي شده است.
عنوان: جايگاه بيعت در روايات شيعه (با تكيه بر نهج البلاغه)
دانشپژوه: غلامحسين رمضاني / استاد راهنما: حجةالاسلام والمسلمين دكتر فيرحي / استاد مشاور: حجةالاسلام والمسلمين مهريزي/ سطح: كارشناسي ارشد / رشته: الهيات و معارف اسلامي / 126 ص / 1381.تحقيق حاضر در يك مقدمه، سه بخش و يك خاتمه سامانيافته كه در بخش نخست آن، مفاهيم لغوي، اصطلاحي و تقسيمهاي مشهور بيعت در فرهنگ اسلامي بررسي شده است. بخش مياني، جايگاه بيعت را در روايات بيان كرده و بخش پاياني، مسأله بيعت و مشروعيت را در انديشه سياسي شيعه بركاويده است. پژوهنده از مجموعه مطالب چنين نتيجه گرفته است: بيعت مشروعيت به وجود نميآورد بلكه باعث كارآمدي حكومت مشروع است.
عنوان: جاذبه و دافعه در سيره نبوي(ص)
دانشپژوه: حسن مظفري / استاد راهنما: حجةالاسلام والمسلمين يعقوب جعفري / استاد مشاور: حجةالاسلام والمسلمين دكتر محمدرضا جباري/ سطح: كارشناسي ارشد / رشته: الهيات و معارف اسلامي / 281 ص / 1381.پژوهش حاضر پس از تعريف جاذبه و دافعه، حجيت سيره نبوي و نقش الگودهي آن، مطلوب و نامطلوب بودن جاذبه و دافعه، شخصيت دو نيرويي پيامبر(ص) و نسبيت و اطلاق در دو مقوله جاذبه و دافعه، سيره پيامبر(ص) را در جاذبه و دافعه اجتماعي و سياسي بررسي كرده است. روشهاي جاذبه اجتماعي آن حضرت، نمودهايي از دافعه اجتماعي ايشان، جاذبه سياسي پيامبر(ص) در تعامل با مشركان، يهود و نصاري و دافعه سياسي رسول گرامي اسلام(ص) اهم مباحث اين پژوهش است. همچنين مرز مدارا با مداهنه، مقابله باتشكلهاي سياسي و زمينههاي ايجاد توطئه و بررسي سيره پيامبر(ص) درباره كارگزاران، از ديگر مطالب اين تحقيق به شمار ميرود.
عنوان: نظريههاي مردمشناسي دين
دانشپژوه: محمدجواد محسني / استاد راهنما: حجةالاسلام والمسلمين حميد پارسانيا / استاد مشاور: حجةالاسلام والمسلمين فاضل حسامي/ سطح: كارشناسي ارشد / رشته: الهيات و معارف اسلامي / 319 ص / 1381.اين نوشتار در دو بخش و هفت فصل تنظيم گرديده كه بخش اول طي دو فصل: ضرورت، اهميت و هدف، مباني نظري، روش كار، مفاهيم اساسي تحقيق و مباحثي از اين دست را بيان كرده است. بخش دوم در پنج فصل، نظريههاي مردمشناسي دين را شرح داده كه نظريه تطورگرايي، اشاعهگرايي، كاركردگرايي، ساختارگرايي و نمادگرايي عناوين اين پنج فصل است.
عنوان: گروه قاعدين و نقش تخريبي آنان در حكومت حضرت علي(ع)
دانشپژوه: داود رنجبران / استاد راهنما: حجةالاسلام والمسلمين مهدي پيشوايي / استاد مشاور: حجةالاسلام والمسلمين دكتر جباري / سطح: كارشناسي ارشد / رشته: الهيات و معارف اسلامي / 244 ص / 1381.اين رساله پس از معرفي گروه قاعدين، بيعت را از ديدگاههاي مختلف تبيين نموده و به بررسي چگونگي بيعت قاعدين پرداخته است. در بخشي از اين تحقيق، ويژگيهاي بيعت مردم با حضرت علي(ع) بيان گرديده و ديدگاههاي متخلفان از بيعت عمومي، نقد و بررسي شده است. معرفي چهرههاي قاعدين، بررسي موضوع قعود آنها از بيعت و جنگ و بيان نقش تخريبي اين گروه از ديگر مباحث اين نوشتار به شمار ميآيد.
عنوان: جغرافياي تاريخي منطقه كجور و تحليل شخصيّت و زندگي سيدمحمد بن ابراهيم علوي
دانشپژوه: رمضانعلي خواجوند صالحي / استاد راهنما: حجةالاسلام والمسلمين دكتر محمدرضا جباري / استاد مشاور: حجةالاسلام والمسلمين دكتر علي اكبر حسني / سطح: كارشناسي ارشد / رشته: الهيات و معارف اسلامي / 385 ص / 1381.اين تحقيق كه از نوع تحقيق تاريخي با نگرش تحليلي و علمي است، با استفاده از روش مطالعه ميداني (مصاحبه، مشاهده) و كتابخانهاي به نتايجي دست يافته كه تدوين و تنظيم حوادث مذهبي ده قرن اول اسلامي، معرفي نخستين خاستگاه خيزش انقلابي شيعي در طبرستان و تبيين ابعاد مادي و معنوي حيات سيدمحمد بن ابراهيم علوي از جمله اين نتايج است.
عنوان: نقش عقل در اجتهاد
دانشپژوه: محمدرضا محمدعليزاده / استاد راهنما: حجةالاسلام والمسلمين ابوالقاسم عليدوست / استاد مشاور: حجةالاسلام والمسلمين عبدالحسين خسروپناه / سطح: كارشناسي ارشد / رشته: الهيات و معارف اسلامي / 98 ص / 1381.كاوش حاضر كه از سه فصل تشكيل يافته، در فصل اول و دوم پس از بيان كليات تحقيق، واژههاي: عقل، اجتهاد، فقه، عرف و مصلحت در لغت و اصطلاح را بررسي كرده است. فصل سوم به بيان تاريخچه بحث عقل و اجتهاد، كاركرد ابزاري و استدلالي عقل و شرايط اعتبار آن، رويكردهاي متفاوت در اين مسأله و نقش عرف در اجتهاد و استنباط پرداخته است.
عنوان: تأثير و تأثر متقابل فقه و جامعه (با تأكيد بر فقه شيعه)
دانشپژوه: محمدرضا ضميري / استاد راهنما: حجةالاسلام والمسلمين دكتر محمود تقيزاده داوري / استاد مشاور: دكتر عماد افروغ / سطح: كارشناسي ارشد / رشته: جامعهشناسي / 187 ص / 1381.اين رساله پس از گردآوري دادهها و تحليل آنها به اين نتيجه رسيده كه ساختارهاي اجتماعي و تحولات سياسي ـ فرهنگي، در نوع برداشتهاي فقيهان از منابع فقه تأثير ميگذارد و فقيه در استنباط مباحث اجتماعي ميبايست به اين زمينهها توجه داشته باشد، همچنين شواهد تجربي حاكي از آن است كه در مقاطع متعددي فقه بر رفتارهاي جامعه مسلمين و حتي نهادها و سازمانهاي اجتماعي آنان تأثير گذاشته است.
عنوان: عوامل و تئوريهاي تغييرات فرهنگي در نهج البلاغه
دانشپژوه: ابراهيم قاسمي روشن / استاد راهنما: دكتر عماد افروغ / استاد مشاور: حجةالاسلام والمسلمين حميد پارسانيا/ سطح: كارشناسي ارشد / رشته: جامعهشناسي / 186 ص / 1381.نگارنده در فصل اول و دوم اين رساله، كليات و مفاهيم موضوع پژوهش را بيان و در فصل سوم، تئوريهاي مشهور جامعهشناسي تغييرات را بررسي كرده است. وي در فصل چهارم مهمترين عوامل تغييرات فرهنگي را از ديدگاه حضرت علي(ع) بر كاويده كه دين، نخبگان و رهبران ديني، از همگسيختگي اجتماعي، حكومت، عوامل جغرافيايي، نظارت اجتماعي و ظلم و عدالت بخشي از اين عوامل است. فصل پنجم مهمترين عامل تغييرات فرهنگي يك جامعه را از ديدگاه حضرت، دين ابراهيمي ميداند و در پايان با مقايسه ديدگاه آن حضرت با ساير ديدگاهها، نقصان و نادرستي تئوريهاي جامعهشناسي را نشان داده است.پاياننامههاي مؤسسه آموزش عالي باقرالعلوم(ع)
عنوان: رابطه عقل و دين از ديدگاه غزالي و ابن رشد
دانشپژوه: امير ابراهيمي / استاد راهنما: حجةالاسلام دكتر علي شيرواني / استاد مشاور: حجةالاسلام دكتر محمدمهدي گرجيان / سطح: كارشناسي ارشد / رشته: فلسفه و كلام / 1381.نوشتار حاضر، در آغاز كلياتي را از رابطه عقل ودين و تلاش اهل انديشه در برقراري اين ارتباط نشان داده و آنگاه ديدگاه غزالي بزرگترين مخالف فكر فلسفي و ابن رشد از جديترين طرفداران معرفت عقلاني را بررسيده است. اين پژوهش برخلاف بيشتر كتابها و رسالههايي كه به بررسي اختلاف غزالي و ابن رشد در مسائل جزئي مانند معاد جسماني پرداختهاند، زيرساختهاي اين مسائل جزئي را در رابطه عقل و دين و با توجه به نظريههاي اين دو انديشمند بركاويده است.
عنوان: حيات معقول از ديدگاه علاّمه محمدتقي جعفري با تأكيد بر تفسير نهج البلاغه
دانشپژوه: حسن مهديفر / استاد راهنما: حجةالاسلام دكتر محمدمهدي گرجيان / استاد مشاور: حجةالاسلام والمسلمين دكتر احمد بهشتي / سطح: كارشناسي ارشد / رشته: فلسفه و كلام / 281 ص / 1381.حيات معقول كه از ابتكارهاي علاّمه جعفري به شمار ميآيد، نگرشي فلسفي به حيات طيّبه دارد و بر شناخت معقول از انسان، ابعاد وجودي و استعدادهاي بالقوه و بالفعل وي استوار است. پژوهش حاضر با تكيه بر ديدگاهها و آثار علاّمه جعفري به ويژه در «ترجمه و تفسير نهجالبلاغه»، ارزش «حيات انساني»، رابطه «حيات معقول» و «حيات طبيعي»، جايگاه «حيات طيّبه» در آيات و روايات و ارتباط آن را با حيات معقول شرح داده و بر اين نكته تأكيد ورزيده است كه: حيات معقول، با هماهنگي عقل، وحي و عرفان، حيات طيّبه را در تمام شؤون بشري به صورت معقول، مشروع و كاربردي جاري ميسازد.
عنوان: احباط و تكفير از ديدگاه عقل و نقل
دانشپژوه: نوروزعلي بصيري جويباري / استاد راهنما: حجةالاسلام دكتر سيدمحمود موسوي / استاد مشاور: حجةالاسلام دكتر محمدمهدي گرجيان / سطح: كارشناسي ارشد / رشته: فلسفه و كلام اسلامي / 198 ص / 1381.اين تحقيق يك مقدمه و چهار فصل دارد كه در مقدمه آن، طرح پژوهش، علت انتخاب موضوع و اهميت آن گفته شده و در فصل اول، مفهوم لغوي و اصطلاحي احباط و تكفير نمايان گشته است. فصل دوم، احباط و تكفير را در آيات الهي بحث كرده و از ديدگاه مفسراني چون: فخر رازي، زمخشري، طبرسي، شيخ طوسي، حاج ميرزاجواد ثقفي تهراني، ملا فتحاللّه كاشاني، علاّمه طباطبايي، مكارم شيرازي و جعفر سبحاني بهره برده است. در فصل سوم اين رساله، عوامل احباط و تكفير در آيات و روايات شمارش شده آنگاه در فصل چهارم، ديدگاه دستهاي از فلاسفه و متكلمانِ شيعه، اشاعره و معتزله درباره احباط و تكفير بررسي و در خاتمه، موضوع «موازنه» و نقد آن، ارزيابي گرديده است.
عنوان: نقش حوزه علميه قم در انقلاب اسلامي
دانشپژوه: محسن اسماعيلي / استاد راهنما: حجةالاسلام دكتر سيدمحمدتقي آلغفور / استاد مشاور: دكتر مصطفي ملكوتيان / سطح: كارشناسي ارشد / رشته: علوم سياسي / 1381.حوزه علميه قم با مديريت آيةالله حاج شيخ عبدالكريم حائري شكل گرفت و در دوران مرجعيت عامه آيةالله بروجردي بنيانهاي آن تقويت گرديد، پس از درگذشت آيةالله بروجردي علماي طراز اول حوزه علميه قم با تشكيل جلسات مشترك و اتخاذ موضع واحد، ارتباط با علماي صاحبنفوذ ساير شهرها، برخورداري از حمايت مراجع و شخصيتهاي علمي حوزههاي علميه عتبات عاليات، استفاده از تجربيات نهضتهاي معاصر و ارائه قرائتي نو از انديشه سياسي شيعه زمينههاي فكري جديدي را در اقشار مختلف جامعه فراهم آورده، با تكيه بر همياري مردم و ضمن غلبه بر متحجران، سياستهاي غيراسلامي رژيم شاه را به چالش كشانده و زمينههاي گفتمان طرح عملي حكومت اسلامي را پيريزي كردند.
عنوان: مواضع علماي شيعه در دفاع از استقلال ايران معاصر
دانشپژوه: ناصر كشاورزي / استاد راهنما: حجةالاسلام دكتر نجف لكزايي / استاد مشاور: دكتر مصطفي ملكوتيان / سطح: كارشناسي ارشد / رشته: علوم سياسي / 1381.نگارنده در فصل اول اين پژوهش به معاني لغوي و اصطلاحي استقلال و بررسي اجمالي آن در آيات قرآن پرداخته و سپس از مباني رفتار سياسي علماي شيعه ياد كرده است. مباني و اصولي كه به طور مستقيم در مواضع عالمان شيعه قابل مشاهده است، ريشه در مباني فقهي دارد؛ اما برخي مباني ديگر كه به طور غيرمستقيم در موضعگيري آنان تأثير داشته، از مباني فلسفي، كلامي و اخلاقي ناشي شده است. در فصل دوم، عوامل تهديدكننده استقلال ايران معاصر شمارش شده و در فصل سوم عوامل تأمينكننده استقلال ايران در دوره معاصر بررسي گرديده است. فصل چهارم و پنجم مواضع و روشهاي سياسي، اقتصادي و فرهنگي علماي شيعه را در دوره قاجاريه و پهلوي معرفي كرده است. اين مواضع و روشها بر بنيانهاي ثابت ديني اعم از فلسفي، كلامي، فقهي و اخلاقي استوار بودهاند.
عنوان: اخلاق و سياست در انديشه سياسي اسلام
دانشپژوه: رضا خراساني / استاد راهنما: حجةالاسلام دكتر داود فيرحي / استاد مشاور: حجةالاسلام دكتر نجف لكزايي / سطح: كارشناسي ارشد / رشته: علوم سياسي / 1381.اين پژوهش با تأمل در نوشتههاي مسكويه، رازي، خواجه نصيرالدين طوسي، ماوردي و غزالي ـ از فلاسفه و انديشمندان سياسي دوره ميانه اسلامي ـ به اين نتيجه دست يافته كه آنان در بررسي رابطه اخلاق و سياست، مشربي ارسطويي داشته و اخلاق را كه عمل سياسي نيز جزئي از آن است، ناشي از عادت و قابل تغيير ميدانند. به عقيده آنان عمل سياسي به مثابه فعل اخلاقي است و به همين دليل ارتباط معناداري ميان اين دو مقوله برقرار نموده، اخلاق را مقدمه ورود به عرصه سياست دانسته و نظريه تقدم اخلاق بر سياست را سامان دادهاند.
عنوان: رابطه فرد و دولت در نظريههاي ولايت فقيه
دانشپژوه: شريف لكزايي / استاد راهنما: حجةالاسلام دكتر عليرضا صدرا / استاد مشاور: حجةالاسلام دكتر داود فيرحي / سطح: كارشناسي ارشد / رشته: علوم سياسي / 153 ص / 1381.نگارنده در اين رساله، نوع مناسباتي را كه در نظريههاي ولايت انتخابي فقيه و ولايت انتصابي فقيه ميان فرد و دولت برقرار است، بررسي كرده و در صدد است طي شش فصل، «رابطه واكارگزارانه» را كه مركب از واگذاري و كارگزاري است، اثبات كند. وي معتقد است: در رابطه واگذاري، فرمانروايي و اختيارات از سوي مردم به حاكم واگذار ميشود و در رابطه كارگزاري، فرمانروايي و اختيارات امانتي است كه از سوي مردم به حاكم داده شده است؛ بنابراين، رابطه واكارگزارانه پارهاي از هر دو نوع رابطه را در خود نهفته دارد و رابطهاي متقابل و رو به تكامل ميان فرد و دولت برقرار ميسازد.
عنوان: روابط علماي شيعه با دول صفوي (ملا محمدمحسن فيض كاشاني)
دانشپژوه: اميرعلي حسنلو / استاد راهنما: جناب آقاي دكتر مسعود بيات / استاد مشاور: حجةالاسلام دكتر نجف لكزايي / سطح: كارشناسي ارشد / رشته: تاريخ / 1381.پژوهش حاضر در صدد بررسي ديدگاه نظري و عملي فيض كاشاني نسبت به دولت صفوي است. بر اساس اين تحقيق، فيض كاشاني معتقد به وجود چهار نوع حكومت بوده است: پيامبران، امامان، فقها و حكومت تغلبيه. از نظر وي سه نوع نخست، مشروع و نوع چهارم نامشروع است. فيض كاشاني، علاوه بر اقامه فرائض ديني و اجراي وظايف فرهنگي، تئوري اصلاحي خويش را به حكومت صفوي ارائه نموده با استفاده از نفوذ خود به اصلاح امور دولت و ملت پرداخت و آسيبهاي دولت و راههاي مبارزه با آن را آشكار ساخت.
عنوان: نقش آيةالله شيخ عبدالكريم حائري در تحولات سياسي ـ اجتماعي ايران
دانشپژوه: ذكراللّه محمدي / استاد راهنما: حجةالاسلام دكتر نجف لكزايي / استاد مشاور: دكتر حسن حضرتي / سطح: كارشناسي ارشد / رشته: تاريخ / 137 ص / 1381.رساله حاضر داراي هفت فصل است كه در فصل نخست آن، كليات و مباحث نظري آمده و در فصل دوم، اوضاع سياسي ـ اجتماعي ايران در زمان آيةالله حائري بررسي شده است. فصل سوم و چهارم اين پژوهش، به ترتيب زندگينامه آيةالله حائري و اساتيد ايشان را نمايانده و فصل پنجم از موضعگيريهاي سياسي ـ اجتماعي آيةالله حائري ياد كرده است. فصل ششم نقش شاگردان ايشان را در تحولات سياسي ـ اجتماعي ايران بررسيده و فصل پاياني نقش امام خميني(ره) ـ برجستهترين شاگرد آيةالله حائري ـ را در تحولات ايران به نمايش گذاشته است.
دانشپژوه: محمدعلي قاسمي / استاد راهنما: حجةالاسلام والمسلمين دكتر فيرحي / استاد مشاور: حجةالاسلام والمسلمين دكتر كاظم قاضي زاده/ سطح: كارشناسي ارشد / رشته: الهيات و معارف اسلامي / 249 ص / 1380.تحقيق حاضر از پنج بخش فراهم آمده است كه بخش نخست آن مباني كلامي نظريه تعطيل (همراه علم، عصمت، ولايت و غيبت معصوم) را بررسيده و در بخش دوم از نظريهها و نمايندگان انديشه تعطيل حكومت ياد شده است. بخش سوم ادله قائلان تعطيل حكومت را طرح و در بخش چهارم آنها را نقد كرده است. سرانجام در بخش پنجم پيامدهاي انديشه تعطيل حكومت بيان شده است.
لطفا منتظر باشید ...
