پايان‏نامه‏هاي طلاب مؤسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني(ره)

عنوان: عوامل تقويت و تهديد همبستگي اجتماعي در ايران

دانش‏پژوه: عبدالرسول يعقوبي / استاد راهنما: دكتر محمدباقر خرمشاد / استاد مشاور: حجة‏الاسلام والمسلمين دكتر تقي‏زاده/ سطح: كارشناسي ارشد / رشته: جامعه‏شناسي / 355 ص / 1380.

كاوش حاضر پنج فصل دارد كه در فصل نخست كليات آن و در فصل دوم ديدگاه جمعي از جامعه‏شناسان غربي و اسلامي درباره عوامل همبستگي اجتماعي بررسي شده است.پژوهنده در فصل سوم همبستگي اجتماعي را مبتني بر تعادل ارزش‏ها با محيط دانسته و بر اساس آن در فصل چهارم عوامل تقويت همبستگي را در دوره صفويه (به دليل حصول همبستگي بر دو پايه مذهب و مليت و مشابهت نسبي آن با جامعه امروزين ايران) بررسي كرده است. وي در فصل پاياني، عوامل تهديد همبستگي را در عهد قاجار (به دليل نامتعادل بودن ارزش‏ها با محيط) برشمرده است.

عنوان: عالم برزخ در آثار علامه طباطبايي

دانش‏پژوه: سيداميرعلي نقوي / استاد راهنما: حجة‏الاسلام والمسلمين نيازي / استاد مشاور: حجة‏الاسلام والمسلمين دكتر مولائي‏نيا / سطح: كارشناسي ارشد / رشته: الهيات و معارف اسلامي / 175 ص / 1380.

مهم‏ترين مباحث پژوهش حاضر كه داراي سه فصل است، به اين شرح مي‏باشد: پيشينه تاريخي موضوع، حكمت و حقيقت مرگ، اقسام مرگ، مقدمات و سكرات مرگ، مقايسه مرگ و خواب، تمايز عالم ماده، برزخ و قيامت، ويژگي‏هاي برزخ، چگونگي ارتباط روح با بدن در عالم برزخ، تجسم اعمال و اوصاف در برزخ و... .

عنوان: ناسيوناليسم از ديدگاه اسلام

دانش‏پژوه: محمدعلي شيخ شعاعي / استاد راهنما: حجة‏الاسلام والمسلمين سيداحمد خاتمي / استاد مشاور: حجة‏الاسلام والمسلمين دكتر علي شيرواني / سطح: كارشناسي ارشد / رشته: الهيات و معارف اسلامي / 111 ص / 1380.

اين پژوهش داراي چهار فصل است كه فصل اول و دوم آن به تعريف و تاريخچه ناسيوناليسم اختصاص دارد. فصل سوم كه ديدگاه اسلام درباره ناسيوناليسم نام گرفته، پس از بيان اشكال‏هاي نظري اين پديده، مباني آن را از ديدگاه اسلام بررسيده است. فصل چهارم پيامدهاي ناسيوناليسم را در كشورهاي اسلامي برشمرده و ملي‏گرايي را از ديدگاه امام خميني(ره)، شهيد مطهري(ره) و اقبال لاهوري نقد كرده است.

عنوان: اصالت وجود

دانش‏پژوه: محمدباقر موحد طاهر / استاد راهنما: حجة‏الاسلام والمسلمين دكتر احمدي / استاد مشاور: حجة‏الاسلام والمسلمين فياضي / سطح: كارشناسي ارشد / رشته: الهيات و معارف اسلامي / 130 ص / 1380.

اين كاوش چهار فصل دارد كه در فصل اول، تعريف واژه‏ها و اهميت و فايده بحث اصالت وجود آمده و در فصل دوم تاريخچه آن بيان شده است. ديدگاه افلاطون، ارسطو، فلاسفه اسلامي و متكلمان، برخي مباحث اين فصل است. در فصل سوم «اصالت ماهيت» از ديدگاه حكما و ذوق التألّه بررسي و ادله اصالت ماهيت رد شده است. فصل چهارم با تأكيد بر اصالت الوجودي بودن همه حكما در واجب الوجود، ديدگاه عرفا و حكما را درباره اصالت الوجود بررسي و در پايان نظريه اصالت وجود و عينيت ماهيت را نقد كرده است.

عنوان: بررسي و نقد «حيات معقول» در آثار علامه جعفري

دانش‏پژوه: رضا محمدي / استاد راهنما: حجة‏الاسلام والمسلمين دكتر محمدمهدي گرجيان / استاد مشاور: حجة‏الاسلام والمسلمين دكتر علي شيرواني/ سطح: كارشناسي ارشد / رشته: الهيات و معارف اسلامي / 136 ص / 1381.

رساله حاضر چهار فصل دارد كه در فصل اول، كليات تحقيق آمده و در فصل دوم «حيات معقول» بيان شده است. تعريف حيات معقول و عناصر آن، ويژگي‏هاي حيات طبيعي محض و رابطه آن با حيات معقول و حيات طيبه قرآني پاره‏اي مباحث اين فصل است. فصل سوم حيات معقول را با «اومانيسم و راسيوناليسم» مقايسه كرده و رابطه آن را با انديشه «انسان كامل» بررسيده است. فصل چهارم نتايج پژوهش را گفته است.

عنوان: الإمتحان و الإبتلاء في أحاديث أهل البيت(ع)

دانش‏پژوه: علي صالحي / استاد راهنما: حجة‏الاسلام والمسلمين فياضي / استاد مشاور: حجة‏الاسلام والمسلمين كعبي / سطح: كارشناسي ارشد / رشته: الهيات و معارف اسلامي / 180 ص / 1381.

اين رساله كه به زبان عربي است، شش فصل دارد. در فصل اول تعريف امتحان و ابتلاء، معناي آن در احاديث، پيشينه مسئله و... آمده و در فصل دوم ماهيت و حقيقت امتحان و ابتلاء بيان شده است. مؤلف در اين فصل امتحان و ابتلاء را سنت فراگير و هميشگي دانسته و در فصل سوم فلسفه وجودي آن را گفته است. وي در فصل چهارم رابطه سنت امتحان را با پاره‏اي مباحث كلامي بررسيده و در فصل پنجم اسباب و موجبات امتحان را برشمرده است. عنوان فصل پاياني «المتطلّبات المحنة» است.

عنوان: اتحاد اسلامي از ديدگاه نهج البلاغه

دانش‏پژوه: سيدسعيد چاوشي / استاد راهنما: حجة‏الاسلام والمسلمين حسن آقانظري / استاد مشاور: حجة‏الاسلام والمسلمين محمدحسين اسكندري/ سطح: كارشناسي ارشد / رشته: الهيات و معارف اسلامي / 266 ص / 1381.

پژوهش حاضر داراي سه بخش است كه بخش نخست آن، بر نقش و ضرورت اتحاد اسلامي در ايجاد حاكميت حق، حفظ آن و زمينه‏سازي براي رشد تربيتي ـ فرهنگي، تأكيد دارد. بخش دوم پس از ارائه اقسام اتحاد، ملاك‏ها و معيارهاي بشري اتحاد را از ديدگاه نهج البلاغه بررسي و نقد كرده است. در بخش سوم سيره عملي حضرت علي(ع) در عصر خلفاي سه‏گانه براي حفظ يكپارچگي مسلمانان بيان شده است.

عنوان: نقش اين جهاني ايمان به غيب در زندگي انسان

دانش‏پژوه: حسن شكراللهي / استاد راهنما: حجة‏الاسلام والمسلمين حسن عرفان / استاد مشاور: حجة‏الاسلام والمسلمين هاشم نيازي / سطح: كارشناسي ارشد / رشته: الهيات و معارف اسلامي / 159 ص / 1381.

اين پژوهش داراي پنج فصل است كه در فصل اول كليات تحقيق و در فصل دوم معناي ايمان، مقايسه آن با اسلام، كفر، علم و عمل و... بررسي شده است. فصل سوم به معناي غيب، غيب در قرآن، اثبات غيب، انواع غيب، مصاديق غيب و پاره‏اي مباحث ديگر پرداخته است. فصل چهارم آثار فردي ـ اجتماعي ايمان به غيب را مفصلاً برشمرده و فصل پنجم به خلاصه‏گيري، نتايج تحقيق و ارائه پيشنهاد اختصاص يافته است.

عنوان: جبر و اختيار از ديدگاه امام خميني(ره)

دانش‏پژوه: علي صادقي / استاد راهنما: حجة‏الاسلام والمسلمين دكتر محمدمهدي گرجيان / استاد مشاور: حجة‏الاسلام والمسلمين حسن معلّمي / سطح: كارشناسي ارشد / رشته: الهيات و معارف اسلامي / 177 ص / 1381.

اين تحقيق چهار فصل دارد كه فصل نخست آن مفاهيمي هم‏چون: جبر، تفويض، اراده و كلام را معنا كرده است. در دومين فصل، ادله معتزله و اشاعره از سوي امام خميني(ره) و ديگر انديشمندان نقد و با استفاده از آيات، روايات و تمثيلات، مذهب حق (امر بين الامرين) تثبيت شده است. فصل سوم رابطه قضا و قدر را با اختيار انسان شرح و فصل چهارم شبهه‏هاي موجود درباره اختيار انسان را پاسخ داده است.

عنوان: نسبت ميان وحي و تجربه ديني

دانش‏پژوه: جواد رجبي راوندي / استاد راهنما: حجة‏الاسلام والمسلمين دكتر رضا برنجكار / استاد مشاور: حجة‏الاسلام والمسلمين دكتر علي عباسي/ سطح: كارشناسي ارشد / رشته: الهيات و معارف اسلامي / 131 ص / 1381.

اين پژوهش بر پنج فصل بنا شده كه فصل اول كليات تحقيق و فصل دوم ديدگاه انديشمندان مسلمان درباره وحي است. فصل سوم به ديدگاه انديشمندان مسيحي درباره تجربه ديني اختصاص دارد و فصل چهارم وحي را از نگاه قرآن و روايات بررسيده است. در فصل پاياني آراي غربيان درباره تجربه ديني با ديدگاه قرآن و روايات درباره وحي مقايسه گرديده است.

عنوان: ضروريات دين

دانش‏پژوه: علي رضا روحاني / استاد راهنما: آيت‏ا... محمدابراهيم جناتي / استاد مشاور: حجة‏الاسلام والمسلمين معلمي / سطح: كارشناسي ارشد / رشته: الهيات و معارف اسلامي / 154 ص / 1381.

اين جستار داراي پنج بخش است كه در بخش اول معناي «ضروري» و انواع آن و در بخش دوم مفهوم و قلمرو ضروري دين بررسي شده است. بخش سوم حكم منكر ضروري دين و ديدگاه‏هاي موجود در اين باره را بيان كرده و بخش چهارم از معناي ارتداد، حكم، شرايط و اسباب ارتداد، مجري حدّ مرتد و توبه مرتد سخن رانده است. بخش پنجم به نتيجه تحقيق اختصاص دارد.

عنوان: علم الكلام الجديد في العالم العربي بعد انتصار الثورة الإسلامية في ايران

دانش‏پژوه: محمد الطائي / استاد راهنما: حجة‏الاسلام والمسلمين عبدالجبار الرفاعي / استاد مشاور: حجة‏الاسلام والمسلمين السيد منذر حكيم / سطح: كارشناسي ارشد / رشته: الهيات و معارف اسلامي / 111 ص / 1381.

پژوهش حاضر كه به زبان عربي تدوين يافته است، چهار فصل دارد. عناوين اين چهار فصل به ترتيب از اين قرار است: مفهوم علم الكلام الجديد، ابرز المحاولات في تجديد الكلام، ابرز اتجاهات الهرمنيوطيقا و التأويل و نقدها، ابرز اتجاهات الإسلامية في الكلام الجديد.

عنوان: نقد و بررسي زندگاني و عمل‏كرد كارگزاران و مأموران خليفه اول

دانش‏پژوه: محمدمهدي رحيمي / استاد راهنما: حجة‏الاسلام والمسلمين دكتر محمدرضا جباري / استاد مشاور: حجة‏الاسلام والمسلمين يعقوب جعفري / سطح: كارشناسي ارشد / رشته: الهيات و معارف اسلامي / 210 ص / 1381.

اين تحقيق از سه فصل، يك مقدمه و خاتمه فراهم آمده كه در مقدمه كليات تحقيق، در فصل اول ويژگي‏هاي مطلوب كارگزاران از ديدگاه قرآن و سنت و در فصل دوم قلمرو و زمينه‏هاي فعاليت كارگزاران ابوبكر بيان شده است. مؤلف در فصل سوم با معرفي كارگزاران اصلي، ساختگي و آنان كه نقش كمتري در حكومت ابوبكر داشته‏اند، عمل‏كرد هر يك را نقد كرده و در خاتمه تحقيق به جمع‏بندي و نتيجه‏گيري مطالب پرداخته است.

پايان‏نامه‏هاي طلاب حوزه علميه خراسان، كميته ارزشيابي تحصيلات حوزوي

عنوان: عقل‏گرايي و خرافه‏زدايي از ديدگاه قرآن كريم

دانش‏پژوه: نصرالله مجاور / استاد راهنما: حجة‏الاسلام والمسلمين سيدعلي سجادي‏زاده / سطح: سه / رشته: معارف قرآني/ 252 ص / 1381.

اين پژوهش طي دو بخش ديدگاه قرآن را درباره موضوع عقل‏گرايي و كاربرد آن بركاويده و با بررسي خرافه از ديدگاه قرآن، شيوه مبارزه قرآن را با خرافه بيان كرده است.

عنوان: عوامل و ريشه‏هاي دين‏گريزي از منظر قرآن و حديث

دانش‏پژوه: علي اجزاء شكوهي / استاد راهنما: حجة‏الاسلام والمسلمين سيدعلي سجادي‏زاده / سطح: سه / رشته: معارف قرآني/ 283 ص / 1381.

اين جستار داراي سه فصل است كه در فصل اول و دوم آن، مفهوم دين و حضور آن در عرصه‏هاي زندگي فردي و اجتماعي بررسي شده است. فصل سوم كه به بيان ريشه‏ها و عوامل دين‏گريزي پرداخته از ناداري، آلودگي‏هاي اخلاقي ـ اجتماعي، شخصيت‏گرايي، عمل‏كرد نادرست برخي متوليان امور ديني، خشونت‏هاي منتسب به دين، شيوه‏هاي ناكارآمد در تبليغ دين، و پاره‏اي عوامل ديگر نام برده است.

عنوان: تربيت عقلاني انسان از ديدگاه قرآن و سنت

دانش‏پژوه: محمدجواد نعمتي / استاد راهنما: حجة‏الاسلام والمسلمين سيدعلي سجادي‏زاده / سطح: سه / رشته: معارف قرآني/ 277 ص / 1381.

كاوش حاضر در نه فصل و يك خاتمه نظم يافته كه معناي عقل، واژه‏هاي مترادف عقل در قرآن و علل اهميت عقل پاره‏اي مباحث فصل‏هاي اول تا چهارم آن است. در فصل پنجم و ششم عوامل رشد عقل تشريح گرديده و فصل هفتم و هشتم به مراحل رشد عقل و روش‏هاي پرورش آن اختصاص يافته است. فصل نهم موانع رشد عقل را بررسيده و خاتمه پژوهش به حجيت و محدوديت عقل از ديدگاه قرآن، استدلال‏هاي عقل در قرآن و برخي مباحث ديگر پرداخته است.

عنوان: اختلاف قرائات و تأثير آن در برداشت‏هاي فقهي

دانش‏پژوه: جفعر اسلامي‏فر / استاد راهنما: حجة‏الاسلام والمسلمين سيدمهدي احمدي جمال‏آبادي / سطح: سه / رشته: علوم قرآني/ 196 ص / 1381.

اين جستار براي يافتن پاسخي گويا و مستدل به پرسش‏هايي درباره زمان جمع قرآن، انواع اختلاف قرائت‏ها و اسباب آن، تواتر قرائت‏ها و تأثير اختلاف قرائت‏ها بر مسائل فقهي سامان يافته است. در اين پژوهش به درك عقلي و استدلال‏هاي صحيح توجه شده و سرعت انتقال مطالب به مخاطب نيز، در نظر بوده است.

عنوان: التجزّي في الاجتهاد

دانش‏پژوه: محمدعلي قرباني / استاد راهنما: حجة‏الاسلام والمسلمين علي‏اكبر الهي خراساني / سطح: چهار / رشته: اصول / 242 ص / 1381.

اين رساله كه به زبان عربي است، در يك مقدمه و سه فصل سامان يافته است. در فصل اول معناي اجتهاد و كاربردهاي آن، اموري كه اجتهاد بر آن متوقف است، تخطئه و تصويب و نزاع اخباري و اصولي مطرح شده است. فصل دوم احكام اربعه مجتهد مطلق و متجزّي، انظار علما در اين باره و اجتهاد به حسب ازمنه و امكنه را بررسي كرده است. در فصل سوم سير مباحث اجتهاد و تقليد، تجزّي، اعلميت و تقليد از ميت ارائه گرديده است.

پايان‏نامه‏هاي طلاب مركز تربيت مدرس دانشگاه قم

عنوان: شناخت از ديدگاه مكتب تفكيك

دانش‏پژوه: سيدعباس مظفري / استاد راهنما: حجة‏الاسلام والمسلمين احمد عابدي / استاد مشاور: استاد حشمت‏پور / سطح: كارشناسي ارشد / رشته: الهيات و معارف اسلامي / 157 ص / 1381.

رساله حاضر در دو بخش تدوين يافته كه بخش نخستين آن، شناخت را از ديدگاه مكتب تفكيك شرح داده است. ضرورت تفكيك، منابع علم صحيح، نقش عقل در معرفت خداوند، علم و ويژگي‏هاي آن و عالم و عاقل پاره‏اي مباحث اين بخش به شمار مي‏رود. بخش دوم كه به نقد آراي معرفت‏شناختي مكتب تفكيك اختصاص دارد، پس از بيان راه‏هاي معرفت ديني، ديدگاه‏هاي مكتب تفكيك را درباره علم و عقل و چگونگي ارتباط آن با عالِم و عاقل نقد كرده است.

عنوان: حضرت مسيح و مسيحيت از ديدگاه روايات

دانش‏پژوه: عباس فريد افشار / استاد راهنما: حجة‏الاسلام والمسلمين احمد عابدي / استاد مشاور: حجة‏الاسلام والمسلمين حسين توفيقي / سطح: كارشناسي ارشد / رشته: الهيات و معارف اسلامي / 156 / 1381.

اين رساله دو بخش دارد كه بخش نخست آن، «مسيح‏شناسي در روايات» را طي هشت فصل بررسيده است. مريم و معبد اورشليم، بشارت آمدن عيسي و ذهنيت‏هاي مردم، تولد و زندگي عيسي، مسائل اخلاقي عيسي، ادعاهاي عيسي و برخورد يهوديان و احبار، عروج عيسي، حواريون، مواعظ، كلمات و تعليمات عيسي عناوين اين فصل‏ها است. بخش دوم «مسيحيت در روايات» را در سه فصل: تعريف مسيحيت، اعتقادات مسيحي و شخصيت پولس شرح داده است.

عنوان: نقد نظريه وحدت موضوعي سوره‏هاي قرآن

دانش‏پژوه: سيدعلي اكبر حسيني / استاد راهنما: دكتر محمد تقي دياري / استاد مشاور: دكتر جعفر نكونام / سطح: كارشناسي ارشد / رشته: الهيات و معارف اسلامي / 136 ص / 1381.

اين كاوش در چهار فصل شكل يافته كه نخستين فصل آن به مفاهيم و كليات تحقيق پرداخته و دومين فصل، رابطه وحدت موضوعي را با علوم قرآن و علم مناسبات بررسي كرده است. نگارنده در فصل سوم پس از بيان آراي قرآن‏پژوهان درباره وحدت موضوعي، دلايل اثبات آن را نقد و در فصل چهارم دلايل انكار نظريه وحدت موضوعي را برشمرده است. تشتت آراي مفسران در تعيين غرض اصلي سوره‏ها، از مباحث مهم اين فصل است.

عنوان: خدا در فلسفه مشاء

دانش‏پژوه: زكريا بهارنژاد / استاد راهنما: حجة‏الاسلام والمسلمين محمد ذبيحي / استاد مشاور: آقاي حشمت‏پور / سطح: كارشناسي ارشد / رشته: الهيات و معارف اسلامي / 147 ص / 1381.

پژوهنده در اين پژوهش تلاش دارد ديدگاه فيلسوفان مشائي را درباره ذات، صفات و افعال خداوند بر رسد. وي در آغاز تاريخچه مختصري از فلسفه مشاء و سير تاريخي آن بيان كرده و از ميان سه دوره يونان، يونان‏مآبي و اسلامي دوره يونان و اسلامي را بركاويده است. مهم‏ترين فيلسوفان مشائي كه ديدگاه آنان در اين پژوهش بررسي شده است عبارت‏اند از: ارسطو، كندي، فارابي، ابن‏سينا، خواجه نصير الدين طوسي و ابن رشد.

عنوان: جايگاه كرامت انسان در شريعت

دانش‏پژوه: جواد فخار طوسي / استاد راهنما: دكتر مصطفي محقق داماد / استاد مشاور: آقاي حشمت‏پور / سطح: كارشناسي ارشد / رشته: الهيات و معارف اسلامي / 116 / 1381.

پژوهش حاضر از سه بخش فراهم آمده كه در بخش نخست، موضع قرآن و سنت در باب حيات انسان، زمان جنگ با كفار و كشتن ايشان، نابرابري مؤمن و كافر در قصاص و قتل مرتد بررسي شده است. بخش دوم حق آزادي انسان‏ها از ديدگاه قرآن و سنت و مسأله استرقاق و جواز برده‏گرفتن كفار را شرح داده است. بخش سوم، پس از بيان موضع قرآن و سنت در باب حق شرف و آبرو، مسأله اختصاص حرمت معنوي به مؤمن را بررسيده و در پايان نجاست كافر و منافات آن را با حرمت انسان بركاويده است.

عنوان: نقد و بررسي نظريه آزادي انتخاب دين

دانش‏پژوه: علي كريم پورقراملكي / استاد راهنما: دكتر محسن جوادي / استاد مشاور: دكتر اميرعباس عليزماني / سطح: كارشناسي ارشد / رشته: الهيات و معارف اسلامي / 143 ص / 1381.

اين رساله در چهار فصل سامان يافته كه فصل اول به تشريح «كليات و مفاهيم» پرداخته و فصل دوم پس از اثبات اختيار و آزادي تكويني، انواع آزادي را شامل: «آزادي بيان»، «آزادي عقيده» و «آزادي عمل» از ديدگاه اسلام و غرب بررسي كرده است. مؤلف در فصل سوم دلايل منكران آزادي انتخاب دين را نقد و نظريه آزادي انتخاب دين را به اثبات رسانده است. وي در فصل چهارم با اشاره به موضوع ارتداد، جهاد و اخذ جزيه، بازنگري مجدد در اين سه موضوع را براي دفاع منطقي و عقلاني از دين اسلام مؤثر دانسته است.

عنوان: بررسي شخصيت زن از ديدگاه مفسران معاصر (المنار، الجواهر، في ظلال القرآن، الميزان، نمونه.)

دانش‏پژوه: فتحيه فتاحي‏زاده / استاد راهنما: حجة‏الاسلام والمسلمين محمدعلي مهدوي راد / استاد مشاور: آية اللّه‏ محمدهادي معرفت / سطح: دكترا / رشته: علوم قرآني و حديث / 351 ص / 1381.

پژوهش حاضر در شش فصل تدوين يافته كه عناوين آن‏ها به اين شرح است: زن در تاريخ (تمدن‏هاي پيش از اسلام، جاهليت نخستين و جاهليت مدرن)، نقش اسلام در احياي شخصيت زن، مباني شخصيت زن از ديدگاه اسلام، حق متفاوت بودن، علل تنزل شخصيت زن در جوامع اسلامي (استبداد حكام، عادات غيراصيل، تحجّر و جمودگرايي، پديده روشن‏فكري، انفعال در قبال فرهنگ غرب)، تجلي شخصيت زن در تاريخ انبيا.

پايان‏نامه‏هاي مؤسسه آموزش عالي باقرالعلوم(ع)

عنوان: انديشه‏ها و مواضع فقهي ـ سياسي آيت الله العظمي گلپايگاني (ره) در عصر غيبت

دانش‏پژوه: محمدمهدي امامي / استاد راهنما: حجة‏الاسلام والمسلمين دكتر داود فيرحي / استاد مشاور: حجة‏الاسلام والمسلمين دكتر منصور ميراحمدي/ سطح:كارشناسي ارشد / رشته: علوم سياسي / 173 ص / 1381.

نگارنده در اين تحقيق، ضمن بيان مفهوم فقه و سياست، به بررسي زندگي، آثار، مواضع سياسي ـ اجتماعي و انديشه‏هاي فقهي ـ سياسي آيت الله گلپايگاني درباره مرجعيت، ولايت فقيه و ولايت انتصابي عامه فقيهان پرداخته است. وي به اين نتيجه دست يافته كه آيت الله گلپايگاني به ولايت مطلقه فقيه كه همان ولايت انتصابي فقيهان و مبتني بر مشروعيت الهي ـ مردمي است، معقتد بوده است.

عنوان: آزادي و عدالت در نهج البلاغه (با تكيه بر شرح ابن ابي الحديد)

دانش‏پژوه: سيده خديجه حسيني خليلي / استاد راهنما: حجة‏الاسلام والمسلمين دكتر داود فيرحي / استاد مشاور: حجة‏الاسلام والمسلمين دكتر منصور ميراحمدي / سطح:كارشناسي / رشته: علوم سياسي / 126 ص / 1381.

اين پژوهش شامل مقدمه و سه فصل است كه فصل اول و دوم آن، مفهوم عدالت و آزادي را از ديدگاه امام علي(ع) بررسيده است. «ترجيح عدالت بر آزادي در انديشه امام علي(ع)» موضوع فصل سوم است كه در سه بخش، ضمن بيان مصاديقي از توجه حضرت به عدالت و آزادي، ديدگاه امام علي(ع) را نسبت به عدالت و آزادي مقايسه كرده است.

عنوان: زن در نگاه خليفه دوم و در دوره وي

دانش‏پژوه: مهران اسماعيلي / استاد راهنما: سيدحسين فلاح‏زاده / استاد مشاور: حجة‏الاسلام والمسلمين سيدمحمدتقي آل سيدغفور/ سطح: كارشناسي / رشته: تاريخ / 84 ص / 1379.

اين اثر با روش كتاب‏خانه‏اي و شيوه تحليل تطبيقي به بررسي وضعيت زن با تكيه بر سه موضوع تحصيل، بيرون رفتن از خانه و آزار زنان در ديدگاه و دوره حكومت عمر بن الخطاب (13 ه·· . تا 23 ه·· .) مي‏پردازد. مؤلف بر اين ايده است كه در هر سه حوزه وضعيت زن بهبود نيافته است و رفتار و سياست‏هاي خليفه دوم مي‏تواند از دلايل افت وضعيت زن به شمار آيد.

عنوان: نقش ابوسلمه خلال در دعوت بني‏عباس

دانش‏پژوه: رحمت رزاقي / استاد راهنما: سيدحسين فلاح‏زاده / استاد مشاور: آقاي حسن حضرتي / سطح: كارشناسي / رشته: تاريخ / 86 ص / 1380.

پژوهش حاضر، كند و كاوي است در باره نقش «ابوسلمه خلال» در چگونگي پيوستن به بني‏عباس، دعوت بني‏عباس و استقرار حكومت بني‏عباس. نگارنده معتقد است كه حفض بن غياث بن سليمان معروف به «ابوسلمه خلال» در دعوت بني‏عباس نقش و تأثير بسيار گسترده‏اي داشته است. وي انتخاب او را به وزارت پس از پيروزي بني‏عباس گواه اين مطلب مي‏داند. مؤلف در بررسي علل قتل «ابوسلمه خلال» از رقابت افرادي مانند ابومسلم خراساني با او، ترس بني‏عباس از او و انديشه انتقال خلافت به آل علي(ع) نام برده است.

عنوان: زمينه‏ها و علل پيدايش خوارج و تبيين خط مشي امام علي(ع) در مقابل آن‏ها

دانش‏پژوه: رضا جعفري نوقاب / استاد راهنما: سيدحسين فلاح‏زاده / استاد مشاور: دكتر حسين مفتخري / سطح: كارشناسي / رشته: تاريخ / 95 ص / 1380.

پژوهش حاضر داراي چهار فصل است كه در فصل اول اصطلاح خوارج، شراة، محكمه و مارقين معنا شده است. در فصل دوم زمينه‏ها و علل پيدايش خوارج در عصر پيامبر(ص)، دوران خلفا و عصر حكومت امام(ع) تا جريان حكميت جست و جو شده و به انديشه‏ها و عقايد آن‏ها نيز اشاره رفته است. فصل سوم ديدگاه‏هاي حضرت علي(ع) درباره خوارج و مواضع آن حضرت را در برابر آن‏ها بيان كرده است. فصل چهارم به پيامدهاي ظهور اين فرقه پرداخته و انشعابات بعدي آن‏ها را به همراه عقايدشان نام برده است.

عنوان: مفهوم بيعت و كاركرد آن در صدر اسلام

دانش‏پژوه: حميدرضا مطهري‏فر / استاد راهنما: دكتر داود فيرحي / استاد مشاور: استاد سيدحسين فلاح‏زاده / سطح: كارشناسي / رشته: تاريخ / 110 ص / 1380.

پژوهش حاضر در سه فصل تدوين يافته است كه فصل اول آن به مفهوم بيعت از جهات مختلف و شرايط و اركان آن پرداخته و فصل دوم و سوم كار ويژه‏هاي سياسي بيعت در عصر جاهليت و نقش بيعت در نظام سياسي صدر اسلام را بررسي كرده است.

از مجموع مطالب اين تحقيق چنين نتيجه گرفته مي‏شود كه بيعت در عصر جاهلي اغلب كاركرد تأكيدي داشته و كاركرد انشائي آن بسيار اندك بوده است در حالي كه در دوره اسلامي با حفظ معناي تأكيدي، كاركرد انشائي نيز داشته است.

عنوان: انديشه سياسي شيخ فضل اللّه‏ نوري و محمدحسين نائيني در ارتباط با جنبش مشروطيت

دانش‏پژوه: صغرا فتاحي / استاد راهنما: دكتر علي‏اصغر مصدق / استاد مشاور: حجة‏الاسلام سيدمحمدرضا شريعتمدار / سطح: كارشناسي / رشته: تاريخ / 1380.

نگارنده در اين پژوهش كوشيده تا علاوه بر آشنايي خواننده با اوضاع و احوال اين دوره از تاريخ معاصر ايران و چگونگي وقوع نهضت مشروطيت، اختلاف ديدگاه‏هاي شيخ فضل اللّه‏ نوري(ره) و مرحوم نائيني را در زمينه سياست، قانون، آزادي و تساوي حقوق سياسي ـ اجتماعي شهروندان در مقابل ديد مخاطب بگذارد.