گزارش‏هايي از نخستين همايش خادمان قرآن كريم - گزارش هایی از نخستین همایش خادمان قرآن کریم نسخه متنی

گزارش‏هايي از نخستين همايش خادمان قرآن كريم

ويدا ابدالي

نخستين همايش خادمان قرآن كريم كشور به همت معاونت امور فرهنگي وزارت ارشاد و مركز توسعه و ترويج فعاليت‏هاي قرآني و با حضور جمع كثيري از خادمان و حاملان كلام‏الله وحي، 11 آبان‏ماه در تالار وحدت تهران برگزار شد.

در اين همايش حاضران در پنج كميسيون "فعاليت‏هاي آموزشي و ترويجي"، "علوم قرآني"، "فنون و هنرهاي قرآني"، "چاپ و نشر" و "نرم‏افزارهاي قرآني" به تبادل نظر و ارائه راهكار پرداختند.

گروه خبر و گزارش هفته‏نامه گلستان قرآن با حضور در محل برگزاري اين همايش گزارش‏هايي براي شما خوانندگان گرامي تهيه نموده است، كه در ادامه به نظر مي‏رسد.

معاون امور فرهنگي وزارت ارشاد در مراسم افتتاحيه:

شناساندن مباني قرآني از طريق رسانه‏ها ضروري است

گزارش: ويدا ابدالي

مسلمانان در سطح رسانه‏ها بايد فعاليت تبليغي را آغاز كنند و در كنار اقناع علمي به اقناع رسانه‏اي نيز بپردازند.

علي‏اصغر رمضان‏پور، معاون امور فرهنگي وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي كه در مراسم افتتاحيه نخستين همايش سراسري خادمان قرآن كريم سخن مي‏گفت، با بيان اين مطلب تصريح كرد: «در قرن نوزدهم نسبت به كذب يا راستي برخي مباحث مطرح شده در تورات و انجيل سخنان گوناگون مطرح شد و اين مسائل هم‏زمان با تلاش صهيونيسم براي تمركز در سرزمين فلسطين به اوج خود رسيد. از جمله مهم‏ترين تلاش‏هاي صهيونيست‏ها، روي سينما متمركز گرديد. در همين راستا بزرگ‏ترين كمپاني‏هاي فيلم‏سازي دنيا در هاليوود در خدمت اهداف آنها به كار گرفته شدند».

وي افزود: «پس از آن فيلم‏هايي چون "بن‏هور" و "ده فرمان" ساخته شد تا به‏طور غيرمستقيم به جهانيان القا گردد كه تاريخ يهود و آنچه در تورات [تحريف شده] آمده، درست و واقعي است. اين‏جا هدف، بحث علمي نبود؛ بلكه آنها اقناع رسانه‏اي را در نظر داشتند».

رمضان‏پور تأكيد كرد: «در قبال فعاليت‏هاي يهوديان، ما مسلمانان نيز بايد در سطح رسانه‏ها به تبليغ موءثر بپردازيم و در كنار اقناع علمي، اقناع رسانه‏اي نيز داشته باشيم. يعني به موازت اين جهاد علمي از سوي اهل علم براي شناسايي شبهات و پاسخ‏گويي به آنها، بحثي هم در زمينه ترويج و تبليغ به‏منظور بازشناسي مباني قرآني بايد صورت گيرد».

معاون وزير ارشاد، آن‏گاه با ابراز اين نكته كه دستيابي به برنامه‏اي براي ده سال آينده از اهداف اصلي كميسيون‏هاي پنج‏گانه اين نشست به شمار مي‏رود، گفت: «آنچه در اين كميسيون‏ها مطرح مي‏شود، محور حركت ما در ده سال آينده خواهد بود و در همين راستا برنامه‏هاي كوتاه‏مدت، ميان‏مدت و بلندمدت بايد طراحي شود».

پيش از سخنان رمضان‏پور حشمتي، دبير كميته انتخاب خامان قرآن كريم با خيرمقدم به حاضران در نشست، در بيان انگيزه‏هاي تشكيل اين اجلاس، گفت: «اولين انگيزه اين بود كه قلب‏هاي قرآني در آستانه ماه مبارك رمضان در كنار هم قرار گرفته و براي اعتلاي قرآن تلاش كنند ودر ثاني به نحو احسن از اين تجمع، كه تنها تجمع خادمان بعد از 23 سال مي‏باشد، بهره‏برداري گردد. در اين راستا و براي تشكيل چنين نشستي، از برگزيدگان 10 دوره نمايشگاه‏هاي قرآن كريم در سطح ملي و استاني دعوت به‏عمل آمده است».

وي اظهار داشت: «مهم‏ترين انگيزه اين است كه چاره‏اي براي گسترش فرهنگ قرآني و خارج‏شدن قرآن از مهجوريت انديشيده شود و هم‏چنين نحوه تحليل از خدمتگزاران قرآني بررسي و تصحيح گردد. آيين‏نامه انتخاب خادمان قرآني نيز مي‏تواند يكي ديگر از اهداف ما باشد».

مشاور وزير ارشاد آن‏گاه هدف از تشكيل كميسيون‏هاي پنج‏گانه را بررسي راه‏هاي مختلف براي تجليل بهتر از خادمان بيان كرد و گفت: «علاوه‏بر اين درصدد تشكيل انجمن خادمان قرآن هستيم كه فكر و ذكرشان خدمت به قرآن در زمينه‏هاي مختلف مي‏باشد مضاف بر آن بحث پيگيري و شروع به كار صندوق حمايت از خادمان مورد توجه است كه دولت محترم نيز در اين زمينه قول مساعدت داده‏اند تا در سايه حمايت‏هاي مالي اين صندوق، هنرمندان قرآني بتوانند آثار خود را هرچه بيشتر در جامعه ارائه دهند». حشمتي در پايان از كمك‏هاي مسجدجامعي، وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي در اعتلاي فرهنگ قرآني تشكر كرد.

در ادامه نظام‏زاده، سرپرست سازمان اوقاف و امور خيريه با تقدير از وزارت ارشاد به خاطر ايجاد زمينه گردهم‏آيي خادمان قرآني در آستانه ماه مبارك رمضان اين تجمع را عرصه انديشه‏هاي جديد براي پيشرفت مسائل قرآني در كشور دانست و افزود: «قرآن گرچه به زبان عربي است اما اين با زبان عربي ساير متون تفاوت دارد. اين لسان داراي يك عبارات ويژه است كه نه به‏گونه نظم است و نه به‏گونه نثر. اگربخواهيم اين سبك از سخن را تفسير كنيم هيچ امكاني نيست جز اين‏كه بگوييم قرآن، قرآن است. اين واژگان بين همه كلام‏ها از خصوصيت ممتازي برخوردار است؛ زيرا كلام خداست و براي همه نسل‏ها و در همه عصرها از جانب او بر قلب پيامبر نازل شده است. اين آيات با معاني زياد و حجم كم به لحاظ ساختار داراي چنان شكوهي است كه قلب‏ها را به خود جذب مي‏كند».

وي ادامه داد: «به تناسب پيشرفت علوم و تكامل عقل بشر، مطلب جديدي از آيات قرآن فهميده مي‏شود، به‏طوري كه در عصرهاي گذشته اين مفاهيم استنباط نمي‏شده ولي با پيشرفت علوم، مطالب تازه‏تري از قرآن درك مي‏گردد».

نظام‏زاده قرآن را نيازمند توجهي ويژه دانسته و گفت: «از ناحيه ادبا و شعرا و عاشقان كلام وحي و قرآن‏پژوهان و نخبگان در برابر جهان اسلام، بايد توجه ويژه‏اي به قرآن شود؛ چرا كه اين درياي پرعمق و گسترده را نمي‏توان با ابزار ساده درنورديد و كشف كرد. اگر در اين كشور كه انقلابش پيروز شده و قانون اساسي‏اش قرآن و حاكمش خداوند است به اين كتاب رسيدگي نشود، در چه عصري و حكومتي بايد چنين انتظاري برآورده گردد.

نماينده ولي فقيه در سازمان اوقاف و امورخيريه با تصريح به اين نكته كه قرآن جوابگوي نيازهاي فرهنگي، فردي و اقتصادي است گفت: بايد با اين ذهنيت كه مي‏خواهيم قرآن را درك كنيم به سراغ اين كتاب برويم و اگر با ذهنيت توجه به ظواهر به سراغ قرآن رويم به فرموده حضرت علي(ع) قرآن را پشت‏سر خود قرار داده‏ايم چرا كه ايشان فرموده‏اند: قرآن شافع مشفع و صدق، من جعله امامه ساقه الي الجنه و من جعله خلفه، ساقه الي النار».

وي در ادامه افزود: «اقداماتي كه در سطح كشور در جهت توسعه فعاليت‏هاي قرآني انجام مي‏شود، در ابعاد قرائت و حفظ و كمي هم ترجمه و تفسير است كه بايد اين رويكرد تغيير كند و ضمن اهتمام به اين رشته‏ها، ساير وجوه نيز مورد توجه قرار گيرد. از جمله تعمق در ژرفاي قرآن كه نياز اساسي است؛ زيرا بسياري از نابساماني‏هاي موجود در جامعه؛ از فساد اداري و هجمه فرهنگي و شايع‏شدن آفات اجتماعي، براثر دوري از قرآن است».

نظام‏زاده با بيان اين مطلب كه هنر قرآني بايد ميراث نسل آينده باشد گفت: «شما خادمان قرآن و حوزه‏هاي علميه بايد آن‏گونه گام برداريد كه نسل آينده خود را مرهون خدمات شما بدانند. بايد هنر قرآني در جامعه شكوفا شود ولي منحصربه‏فرد و نسل نباشد. قرآن در همه ابعادش بايد به ارث برسد. چرا كه اين كتاب، تحول دروني ايجام مي‏كند و آن‏گاه كه انسان، جانش را در معرض تابش انوار نوراني قرآن قرار بدهد. حيات جديدي را شروع مي‏كند كه با انحراف و ظلمت و كژي سازگار نيست».

وي در پايان از هريك از كميسيون‏ها خواست كه درباره همگاني كردن فهم قرآن بيشتر بحث و مذاكره كنند.

آيت‏الله معرفت، مفسر قرآن كريم، ديگر سخنران اين نشست بود. او با اشاره به آيه كريمه «ان هذاالقرآن يهدي للتي هي اقوم و يبشرالموءمنين» در مورد نقش هدايتي قرآن گفت: «قرآن به‏عنوان كتاب اساسي براي مكتبي جاودان و رهنما براي رسيدن به زندگي سعادتبخش است. مسئله هدايت قرآني و عنايت به اين كتاب از روز اول مطرح بوده و مسلمانان عنايت كاملي به اين كتاب داشته‏اند و قرآن پايه تمدن جامعه اسلامي بوده است توجه به اين كتاب امتي نيرومند ساخت و اگر جوامع اسلامي در خط سير قرآن كريم حركت كنند باز امتي قدرتمند و داراي تمدني شكوفا خواهند شد».

وي به مقوله آيات‏الاحكام اشاره كرد و گفت: «مي‏گويند آيات‏الاحكام پانصد مورد است اين مربي آن را هشتصد مورد بيان مي‏كند. ولي ما اين مطلب را قبول نداريم. اين آقايان نظرشان روي آياتي بود كه به نماز و روزه و حج پرداخته‏اند. اما وراي اين بحث، حقيقي است كه در دو قرن اخير متوجه آن شديم و حقيقت اين است كه قرآن توجهش به مسائل سياسي - اجتماعي است و مي‏خواهند جامعه بسازد قرآن براي ساختن جامعه سعادتمند طرح دارد و مفسرين متوجه اين نكته شده‏اند. اگر ما با اين ديد به قرآن بنگريم، تمام آيات قرآن، آيات‏الاحكام هستند؛ چرا كه تك‏تك اين آيات، ابعاد جامعه قرآني را مطرح كرده است.

معرفت ادامه داد: «دشمن متوجه اين مسئله شده كه آنچه مسلمانان را به جنبش و حركت وامي‏دارد قرآن است همان كه مسلمانان صدر اسلام را نيرومند ساخت و امروز نيز ملت ما را اين‏گونه قدرتمند نگه داشته است. به همين دليل، دشمن شبهاتي را در جامعه اسلامي پراكنده كه مهم‏ترين اين شبهات اين است كه اثبات كنند قرآن وحياني نيست، بلكه ساخته دست بشر است و مستند به وحي نمي‏باشد.

از مطالب خطرناك ديگري كه تازه در مصر مطرح شده اين است كه در قرآن مسائلي وجود دارد كه با واقعيت و تاريخ و حتي طبيعت انسان سازش ندارد و چون خدا حكيم است و مطلب خلاف واقع و عبث نمي‏گويد در نتيجه قرآن، ساخته خود پيامبر است كه از محيط الهام گرفته است؛ يعني چون قرآن كتاب هدايت است و بايستي جامعه خودش را ارشاد كند و اسلوب قرآن اسلوب خطابه است، پس قرآن از مشهورات استفاده كرده؛ يعني يك‏سري از افسانه‏هايي كه در جزيرة‏العرب بوده و عرب آنها را پذيرفته است و قرآن از اين پندار جامعه خواسته كمال استفاده را بكند؛ و تا اين اندازه نيز مسوءوليت داشته اما آيا اين پندارها حقيقت دارد يا نه، جواب اين مسئله ديگر به عهده قرآن نيست».

خليل عبدالكريم، شارح كتاب محمداحمد خلف‏الله، بيشتر تندروي مي‏كند و مي‏گويد: «هيچ امتي در دنيا مانند مصريان مقيد به ثبت تمام حوادث تاريخي نبوده است و مسائلي كه در قرآن درباره مصر و فرعون آمده در تاريخ مصر ثبت نشده است، پس چگونه اينها را واقعيت مي‏دانيد». او حتي وجود حضرت موسي را نيز زير سوءال برده و اين مسائل را از باورهاي عرب ذكر كرده است.

ما اين مطلب را قبول نداريم. آيا انسان كه درس اخلاق مي‏گويد، مي‏تواند از قصه‏هاي خيالي استفاده كند؟ قديمي‏ها مي‏گويند بله، مثل قصه‏هاي مادربزرگ‏ها، ولي روانشناسي امروز، اين مسئله را غلط دانسته و قايل است كه اگر ما، در دوران كودكي از داستان‏هاي خيالي براي خوبي و صدق و قبح دروغ استفاده كنيم، وقتي كه اين كودك بزرگ مي‏شود و به خيالي‏بودن اين مطلب پي مي‏برد، زيربناي مطالب در او از بين مي‏رود.

ما شواهد حقيقي داريم و نيازي نيست كه به دنبال خيالبافي برويم. سعدي نيز از متن تاريخ مثال مي‏آورد نه آن‏كه مثل كتاب كليله و دمنه، فضايل را با تخيلات بيان كند، بلكه از حقيقت و شواهد مسلم بهره مي‏گيرد. قرآن نيازي به باورهاي بي‏اساس ندارد؛ چون خداوند احاطه كامل بر تاريخ بشريت دارد و مي‏تواند از آنها استفاده كند».

آيت‏الله معرفت در پايان از خادمان و حاميان قرآن خواستند كه شبهه‏هايي را كه درباره قرآن مطرح مي‏شود به‏خوبي جواب دهند، هرچند كه خداوند حكيم و بصير، قبلاً نيز اين‏گونه شبهات را پيش‏بيني كرده بودند.