کنگره اندیشه های عرفانی و اخلاقی امام خمینی (ه) نسخه متنی

كنگره انديشه‏هاى عرفانى و اخلاقى امام خمينى(ره)

حجت الاسلام و المسلمين قاضى زاده

لطفا درباره موضوع و اهداف كنگره توضيحاتى را بيان نماييد.

موضوع كنگره‏اى كه در پيش روى داريم انديشه‏هاى عرفانى و اخلاقى امام خمينى رحمه الله مى‏باشد. با توجه به اين موضوع به دو عرصه مهم اخلاق و عرفان كه از قضا هر دو از تخصص‏هاى نظرى ويژه امام خمينى رحمه الله نيز بوده است و ايشان در هر دو شاخه داراى تاليفات متعدد و نظريات بديع هستند پرداخته مى‏شود. هدف برگزارى كنگره را نيز مى‏توان به صورت عام و خاص ذكر كرد. اصولا برگزارى كنگره‏ها و همايش‏ها براى برداشتن گام‏هاى بزرگ در عرصه‏هاى مختلف علمى، سياسى، اجتماعى و فرهنگى...و قابل توجيه است. تفاوت يك كنگره با نگارش مجموعه‏هايى از مقالات يا تاليف مجموعه كتب در اين نكته است كه در كنگره نوآورى و تاثيرگذارى و هم انديشى بايد حرف اول را بزند، بر خلاف تأليفات كه مى‏تواند اين ويژگى‏ها را نداشته باشد. در موضوع مورد نظر نيز با توجه به دو نكته 1- مغفول ماندن نسبى انديشه‏هاى اخلاقى عرفانى امام خمينى رحمه الله در مقايسه با ابعاد ديگر انديشه‏هاى امام و 2- نياز بسيار جدى و شديد افراد و جوامع بشرى كه معنويت و اخلاق در عرصه زندگى فردى و اجتماعى به ويژه در حوزه سياسى و ارتباط دولت ملت اين موضوع انتخاب گرديد.

در نتيجه اهداف اوليه كنگره را مى‏توان به اين صورت خلاصه كرد:

الف) شناسايى و تحقيق پيرامون انديشه‏هاى عرفانى و اخلاقى امام خمينى رحمه الله‏

ب) استفاده از رهنمودها و سيره عملى امام خمينى‏رحمه الله در عرصه‏هاى اخلاقى و عرفانى در زندگى جوامع بشرى

ج) زمينه سازى تقويت سياست اخلاقى و معنوى در حوزه روابط حكومت و مردم.

در اين زمينه در مقدمه فراخوان مقاله كنگره آمده است:

نياز عينى جامعه به اخلاق و عرفان اسلامى و توجه ويژه به انديشه و منش امام در اين عرصه، پژوهش در اين زمينه را بيش از پيش ضرورى مى‏سازد. از اين رو، علاقه‏مندان و رهروان راه امام، با عنايت به اين خلأ پژوهشى، بر آن‏اند تا با برگزارى كنگره‏اى ديگر از سلسله كنگره‏هاى پژوهشى، به بازشناسى انديشه و شخصيت امام خمينى رحمه الله در عرصه اخلاق و عرفان اسلامى بپردازند.

ساده‏سازى مباحث عرفانى و اخلاقى و عمومى سازى آن و فرهنگ سازى بر اساس آموزه‏ها و منش اخلاقى عرفانى امام خمينى رحمه الله در ديگر اهداف كنگره انديشه‏هاى اخلاقى عرفانى امام خمينى رحمه الله است.

مراحل تصويب موضوع كنگره را بيان فرماييد و با توجه به عدم رونق مباحث عرفانى در حوزه‏هاى علميه استقبال انديشوارن حوزوى را از موضوع چگونه ارزيابى مى‏كنيد؟

در زمينه مراحل تصويب موضوع شوراى عالى موسسه تنظيم و نشر آثار امام خمينى رحمه الله در قم دو جلسه بحث و بررسى داشتند اين شورا با حضور و عضويت مدير محترم حوزه علميه قم و عده‏اى از فضلا و مدرسين تشكيل مى‏گردد و با بررسى سه يا چهار موضوع پيشنهادى، در نهايت به دلايلى كه به بعضى از آنها اشاره شد اين موضوع انتخاب گرديد، البته اعضاء شوراى عالى كنگره نيز با موضوع موافقت كامل داشتند.

اما در مورد عدم رونق مباحث عرفانى و احتمال عدم استقبال از اين موضوع به نظر مى‏رسد نگرانى خاصى نيست. اولاً با توجه به دو شاخه عرفان و اخلاق حوزه گسترده‏اى براى مشاركت جويان مباحث علمى كنگره فراهم آمده است و ثانياً از نكاتى كه در انديشه‏هاى عرفانى امام خمينى رحمه الله مطرح است تلاش براى ساده‏سازى و عمومى سازى مباحث عرفانى تلاش مى‏شود.

حضرت امام خود كتاب «آداب الصلوة» را با بيانى ساده ولى با صبغه عرفانى براى عموم مردم نوشتند و در دروس معروف اخلاق در مدرسه فيضيه كه حدوداً 8 سال طول كشيده است «منازل السائرين» را موضوع و محور مباحث خود قرار دادند. در حالى كه بعضى از افراد غير روحانى در درس حضور مى‏يافتند. اميد است از رهگذر طرح مباحث اين كنگره توجه به عرفان اسلامى روز به روز در سطح عمومى جامعه افزايش يابد و نسل جوان و جوياى معنويت امروز به جاى تمسك به بعضى از نحله‏هاى عرفانى غير اسلامى به عرفان اسلامى شيعى ناب روى آورد.

محورهاى اصلى موضوعات كنگره چيست؟

كنگره در چهار محور مقالات رسيده را سازماندهى خواهد كرد كه عبارتند از:

1- انديشه عرفانى امام خمينى رحمه الله‏

2- انديشه اخلاقى امام خمينى رحمه الله‏

3- سيره اخلاقى و عرفانى امام خمينى رحمه الله‏

4- ميراث عرفانى و اخلاقى امام خمينى رحمه الله‏

البته در ذيل هر محور عناوين متعددى مطرح گرديده است كه نويسندگان مقالات در ذيل هر يك به نگارش مقاله پرداخته‏اند. گرچه موضوعات عرفانى و اخلاقى بيشترى را مى‏توانستيم در فراخوان فراهم آوريم ولى با عنايت شوراى عالى كنگره به محدود بودن موضوعات به موارد مهم‏تر و احياناً به مباحثى كه امام به طور ويژه داراى نظرات خاص هستند پرداختيم و در مجموع چهار محور فوق به عنوان موضوعات فراخوان برگزيده شد.

درباره فعاليت‏هاى كميته علمى توضيح دهيد.

كميته علمى بخش‏هاى متعددى دارد. بخش جذب مقاله‏ها به شناسايى محققان، ارسال فراخوان نگارش مقاله و عقد قرارداد مى‏پردازد و طبق آيين نامه مصوب شوراى برنامه ريزى مراحل بعدى تصويب مقاله‏ها و انجام امور ادارى لازم جهت پى‏گيرى ويراستارى، تايپ و مراحل ديگر مقاله‏ها را بر عهده دارد.

بخش ديگر، به مصاحبه‏هاى علمى اختصاص يافته است. در اين بخش با اساتيد حوزه و دانشگاه درباره انديشه‏هاى امام خمينى در زمينه محورهاى كنگره مصاحبه هايى صورت مى‏گيرد. تاكنون با حدود بيست و چهار نفر مصاحبه شده و نوزده مصاحبه ديگر نيز در دست انجام است. همين جا از ياران نزديك امام و مسؤولان بلند پايه نظام و انديشمندان حوزه و دانشگاه درخواست مى‏كنيم كه على رغم كارهاى مختلف اجرايى، دعوت گروه مصاحبه را پاسخ داده و از اين رهگذر در اين كنگره علمى سهيم شوند.

بخش ديگر، بخش خدمات تحقيق است. در اين بخش جهت سرويس دهى به محققان و مصاحبه شوندگان فيش بردارى جامعى از آثار امام، به ويژه صحيفه نور، در موضوع‏هاى اصلى و فرعى كنگره تهيه گرديده است و در صورت نياز، محققان مى‏توانند با مراجعه به ستاد كنگره يا مكاتبه و ارتباط تلفنى از آنها استفاده كنند. مجموعه مقاله‏ها نگارش يافته در سال‏هاى اخير در حوزه موضوعات كنگره نيز جمع آورى گرديده است كه در اختيار محققان قرار مى‏گيرد. كتاب‏شناسى جامع «امام خمينى و انديشه‏هاى عرفانى اخلاقى امام خمينى رحمه الله» نيز از كارهاى ديگر اين گروه است كه ان شاءالله تا زمان برگزارى كنگره آماده خواهد شد. بخش ديگر نشريه «اشراق» است كه اميداوريم در فواصل معين تا زمان برگزارى كنگره منتشر گردد و انديشوارن را در جريان مباحث علمى كنگره و اخبار آن قرار دهد.

در اين جا از همكاران خوب كميته علمى كه با زحمات خود تاكنون نتايج قابل قبولى را براى ما به ارمغان آورده‏اند تشكر مى‏كنم.

تاكنون چه تعداد مقاله به كميته علمى رسيده است و تا چه زمانى فرصت ارسال مقاله باقى است در ضمن زمان برگزارى كنگره را بفرماييد.

حدودا 242 مقاله تاكنون به كنگره رسيده است كه اميدواريم بتوانيم مقالات برتر را قبل از زمان برگزارى كنگره چاپ كنيم. با توجه به تصميم شوراى عالى كنگره در برگزارى كنگره در بهار 1382 حداكثر زمان ارسال مقالات را تا 15 اسفند ماه تمديد نموديم تا بتوانيم از حداكثر مشاركت فرهيختگان در اين بخش بهره‏مند شويم. مقالاتى كه پس از اين تاريخ ارسال شود بعيد است كه تا زمان برگزارى كنگره بررسى و پس از تأييد، مراحل نشر آن به انجام رسد. گرچه زمان زيادى براى نگارش مقاله باقى نمانده است اما موضوعاتى كه نگارش مقاله در آنها كمتر صورت پذيرفته است به عنوان پيشنهاد كنگره براى كسانى كه مايل به مشاركت علمى در اين زمينه هستند به شرح زير اعلام مى‏شود.

در حوزه انديشه‏هاى عرفانى امام خمينى

‏

1. منزلت عرفان در انديشه اسلامى

2. عرفان و سنت

3.عرفان و علوم اسلامى ديگر (فقه، فلسفه...)

4. امام خمينى و لزوم آشناسازى عموم مردم با عرفان اسلامى

5. فيض اقدس مقدس

6. عوالم كليه سته و حضرات خمس

7. عالم عقل و مثال

8. مراتب كشف و معرفت الهى

9. ولايت مطلقه معصومين

10. قدم‏ها و موانع سلوك

11.گام‏هاى سير و سلوك در سنن دينى.

در حوزه انديشه‏هاى اخلاقى امام خمينى:

1. هماهنگى اخلاق اسلامى و سرشت انسانى (اخلاق و فطرت)

2. عرفان، اخلاق و توسعه

3. اخلاق شهروندى

4. تجلى عرفان و اخلاق در انقلاب اسلامى.

در حوزه سيره اخلاقى در انقلاب اسلامى.

در حوزه سيره اخلاقى و عرفانى امام خمينى:

1. سلسله مشايخ امام

2. انقلاب اسلامى، دفاع مقدس و سلوك اخلاقى عرفانى امام

3. عبادات، توسلات و مناجات امام

4. نوآورى‏ها و بدايع اخلاقى عرفانى امام.

معيارهاى بررسى مقالات چيست و اعضاء هيات علمى چه كسانى هستند؟

معيار ارزيابى مقالات توجه به 9نكته در مقاله است كه در صورت داشتن حد عالى در همه آنها امتياز مقاله 100 مى‏شود. اين نكات به اين شرح است:

1. تبيين موضوع و طرح مسأله و پرهيز از مباحث حاشيه‏اى؛

2. تناسب متن با عنوان مقاله؛

3. انسجام ساختارى (مقدمه، فصل بندى، نتيجه‏گيرى...) و

محتوايى (شكل و ربط منطقى مباحث)؛

4. رعايت قواعد و روش‏هاى علمى؛

5. جامعيت متن از حيث طرح نظريه‏ها و دلايل آنها؛

6. نحوه استفاده از منابع و اعتبار علمى و روزآمدى آن‏ها؛

7. اتقان و تحليل علمى و نظريه‏پردازى؛

8. به جمع بندى و نتيجه‏گيرى روشن و جديد (نوآورى)؛

9. موقعيت متن از حيث روانى، رسايى و رعايت قواعد ادبى و نگارش؛

در جمع‏بندى نهايى نيز اشكالات اساسى، اصلاحات ضرورى و ارزيابى نهايى اعلام مى‏گردد.

طبق آيين نامه حداقل امتياز لازم براى اصلاح و بررسى مجدد 50 و حداقل امتياز لازم براى انتشار در آثار كنگره 70 و حداقل امتياز لازم براى ارائه در كنگره 70 و حداقل امتياز لازم براى ارائه در كنگره 80 مى‏باشد. هر مقاله را دو نفر از اعضاء هيات علمى بررسى مقالات به طور كتبى ارزيابى مى‏كنند و در صورت اختلاف فاحش بين ارزيابى آن دو ارزياب سوم هم به دقت بررسى مى‏كند. پس از جمع بندى مباحث در واحد جذب مقالات و ارائه نظر واحد مربوطه در نهايت مسؤول كميته علمى موارد اصلاح و يا قبول را تأييد و در صورت تأييد مقاله مراحل ويراستارى و... شروع مى‏شود و در صورت نياز به اصلاح، نظرات ارزيابان به نويسندگان منعكس و از آنان در خواست اصلاح مى‏شود.

اعضاء هيأت علمى بررسى مقالات 30 نفر از اساتيد و فضلاى حوزه و اساتيد دانشگاه هستند كه به تناسب تخصص آنها در حوزه‏هاى عرفانى و اخلاقى از آنان استفاده مى‏شود.