عيد زمان است كه خداوند متعال براي جايزه دادن و بهره مند كردن بندگان از نعمتها، آن را در ميان روزها انتخاب مي كند، تا براي گرفتن خلعتها و عطايا جمع شوند و به همگان اعلام كرده است كه به درگاه او روي آورده و با اعتراف به بندگي و آمرزش خواستن از گناهان و عرضة نيازها و آرزوهايشان براي او تواضع نمايند. خداوند نيز در تمام اين موارد به آنان وعدة اجابت و اعطايي بالاتر از آرزوهايشان بلكه بالاتر از آنچه در دل بشري خطوره كرده، داده است. دوست دارد در چنين روزي به او خوش كمان بوده و جانب اميدواري به قبول خداوند و آمرزش و عطاي او را بر جانب ترس از درد و عذابش ترجيح بدهند. و نااميد ورشكسته در اين روز از معني عيد غافل و سرگرم آرايش خود براي مردم و كف زدن و شانه كردن مو بوده و از امر مهم درخواست عطوفت ورحمت پروردگار غافل است. و بجاي انس در مجالس پاكان و خواص پروردگار جهانيان،پيامبران و رسولان و شهدا و صديقين، با چهارپاياني مانند خود خو گرفته و درجات بهترين جاهاي بهشت را رها و به طبقات جهنم چسبيده است. و بالاتر، پناه خداي متعال و جبار آسمانها و زمين را به چسبيدن به زمين و عالم طبيعت فروخته است. چه ورشكستگي آشكار و بزرگي. خلاصه خداوند ماه رمضان را ميدان مسابقة عبادت خود قرار داده و بندگانش را در روز عيد فرا خوانده تا براي گرفتن جوايز و هدايا جمع شوند.
(گروهاي مختلف در برابر عيد):
مردم در رابطه با عيد به چند دسته تقسيم مي شوند: 1-عده اي روزه را تكليفي بيش ندانسته و فقط با خودداري از خوردن و نوشيدن و زنان، خود را به ناراحتي مي اندازند. اما اعضاي بدن خود را از گناهان حفظ نكرده و با دروغ و غيبت روزة خود را نقض كرده و با تهمت، افترا، فحاشي به خدمتكار و آزار او روزةخود را از بين مي برند. و در عين حال با كمال اطمينان خود را از فرمانبرداران مي پندارند. و گمان مي كنند كه بر پروردگار جهانيان منتي دارند. ولي نمي دانند كه با گناهان و نادانيشان نزد عاقلان رسوا شده و روزه آنان مورد قبول خداي خدايان قرار نمي گيرد. چنين كساني اگر در عيد به عنايت خداي متعال خوش گمان بوده و در مكان نماز گزاردن خود از پروردگارشان آمرزش بخواهند،شايد خداوند متعال هنگام اعطاي جوايز آنان را نيز مورد آمرزش خود قرار داده و با فضل خود بعضي از پاداشهاي خود را نصيب آنان نمايد. 2-دسته اي نيز مي دانند كه اين خداست كه در تكاليف بر آنان منت داشته، و روزه اي كامل است كه همراه با بازداشتن اعضاي بدن باشد. از اين رو مواظب اعضاي بدن خود نيز هستند؛ اما گاهي خلافي از آنان سر زده و بابيم و اميد مرتكب گناهي مي گردند. با ناراحتي روزه گرفته و باندازه اي كه حال دارند مستحبات را بجا مي آورند. كارهاي خوب و بد را با هم مخلوط نموده و با ترس و خجالت، حيا و اميدواري وارد عيد مي شوند. خداوند آمرزش، پاداش و تبديل گناهان به كارهاي نيك را به آنان وعده داده و با عطاياي خود پاداش عبادتهاي آنان را بطور كامل و بگونه اي كه بالاتر از آرزويشان باشد، به آنان عنايت مي كند. 3-گروهي از روي عادت و با غفلت رزوه گرفته و در ماه رمضان نيز مانند ساير ماه ها در غفلت بسر برده، مرتكب گناهان شده و از روي عادت نيز وارد عيد مي شوند. سرنوشت اين گروه، به خواست خداوند بستگي دارد. ممكن است عنايت خدا شامل حال آنان شده و فقط بخاطر فرارسيدن عيد يا بجهت كرامت بعضي از اعمال نيكوكاران آنان را مورد آمرزش خود قرار دهد، يا بدي كرارشان آنان را از رحمت خداوند خارج نموده و به ورشكستگان ملحق شوند. 4-دسته اي نداي خداوند را در اين ماه لبيك گفته و با تمام توان در مراقبت دستورات الهي تلاش كرده و براي بدست آوردن رضاي خداي متعال در پي بدست آوردن تمامي خيرات هستند و عبادات زيادي بجا مي آورند در حالي كه دلهاي آنان به سبب آگاهي خود به كوتاهي درشكرگزاري نعمت تشريف با اين ندا ترسان بوده، و قدر منت خداوند متعال بر آنان، بخاطر اجازه به نزديكي به او و خدمت به او و خدمت و عبادت او را مي دانند. خداوند متعال هم خدمت آنان را قبول، از سعي آنان تشكر مي كند و باكرامتها و انواع عنايات خود آنان را پاداش مي دهد،با هدايتهاي بيشتر آنان را بزرگ داشته، با نور قرب خود آنان را مي پوشاند و آنان را به دوستان برگزيده اش ملحق مي نمايد. 5-گروهي نيز نداي خداوند متعال، سختي گرسنگي و شب زنده داري را براي آنان از بين برده، با اشتياق و شكرگزاري، حتي با شادماني و مستي با آن روبرو شده، براي رفتن و مسابقه جديت بخرج داده، با روح و عقل خود بخوبي خطاب خداي خدايان را اجابت مي كنند؛ براي از بين بردن حجاب با بذل جان همت كرده و با قرب به او به مراد رسيده و به پروردگار بندگان متصل شده اند. پروردگارشان آنان را بخوبي پذيرفته، نزديك كرده و در پناه خود،در جايگاه صدق بهمراه دوستان و برگزيدگانش مي نشاند با جام لبريز خود آنان را سيراب كرده و به زيبايي، نور، شادماني و سروري مي رسند كه كسي توان تصور آن را نداشته، چشمي آن را نديده و كسي از آن چيزي نگفته است. روز عيد زمان آشكار شدن آثار اعمال ماه رمضان و اعطاي پاداش عبادتهاي آن مي باشد. بنابراين كسي كه بخوبي از خداوند متعال در شب عيد مراقبت نموده، كوتاهي هاي خود در ماه رمضان، در شب فطر جبران نمايد و خود را براي عيد آماده كند و از بندگان صالح خدا شود،اميد است همانگونه كه خداي متعال آنان را در روز عيد قبول مي كند، او را نيز پذيرفته، و او را از الطاف خاص خود محروم ننمايد؛ و بعد از اعتراف به كوتاهي در عبادت و جبران آن، خداوند او را مورد محاسبه دقيق قرار نداده و با او نيز مانند بندگان گراميش و شهدا و صديقين كه شايسته بخشش او هستند رفتار كند.