وقت نماز مغرب وعشا - توضیح المسائل نسخه متنی

سايه آن به طرف مشرق بر مى گردد و هر چه خورشيد رو به مغرب مى رود، سايه زيادتر مى شود، بنا بر اين وقتى سايه به آخرين درجه‌كمى رسيد ودو مرتبه رو به زياد شدن گذاشت معلوم مى شود ظهر شرعى شده است. ولى در بعضى شهرها مثل مكه كه گاهى موقع ظهر سايه به كلى از بين مى رود، بعد از آن كه سايه دوباره پيدا شد، معلوم مى شود ظهر شده است.

(613) نماز ظهر وعصر هر كدام وقت مخصوص ومشتركى دارند، وقت مخصوص نماز ظهر: از اول ظهر است تا وقتى كه از ظهر به اندازه خواندن نماز ظهر وتحصيل شرايط نماز - اگر تحصيل نكرده است - بگذرد، واگر كسى اشتباها عصر را در اين وقت بخواند نمازش باطل است. ووقت مخصوص نماز عصر: هنگامى است كه به اندازه خواندن نماز عصر، وقت به مغرب مانده باشد، كه اگر كسى تا اين موقع نماز ظهر را نخواند، نماز ظهر او قضا شده وبايد نماز عصر را بخواند. وما بين اين دو وقت مخصوص، وقت مشترك نماز ظهر وعصر است.

(614) وقت مخصوص ومشترك - كه معنى آن در مسأله قبل گفته شد - براى اشخاص فرق مى كند، مثلا اگر به اندازه خواندن دو ركعت نماز از اول ظهر بگذرد، وقت مخصوص نماز ظهر كسى كه مسافر است تمام شده وداخل وقت مشترك [ 123 ]

مى شود، وبراى كسى كه مسافر نيست، بايد به اندازه خواندن چهار ركعت نماز بگذرد.

(615) اگر پيش از خواندن نماز ظهر، سهوا مشغول نماز عصر شود ودر بين نماز بفهمد اشتباه كرده است، چنانچه در وقت مشترك باشد، بايد نيت را به نماز ظهر برگرداند، يعنى نيت كند كه آنچه تا حال خوانده ام وآنچه را مشغولم وآنچه بعد مى خوانم همه نماز ظهر باشد، وبعد از آن كه نماز را تمام كرد، نماز عصر را بخواند. واگر در وقت مخصوص به ظهر باشد پس اگر بعد از نماز فهميد، نمازش باطل است مگر آن كه به قصد آنچه الآن وظيفه اوست بجا آورده ودر تطبيق آن بر عصر اشتباه كرده باشد نظير اين كه به جاى ظهر، كلمه‌عصر بگويد، واگر در اثناء متوجه شود بايد عدول كرده، نيت را به نماز ظهر برگرداند، واحتياط به اعاده‌هردو نماز بعد از آن ترك نشود. واگر موقعى ملتفت شد كه داخل وقت مشترك شده است عدول به نماز ظهر مى نمايد، واگر بعد از نماز فهميد نماز او صحيح است وعصر حساب مى شود واعاده‌عصر بعد از نماز ظهر لازم نيست.

(616) اگر در وقت مشترك سهوا نماز عصر را بر ظهر مقدم داشت ودر وقت مختص به نماز عصر فهميد، آن را با همان نيت نماز عصر تمام كند وسپس احتياطا نماز ظهر را به قصد ما في الذمه (يعنى آنچه بر ذمه‌اوست) بخواند.

(617) اگر مسافر، فقط وقت چهار ركعت نماز را داشت ونيت ظهر كرد ودر اثناء نماز نيت اقامت ده روز يا بيشتر نمود، نماز او باطل است، پس آن نماز را قطع مى كند وشروع به نماز عصر مى نمايد وبعد قضاى ظهر را بجا مى آورد، ولى اگر اين نيت اقامت با اختيار او است، احتياطا اين كار را نكند

(618) در روز جمعه انسان مى تواند بنا بر اظهر به جاى نماز ظهر دو ركعت نماز جمعه بخواند، ودر عصر غيبت وجوب آن تخييرى است يعنى نماز جمعه كفايت از نماز ظهر مى كند. شرايط واحكام نماز جمعه در بخش مربوط به آن بيان خواهد شد. [ 124 ]

وقت نماز مغرب وعشا

(619) مغرب موقعى است كه آفتاب از زمينى كه مسطح است غروب كند. و منطقه اى كه پستى وبلندى دارد، مغرب آن موقعى است كه اگر زمين مسطح بود آفتاب غروب مى كرد، ولى احتياط مستحب اين است كه سرخى طرف مشرق كه بعد از غروب آفتاب پيدا مى شود از بين برود.

(620) نماز مغرب وعشا هر كدام وقت مخصوص ومشترك ووقت فضيلتى دارند، وقت مخصوص نماز مغرب: از اول مغرب است، تا وقتى كه از مغرب به اندازه خواندن سه ركعت نماز بگذرد، كه اگر كسى مثلا مسافر باشد وتمام نماز عشا را سهوا در اين وقت بخواند نمازش باطل است، ووقت مخصوص نماز عشا: براى شخص مختار، موقعى است كه به اندازه خواندن نماز عشا به نصف شب مانده باشد كه اگر كسى تا اين موقع نماز مغرب را نخواند، بايد اول نماز عشا وبعد از آن نماز مغرب را بخواند، ولى احتياط در اين است كه در صورت اضطرار وتأخير نماز از نيمه شب، آخر شب را ملاك براى وقت مخصوص نماز عشا قرار دهد، بنا بر اين اگر به مقدار پنج ركعت به آخر شب وقت دارد هر دو نماز را به قصد ما في الذمه بخواند، واگر كمتر وقت دارد اگر چه يك ركعت باشد اول نماز عشا را به قصد اين كه احتمالا وظيفه او نماز عشا است بخواند بعد نماز مغرب را قضا كند وبعد از آن احتياطا نماز عشا را دو مرتبه به نيت قضا بخواند. وبين وقت مخصوص نماز مغرب ووقت مخصوص نماز عشا، وقت مشترك نماز مغرب وعشا است كه اگر كسى در اين وقت اشتباها نماز عشا را پيش از نماز مغرب بخواند وبعد از نماز ملتفت شود، نمازش صحيح است وبايد نماز مغرب را بعد از