(1141) هر گاه بداند نماز امام باطل است، مثلا بداند امام وضو ندارد، اگر چه خود امام ملتفت نباشد، نمى تواند به او اقتدا كند.(1142) اگر مأموم بعد از نماز بفهمد كه امام عادل نبوده يا كافر بوده، يا به جهتى نمازش باطل بوده، مثلا بى وضو نماز خوانده، نمازش صحيح است، و هم چنين اگر در اثناء نماز به يكى از اين سه امر اطلاع پيدا كرد، نيت فرادى مى كند وبقيه نماز را مى خواند ونمازش صحيح است.(1143) انسان در بين نماز جماعتى كه خواندن آن به جماعت واجب نيست بنابر اظهر مى تواند نيت فرادى كند اگر چه از اول نماز قصد فرادى داشته باشد، مثلا نيت كند كه دو نماز خود را با يك نماز امام بخواند يعنى قصد كند كه بين نماز فرادى كند وزودتر تمام كند ودوباره نماز دوم را به او اقتدا كند. ولى ممكن است از جهت اخلال به نظم جماعت واشتباه انداختن مأمومين ممنوع باشد.(1144) اگر مأموم به واسطه‌عذرى بعد از حمد وسوره امام نيت فرادى كند لازم نيست حمد وسوره را بخواند، ولى اگر پيش از تمام شدن حمد وسوره نيت فرادى نمايد، بايد مقدارى را كه امام نخوانده بخواند.(1145) اگر در بين نماز جماعت نيت فرادى نمايد، بنا بر احتياط واجب نبايد دوباره نيت جماعت كند، ولى اگر مردد شود كه نيت فرادى كند يا نه، وبعد تصميم بگيرد نماز را با جماعت تمام كند، نمازش صحيح است.(1146) اگر موقعى كه امام در ركوع است، مأموم اقتدا كند وبه ركوع امام برسد، اگر چه ذكر امام تمام شده باشد، نمازش به طور جماعت صحيح است ويك ركعت حساب مى شود. اما اگر به مقدار ركوع خم شود وبه ركوع امام نرسد نمازش به طور فرادى صحيح مى باشد وبايد آن را تمام نمايد.(1147) اگر موقعى كه امام در ركوع است اقتدا كند وبه مقدار ركوع خم شود ولى شك كند كه به ركوع امام رسيده يا نه، نمازش صحيح است وبنا بر احتياط فرادى مى شود.(1148) اگر موقعى كه امام در ركوع است اقتدا كند وپيش از آن كه به اندازه ركوع خم شود، امام سر از ركوع بردارد، مى تواند نيت فرادى كند يا مى تواند صبر كند تا [ 225 ]
در ركعت بعد به امام ملحق شود ودر صورت ملحق شدن، تكبير ديگر لازم نيست.(1149) چنانچه مأموم بترسد كه اگر ملحق به صف شود واقتدا كند، امام سر از ركوع بردارد مى تواند در همان مكانى كه ايستاده اقتدا كند وتكبير بگويد وبه ركوع برود به شرط آن كه مانعى از اقتدا در آن مكان نباشد، مثل وجود حائل يا بلند بودن جاى امام، بنا بر اين دور بودن فاصله بين مأموم وامام يا صف جماعت بنا بر اظهر مانع از اقتدا نيست پس مأموم بعد از رسيدن به ركوع امام، در حال ركوع ويا بعد از ركوع وبنا بر احتياط بعد از سجود، ولو به چند دفعه حركت، خود را به امام يا صف ملحق مى كند، وبنا بر احتياط واجب در حال ذكر حركت نكند واگر توانست، راه رفتن را به بعد از سجده تأخير بيندازد اين كار را مى كند، ولى در هر صورت طى كردن اين فاصله نبايد فعل كثير حساب شود.(1150) اگر كسى بعد از سر برداشتن امام از ركوع رسيد، مى تواند به امام اقتدا كند وتكبيرة الاحرام بگويد، اما ركوع بجا نياورد ولى در يك سجده يا دو سجده امام را متابعت كند ودر ركعت بعد كه امام بر مى خيزد ركعت اول مأموم حساب مى شود وبنا بر اظهر تجديد تكبيرة الاحرام لازم نيست.(1151) اگر موقعى برسد كه امام مشغول خواندن تشهد آخر نماز است، چنانچه بخواهد به ثواب جماعت برسد، بايد بعد از نيت وگفتن تكبيرة الاحرام بنشيند وتشهد را با امام بخواند ولى سلام را نگويد وصبر كند تا امام سلام نماز را بدهد، وبنا بر احتياط مستحب در اين حال به صورت تجافى بنشيند، كه توضيح آن خواهد آمد، بعد بايستد وبدون آن كه دوباره نيت كند وتكبير بگويد، حمد وسوره را بخواند وآن را ركعت اول نماز خود حساب كند، و هم چنين بنابر اظهر در غير تشهد ركعت آخر هم مى تواند چنين كند.(1152) در نماز جماعت بايد بين مأموم وامام پرده ومانند آن، كه پشت آن ديده نمى شود، فاصله نباشد، و هم چنين است بين انسان ومأموم ديگرى كه انسان به واسطه‌او به امام متصل شده است، ولى اگر امام مرد ومأموم زن باشد، چنانچه بين آن زن وامام، يا بين آن زن ومأموم ديگرى كه مرد است وزن به واسطه‌او به امام متصل شده است، پرده ومانند آن باشد اشكال ندارد. [ 226 ]
(1153) مأموم نبايد بنابر اظهر جلوتر از امام بايستد واظهر اين است كه مى تواند مساوى امام بايستد، ولى احتياط در اين است كه مساوى هم نايستد بلكه از امام عقب تر باشد، وافضل آن است كه اگر مأموم يك نفر است در طرف راست امام بايستد واگر بيشتر هستند پشت سر او قرار بگيرند.(1154) اگر بعد از شروع نماز، بين مأموم وامام، يا بين مأموم وكسى
لطفا منتظر باشید ...
