محمد باقر زنگانه (سياسي) نزاع , درگيرى , جنگ و كشمكش , قدمتى به درازاى زندگى انسان دارد. از زمانى كه انسان پا به عرصه جهان خاكى نهاد و زندگى اجتماعى خود را آغازكرد, پديده جنگ و درگيرى نيز به وقوع پـيوست , كه اولين جنگ و خونريزى بين فرزندان حضرت آدم , روى داد. اين درگيرى تا كنون نيز ادامه داردو هر روز افراد زيادى در اطراف و اكناف عالم , در جنگ و درگيرى ها جان خود را از دست مى دهند, ولى انسان ها از اين پديده شوم و خانمانسوز عبرت نگرفته , روز به روز دامنه جنگ و نزاع خونين راگسترش مى دهند. ما در اين جا به بررسى علل و عوامل و نتايج اين پديده اجتماعى مى پردازيم .
جنگ در لغت و اصطلاح
جـنـگ بـه مـعـناى جدال , كارزار, ستيزه , نبرد, ناورد, پيكار و... مى باشد.(1) كه در اصطلاح علم جامعه شناسى به مبارزه مسلحانه و خونين گروه هاى سازمان يافته , اطلاق مى گردد.(2)
عوامل و انگيزه هاى جنگ
امـروزه بيشتر دانشمندان علوم اجتماعى , روان شناسى و سياسى به اين نتيجه رسيده اند كه براى بـه وجود آمدن يك پديده اجتماعى و سياسى در جامعه نمى توان به يك يا دو عامل بسنده كرده و آنـهـا را تنها انگيزه اتفاق آن پديده به حساب آورد. جنگ نيز يك پديده اجتماعى , سياسى و دينى است و براى بيان علل و انگيزه هاى وقوع آن نمى توان به يك علت يا علل خاص تكيه نمود, از اين رو بـراى بـه وجـود آمـدن يك جنگ تمام عيار, عوامل و علل گوناگونى از قبيل : شرايط اجتماعى , اوضـاع اقـتصادى , انگيزه هاى روانى و فرهنگى , تعداد جمعيت و نيروى انسانى و... دست به دست هـم مى دهند تا اين كه نبردى رخ مى دهد و عده اى را در كام خود فرو مى برد. دانشمندان با توجه بـه تخصص , باور و تجربه اى كه دارند به بررسى علل و انگيزه هاى جنگ پرداخته اند كه به تعدادى از آنها اشاره مى نماييم .