گستره حقوق انسانی در نهج البلاغه نسخه متنی

اگر چنين باشد، نظام سياسي شايسته به اهداف حق طلبانه خود خواهدرسيد؛ وگرنه، نه «اي مردم، براي اصلاح حال و کار خودتان از من حمايت کنيد، مرا ياري کنيد. سوگند به خدا در آن صورت است که من داد مظلوم را از ظالم خواهم گرفت و از بيني ظالم گرفته او را کشان کشان به سرچشمه و آبشخور حق وارد خواهم ساخت، اگرچه خوش نداشته باشد»

ب) حمايت بي دريغ مردم از نظام قانوني و مردمي خودشان، طمع»دشمنان را از اينکه منافعي در کشور بجويند، قطع خواهدکرد:

«ايها النّاس لو لَمْ تتخاذلوا ... لم يطمع فيکن من ليس مثلکم ...»

ج) هرآنچه را که گفتيم، مربوط به جايي است که حکومت، قانوني و پاي بند قانون باشد؛ وگرنه اطاعت از او چنان که پيشتر نيز گفتيم، در حدّ شرک به خداست. خطبه 240 نهج البلاغه مؤيد اين مطلب است.

د) شايد بارزترين جلوه وفاداري به بيعت، اجابت و اطاعت رهبري امّت اسلامي باشد. حضرت در ادامه بيان حقوق امام و حکومت بر مردم، به اين دو مورد نيز اشاره فرموده است: «... و الاجابه حين ادعوکم و الطاعه حين آمرکم» يعني «حقّ من اين است که هر زمان شما را بخوانم، اجابت نماييد و هرگاه فرمانتان دهم، اطاعت کنيد»

حمايت از رهبر نه به اعتبار شخص اوست، بلکه در واقع حمايت مردم از «قانون، قرآن و سنّت است. از اين ديدگاه شخصيت حقيقي رهبر اصالت «ندارد بلکه شخصيت حقوقي او مورد عنايت اسلام و نهج البلاغه است.

قدرت رهبر و امام مسلمانان، يعني قدرت قرآن و سنّت، در واقع موجب عزّت و عظمت مسلمانان است. در اين طرح است که مي بينيم امام و امّت «در واقع يک ماهيت و حقيقت دارند. پس مي توان گفت که تقويت امامت، به منزله تقويت امّت است.

هـ) از جلوه هاي ديگر وفاداري به بيعت و حمايت از نظام اسلامي، خيرخواهي آشکار و نهان مردم از زمامداران است: «و النصيحة في الشهد و المغيب»

مردم وظيفه دارند، نه منافقانه و تشريفاتي، بلکه دلسوزانه و خيرخواهانه و» به حکم مسؤوليت الهي شان در همه جا رهبران خود را نصيحت کنند. رواياتي که در باب نصيحت امام مسلمانان داريم، روايات دال بر اهتمام به امر مسلمانان، روايات «کلکم راع» آيات و روايات دو فريضه امر به معروف و نهي از منکر، همه و همه بر اين معني نيز دلالتي آشکار دارند.