بیشترتوضیحاتافزودن یادداشت جدید
اهتمام به هدايت انسان، هدف اول و اساسي تمام اديان الهي بودهاست. پيامبران حتّي براي هدايت امثال فرعون که گفته بود «انا ربکم الاعلي» نيز کوشيدهاند: «اذهبا الي فرعون انه طغي فقولا له قولا ليناً لعله يتذکر او يخشي» يعني «اي موسيه و هارون به سوي فرعون برويد که طغيان کردهاست امّا با او به نرمي سخن گوييد، شايد متذکّر شود، به خود آيد و راه خشيت حق پيش گيرد»رسول خدا (ص) به علي فرمود:«يا علي لاتقاتلنّ احد حتي تدعوه الي الاسلام و ايم الله لئن جهدي الله عز و جل علي يديک رجلا خير لک مما طلعت عليه الشمس و غربت ...» يعني «اي علي با احدي جنگ مکن مگر آنکه ابتدا او را به سوي اسلام دعوت کني[روشهاي دعوت قرآني نيز روشن است] به خدا قسم اگر خداوند با دستان تو[به وسيله تو] يک نفر را هدايت کند، براي تو بهتر است از آنچه که خورشيد بر آن بتابد و غروب نمايد»
ب) مذاکره رسمي سياسي:
بدون استثنا در تمام جنگهاي حضرت و گاهي چندين مرتبه موضوع مذاکره با دشمن چه شخصاً و چه با اعزام نماينده يا نمايندگاني از سوي ايشان به چشم مي خورد. جريربن عبدالله بجلّي فرستاده حضرت (ع) براي مذاکره با اهل شام و معاويه بود و ذکر آن در خطبه 43 نهج البلاغه آمده است. آن حضرت ابن عبّاس را براي مذاکره با خوارج گسيل مي دارد و به او مي فرمايد که «به آيات قرآن با آنها محاجّه نکن؛ چرا که قرآن داراي معاني مختلف است و امکان تفسيرهاي گوناگون دارد، تو چيزي مي گويي و آنها چيز ديگر [و سخن به جايي نمي رسد] بلکه با سنّت پيامبر (ص) با آنها «بحث و مذاکره نما که در برابر آن پاسخي نخواهند يافت»در نامه اي خطاب به معقل بن قيس رياحي که در رأس لشکري به عنوان مقدمه نيروهاي حضرت امير (ع) به شام رفته بود، مرقوم مي دارند: «مبادا به خاطر عداوت و دشمني خصوصي و پيش از آنکه آنها را دعوت [به حق و صلح و مسالمت] کنيد و راه عذرشان را در پيشگاه خدا ببنديد، با آنها بجنگيد»در مورد اصحاب جمل نيز مي فرمايد: «فانْ شَغَبَ شاغبٌ عوتب، فإنْ أَبهي قوتل» يعني «اگر فتنه گري، فتنه انگيزي کرد، از او خواسته مي شود که به حق بازگردد، و اگر امتناع ورزد، مورد نبرد قرار خواهد گرفت»مذاکرات شخص پيامبر (ص)، اعزام نمايندگاني از سوي ايشان و ارسال آنامه ها به تمام کساني که مورد دعوت آن حضرت (ع) به اسلام و حق قرار «مي گرفتند و چه بسا بعداً کار به جنگ مي انجاميده است، باب گستردهاي دارد که در کتب سير يا مکاتيب الرّسول (ص) و غيره آمده است.