همه انسانها از حقوق يکسان برخوردارند: «فانهم صنفان: اما اخٌ لک في الدين و امّا نظيرٌ لک في الخلق» يعني مالکا، رحمت و محبّت و لطف به مردم را به قلب و جانت بنشان (بباوران) حيوان درنده اي نسبت به آنان مباش که خوردن آنها را مغتنم شماري! زيرا آنها دو گروهند: يا برادران ديني تو هستند و يا انسانهايي همچون تو در اين فراز از نهج البلاغه دو نکته مهم نهفته است: اوّل اينکه مالک، مکلّف شده است که براي ادامه مديريت بي مزاحمت خود به جلب رضايت صوري مردم قناعت نکند، بلکه بايد با همه وجودش صميمانه و بي شائبه به آنها عشق بورزد. دوّم اينکه همه انسانها داراي حقّ حيات و حقّ کرامت وحقّ آزادي هستند؛ که اگر مردمي در جامعه اي از رحمت و محبّت و لطف و عدالت مديران محروم باشند، بدون ترديد اين حقوق اساسي شان پايمال خواهد شد. اين تعابير اختصاص به اهل کتاب و امثال ايشان ندارد، بلکه عموم انسانها را مدّنظر قرار مي دهد. از اين تصريح بالاتر را در کلام وحي مي بينيم که با خطاب و تعبير «يا ايها الناس» آمده است: «ياايها الناس انّا خلقناکم من ذکر و انثي و جعلناکم شعوباً و قبائلَ لتعارفوا ان اکرمکم عند الله اتقيکم» يعني «اي همه مردم ما شما را از يک نر و يک ماده (يک مرد و يک زن) آفريديم و شما را به صورت اقوام و قبايلي در آورديم تا به يکديگر انس و آشنايي يابيد، بي ترديد گرامي ترينِ شما نزد خداوند پرهيزکارترينِ شماست»رسول مکرّم اسلام (ص) در حجّة الوداع فرمود: «ايها الناس، اِنّ ربّکم واحد، و انّ اباکم واحد، کلکم لآدم، و آدم من تراب. ان اکرمکم عندالله أتقيکم و ليس لعرّبيٍ علي عجمي فضل الّا بالتقوي. ألا هل بلّغتُ؟ قالوانعم. قال: فليبلغ الشاهد الغائب» يعني «اي مردم، پروردگارتان يکي و پدرتان يکي است. همه شما از آدميد و آدم از خاک. گرامي ترينِ شما نزد خداوند، پرهيزکارترينِ شماست. براي هيچ عربي نسبت به هيچ غيرعربي، برتري و رجحاني نيست مگر به تقوا هان اي مردم آيا پيام مرا دريافتيد؟ گفتند: آري. گفت: پس پيام مرا حاضران به غايبان برسانند»در فرهنگ ديني ما، همه انسانها خانواده و عيال خدايند: حضرت صادق (ع) از قول رسول خدا (ص) نقل کرده است که مردم خانواده و عيال خدايند، محبوبترينِ مردم نزد خدا کسي است که به عيال خدا سود برساند و خانواده اي را شادمان سازد.بديهي است کسي که به اعضاي خانواده خدا ظلم کند، به لجاجت با خدا برخاسته است: «ظاهَرَ الله سبحانه بالعناد مَن ظَلَمَ العِباد» و البته خودِ خدا دشمن و خصم چنين شخصي خواهد بود:«من ظَلَمَ العباد کان الله خَصْمَه» اينها و نظاير فراوان ديگري از عمومات و اطلاقات متن قرآن و سنّت، دلالت واضح و آشکاري دارد براينکه جز در موارد استثنا شده تمام انسانها از حقوق برابر و مشابهي برخوردارند، و لذا مي توان تأسيس اصل نمود؛ به اين نحو که اصل، تساوي حقوق همه انسانهاست مگر آنچه به دلالت دليلي ... شرعي از عموم اصل، خارج شده باشد.
لطفا منتظر باشید ...
