اين استان داراي دو ناحيه کوهستاني و دشتي مي باشد. منطقه کوهستاني آن در شمال استان قرار دارد و دهستانهاي الموت, رودبار و قسمتي از کوهپايه اقبال پشگلدره را در بر مي گيرد. در همين ناحيه, بخشي از رشته کوه البرز از بخش شمال غربي و از استان گيلان به طرف جنوب غربي در داخل استان قزوين کشيده شده است. سيالان و الموت دو قله از قله هاي معروف کوهستان هاي بخش غربي البرز مي باشند. دره هاي البرز در دامنه هاي خشک جنوبي, به ويژه در ناحيه قزوين باريک و کم عرض هستند. و با ديواره هاي پر شيب کشيده شده اند. آبادترين و پر جمعيت ترين دره هاي آن, دره شاهرود و دره هاي دو شاخه معروف آن, رود طالقان و رود الموت است. که آبهاي دامنه هاي البرز جنوبي را به سفيد رود مي رسانند. دره و رودخانه شاهرود کوههاي ميان دره چالوس و سفيد رود را از شرق به غرب شکافته و آن را به دو قسمت شمالي و جنوبي تقسيم کرده اند. کوه هاي طالقان, سيالان و الموت دو قله از قله هاي معروف کوهستان هاي بخش غربي البرز مي باشند. دره هاي البرز در دامنه هاي خشک جنوبي, به ويژه درناحيه قزوين, باريک و کم عرض هستند و با ديواره هاي پر شيب کشيده شده اند. آباد ترين و پر جمعيت ترين دره هاي آن دره شاهرود و دره هاي دو شاخه معروف آن, رود طالقان و رود الموت اند که آب دامنه هاي البرز جنوبي را به سفيد رود مي رسانند. دره و رودخانه شاهرود کوه هاي ميان دره چالوس و سفيد رود را از شرق به غرب شکافته و آن را به قسمتهاي شمالي و جنوبي تقسيم نموده اند. اين استان داراي سه شهرستان به نامهاي قزوين , تاکستان و بوئين زهرا و 10 بخش و 12 شهر و 37 دهستان و 936 آبادي داراي سکنه مي باشد.
صنايع دستي
هنرمندان قزوين که وارث هنر دوره صفوي بودند در رشته هاي هنري به فعاليت پرداختند، در هنر منبت و مشبک، مقرنس کاريهاي منظم و گچ بريهاي در هم پيچيده بسيار زيبا، قلمدان سازي، نقاشي پشت شيشه و نقش هاي تزئيني آثاربيشماري به گونه بسيار زيبا و دلفريب پديد آوردند تا بدانجاکه قزوين بعد از شيراز و اصفهان از مراکز هنري مهم به شمار مي آمد. سبک نگارگري قزوين سرشار از ويژگيهايي بود که در آن زمان بي مانند بود و در خطاطي و خوشنويسي بار ديگر به منتهاي کمال رسيد ولي در دوران قاجار بر اثر هرج و مرج موجود در کشور، قزوين رونق هنري خود را از دست داد. صنايع دستي قزوين عبارتند از: نگارگري، قلمدان سازي، سوزن دوزي، حکاکي، قلم زني و فرش بافي (بافت انواع قالي و گليم) و جاجيم بافي.
فرش بافي
از دير باز بافتن گليم جاجيم، قالي و قاليچه در قزوين و در ميان ايلات و عشاير اين منطقه رواج داشته است. از ميان فرش هاي قزوين، فرشهاي متعلق به کارگاههاي بزرگ قالي بافي از "اعتماد" و "سلامت" داراي شهرت جهاني هستند. امروزه فرش بافي بيشتر در شهرک ها و روستاهاي تابعه قزوين رواج دارد. گليم هاي منطقه الموت در قزوين هم از اعتبار بسيار خوبي برخوردار است و به واسطه طرحها و نقوش زيبا و رنگبنديهاي جالب از گليم هاي ديگر مناطق مشخص مي شوند. جاجيم بافي هم در بسياري از روستاهاي قزوين رواج دارد.
منبت و مشبک
در روزگاري که پنجره و اُرُسي در کارهاي چوبي و معماري سنتي ايران بويژه در شيوه معماري قزوين از اهم وسايل اصولي و عناصر تزئيني هر بنا و ساختمان بخصوص ساختمان هاي قزوين به شمار مي آمد، درهايي منقش به منبت و مشبک ساخته مي شد و تقريباً تمام وسايل چوبي يک ساختمان نيز پوششي از نقاشي داشت. بهترين نمونه آثار منبت در قزوين، ضريح و درهاي ورودي صحن شاهزاده حسين (عليه السلام) فرزند امام هشتم(ع) است که در دوران پادشاهي شاه طهماسب صفوي به سال 967ه.ق. به دست علاءالدين محمدنجار" از چوب گردو و گلابي ساخته شده است.
نگارگري مکتب قزوين
مکتب نگارگري قزوين جدا از مکتب هرات، تبريز و ديگر مکاتب داراي ويژگيهايي است که آن را از سبک هاي ديگر متمايز مي سازد. براي نگارگران علاوه بر تصوير حيوانات، پرندگان، گلها و درختان آنچه بيش از همه جالب توجه مي نمود اندام ظريف جوانان، درويشان و کشاورزان است که در تابلوهاي آنان، چهره ها غالباً به گونه اي سه رخ تصوير شده و چهره هاي تمام رخ ابداً در کار نقاشان سبک قزوين ديده نمي شود و هيچ انساني از پشت سر نيز تصوير نشده است. سوژه هابيشتر از ميان افراد عادي برگزيده شده و لباسهاي فاخر در نگارگري ها ديده نمي شود و جامه زنان و مردان چندان تفاوتي در نگاره ها ندارد. از نگارگران معروف قزوين استاد محمد قزويني، صادق بيگ افشار، مولانا ميرمصور، مولانا شيخ محمد، کاوس نقاش، عبدالحميد نقاش و رضي طالقاني ملقب به ضيع همايون را مي توان نام برد. در حال حاضر نيز نگارگري در قزوين تا حدودي مرسوم و متداول است.
نقاشي پشت شيشه
نقاشي پشت شيشه در قزوين در دوران قاجاريه با مايه گرفتن از هنر روزگار صفويه درخشيد، تا جائيکه اين شهر يکي از مراکز توليد نقاشي پشت شيشه شد. روش کار در نقاشي پشت شيشه با نقاشي معمولي متفاوت است. در نقاشي معمولي، هنرمند زماني که روي کاغذ يا بوم، نقاشي را انجام مي دهد به کار مسلط است و در پايان کار به سادگي به قلم گيري مي پردازد، در حاليکه در نقاشي پشت شيشه روش دگرگونه است، يعني اين که قسمت هاي حساس که در پايان کار بايد تمام شود، درآغاز کار بايستي انجام شود، مثلاً اگر خالي برروي گونه زني وجود دارد بايد آن خال قبل از رنگ کردن صورت در جاي خود بنشيند و سپس کل صورت رنگ آميزي شود. از جمله نقاشان پشت شيشه مي توان شيخ عبدالمجيد شيشه نگار را نام برد، متأسفانه اين هنر در حال حاضر از رونق در خور توجه اي برخوردار نيست و معدود هنرمنداني به اين هنر مي پردازند.
هنر خطاطي
هنر خطاطي در قزوين داراي اهميت و مورد توجه اهالي هنر دوست قزوين بوده است. از خطاطان معروف قزوين مير عماد قزويني، مير ابراهيم حسني قزويني، مير نور الهدي، شرف جهان قزويني و غلام حسين امير خاني را مي توان نام برد. از استادکاران استان قزوين آقاي عباس قانع استادکار قلمزني و برجسته کاري، خانم نسرين لشکري معرق چوب، آقاي محمدي سفال کار، آقاي فرزين جنتي فر و آقاي برديا کاظمي منبت کار، خانم اشرف فرداد قالي بافي، آقاي محمود کريمي وند تذهيب ونگارگري، خانم شيرين کاکاوند سوزندوزي، خانم فائزه جواهري طراحي فرش در دوران معاصر را مي توان نام برد.
لطفا منتظر باشید ...
