احزاب و تشکیلات سیاسی در ایران نسخه متنی

اطـلاعـات و ارسـال آنـهـا توسط كيانورى ، برادر زنش ، يا به طور مستقيم ـ به خارج بود. مدت زيادى از اواخـر عـمـرش را همانند اوايل عمرش ، در شوروى سپرى كرد و از آنجا به هدايت ، سازماندهى و دريافت اطلاعات از افسران ايرانى مى پرداخت . (70)

و ـ رضـا روسـتـا:

از ابـتـداى جـوانـى بـا حـزب كـمونيست ايران همكارى داشت . او از طرف حزب مـزبـور بـراى تـحـصـيلات خاص به مدت دو سال به شوروى فرستاده شد. در بازگشت به اتـهام جاسوسى بازداشت شد و به پنج سال حبس محكوم گرديد. پس از پايان بازداشت ، به ساوه تبعيد شد. در زمان اشغال ايران توسط شوروى ، به تهران آمد و بنا بر دستور صادره از سـوى ارباب شرق ، به گرد آورى و تشكّل حزب جاسوسان يا توده همّت گماشت . پس از شكست كمونيستهاى آذربايجان از قواى دولت مركزى (1324) به شوروى گريخت . در شوروى پـس از دو سـال عـيـّاشـى ، بـنـا بر توصيه حزب كمونيست شوروى ، با يك زن روسى ازدواج كـرد. وى چـنـد سـال بـعـد بـه بـرليـن رفـت و در هـمـانـجـا، بـه سـن 68 سـالگـى در گذشت . (71)

ز ـ غـلام يـحـيـى دانـشـيـان :

در اصل اهل سراب بود ولى در باكو بزرگ شده بود. وى در غائله آذربـايـجـان ، فرماندهى گروه ضربت كمونيست ها را بر عهده داشت . پس از شكست غائله ، به آذربـايـجـان شوروى و پس از چندى جهت فراگيرى آموزشهاى حزبى به مسكو رفت . سپس به رهـبـرى فـرقـه دمـكـرات ـ غائله گران آذربايجان ـ گمارده و موظف شد تا با حزب توده ايران وحـدت حـاصـل كـنـد. او در عـيـن حـال سـازمـانـش را در بـاكو حفظ كرد. اين سازمان هنوز در كشور آذربـايـجـان فـعـّال اسـت و هـدف آن ايـجـاد اتـحـاد بـيـن دو آذربـايـجـان و جـدايـى از ايران است . (72)

3 - اعـضـا:

حـزب تـوده تـقـريـبـاً در مـيـان هـمـه اقـشار جامعه ، بجز روحانيت ، هوادارانى داشت .

طـرفـداران حـزب تـوده ، بـيـشـتـر در مجامع دانشگاهى ، فرهنگى و نظامى حضور داشتند تا در مـجـامـع كـارگـرى و كـشـاورزى ؛ و ايـن بـر خـلاف شـعـارهـايى بود كه آنان در دفاع از حقوق كـارگـران و كـشـاورزان سـرمـى دادنـد. اعـضـاى حـزب ، افـرادى مـنـظـم ، و در انـجـام وظـايـفى مثل جاسوسى ، گمراه سازى مردم و ... جدّى بودند.

4 - انـشـعـابـات :

در تاريخ تقريباً چهل ساله حزب توده چند انشعاب مهم صورت پذيرفت كه مـهـمترين آنها انشعاب (خليل ملكى ) مى باشد. او پس از شكست غائله آذربايجان ، به انتقاد از رهـبـرى حزب توده پرداخت . انتقاد اساسى او اين بود كه حزب توده بايد سياست مستقلى را در بـرابـر شـوروى ، در پـيـش بـگـيـرد و در اين راه از رهبرى روشنفكران و دانشمندان استفاده كند. خـليـل مـلكـى بـه هـمـراه جـمعى از طرفداران خود از حزب خارج شد و جريان (نيروى سوّم ) را تشكيل داد. وى پس از چندى به جبهه ملى پيوست . (73) چگونه ؟ (74)

1 - سـازماندهى :

حزب توده در راه رسيدن به هدف ، از نهايت قدرت سازماندهى بهره بردارى مـى كـرد. در ايـن راه سـعـى مى شد ضمن رعايت شديد سلسله مراتب ، از طريق ايجاد سازمانهاى مـتعدّد علنى وابسته به حزب ، بيشتر اقشار جامعه را تحت پوشش قرار دهد؛ مانند اتحاديه هاى كـارگـرى ، سـازمـان جـوانـان دمـكرات ، تشكيلات دمكراتيك زنان ، سازمانهاى دهقانى ، سازمان دفاع از كودك ، جمعيت مبارزه بااستعمار و... . (75)

2 - دو رويى :

حزب توده از آغاز فعاليت خود، حتى در انتخاب اسم خود نيز يك حزب دو رو بوده اسـت . يـكى از دلايل انتخاب اسم (توده ) به جاى (كمونيست )، فريب مردم ناآگاه به منظور هـمـكـارى بـا حزب بوده است .

همچنين حزب توده در موارد ديگرى نيز دو رويى به خرج داده كه مهمترين آنها عبارتند از:

الف ـ مـرام :

رهـبـران حـزب تـوده تـا سال 1328 ه‍ . ش مدعى بودند كه مرام حزب ، كمونيستى نـبـوده بـلكـه طـرفـدار مـشـروطـه سـلطنتى و در خط سرمايه دارى مى باشد. روزنامه (رهبر) ارگان آن زمان حزب در شماره 306، مورخ 16/3/1323 مى نويسد:

( ... نـسـبـت كمونيستى به حزب توده ايران ، نسبتى كه دسته سيد ضيا مى كوشند به ما وارد سـازنـد و بـدان وسـيله سعى دارند سرمايه داران و تجار ايران را از ما بترسانند، نسبتى است غـلط و دور از حـقـيـقـت .

حـزب تـوده ايـران ، حزبى است مشروطه خواه و طرفدار قانون اساسى .) (76)