بیشترتوضیحاتافزودن یادداشت جدید
جـلب كرد و نيز به دليل برخى از موضعگيريهاى سياسى خود، سر و صداى زيادى بـر پـا كـرد. اين حزب را طى پاسخ به پرسشهاى چه زمانى ؟ چه كسانى ؟ چگونه ؟ و چرا؟ بررسى خواهيم كرد.
چه زمانى ؟
1 - تـولّد:
نـهضت آزادى در سال 1340 و در شرايطى متولد شد كه كندى بتازگى به رياست جمهورى آمريكا رسيده بود. وى براى آنكه در مقابل تبليغات كمونيستها مبنى بر دفاع از حقوق كـارگـران ، دسـتـاويـزى داشته باشد، به تبليغ آزادى و حقوق بشر پرداخت . شاه ايران به عـنـوان يـك نـوكر آمريكا، مجبور به تبعيت از سياست وى شد و مقدارى آزادى سياسى ظاهرى به عـوامـل كـنـتـرل شـده خـويـش و يـا عـوامـلى كـه مـى تـوانـد آنـهـا را تـحـت كـنـتـرل داشـتـه بـاشـد، اعـطـا كـرد. از سـوى ديـگر، برگزارى با شكوه مراسم ختم آية اللّه العـظـمـى بـروجـردى و آيـة اللّه كـاشانى در سال 1340، اوجگيرى تبليغات اتحاد اسلام به خـاطـر مـبـارزه در بـرابـر دشـمـن مـشـتـرك (كـمـونـيـسـتـهـا كـه بـه شـدّت در حال رشد بودند.) و تلاشهاى برخى علماى دين ، گرايشهاى دينى را در جامعه تقويت مى كرد.
2 - رشـد:
نـهـضـت آزادى در يـكـى دو سـال اوّل رشـد كـمـى داشـت . بـا شـروع مـجـدّد فضاى اختناق شاهى ، از اين رشد كم هم كاسته شد و بـرخـى از اعـضـا، خـود بـه تـشـكـيـل سـازمـانـهـاى ديـگـرى مـثـل سـازمـان مـنـافقين مبادرت كردند. در سال 1356 با روى كار آمدن كارتر در آمريكا، باز هم شاه مجبور شد مقدارى آزادى سياسى بدهد. نهضت آزادى با استفاده از فرصت ، مقدارى رشد كرد. در آخـريـن روزهـاى بـاقـى مـانـده از رژيـم پـهـلوى بـه دليـل انتصاب رهبر نهضت آزادى ، در سمت دولت موقت از سوى امام خمينى ، نهضت آزادى گسترش بـيـشـتـرى يـافت . اين رشد با سقوط بنى صدر كاهش يافت و به تدريج نهضت آزادى رو به سوى مرگ حركت كرد.
3 - مرگ :
به دنبال ملاقات خود سرانه بازرگان (رهبر نهضت آزادى و نخست وزير دولت موقت ) بـا يكى از مقامات بلند پايه آمريكا و در پى افشاى اسناد جاسوسى برخى از مقامات دولت مـوقت و اعضاى نهضت آزادى براى آمريكا، يكباره از موقعيّت نهضت آزادى به مقدار زيادى كاسته شد و بازرگان استعفا داد.نـهـضـت آزادى در دوران جـنـگ تحميلى ، بويژه پس از آزادى خرمشهر، با ادامه جنگ مخالفت كرد و بـر خـلاف دسـتـورات صـريح امام خمينى و خواست مردم ، خواهان صلح گرديد. مخالفت آنان با نـظر امام اثر منفى زيادى بر تشكيلات آنان گذاشت و آبرويشان را برد. نهضت آزادى ، پس از مـدتّى سعى كرد تا با نزديك شدن به آقاى منتظرى و جلب نظر موافق او، بتواند پس از امام خمينى ، مجدّداً قدرت را به دست گيرد؛ اين حركت نهضت نيز با روشن بينى و آينده نگرى خاص امـام خمينى كه در عزل آقاى منتظرى تبلور يافت ، ناكام ماند. بدين ترتيب مرگ نهضت آزادى در صـحـنـه سـيـاسـى تـحـقق يافت ، گر چه در عمل هنوز نفس مى كشد و هر از چند گاه ، اعلاميه اى صادر مى كند.چه كسانى ؟
1 - بنيانگذاران :
اعضاى هياءت مؤ سس در حدود 42 نفر بودند كه مهمترين آنان عبارت بودند از مـرحوم حاج سيد محمود طالقانى ، حاج سيد ابوالفضل زنجانى ، مهندس مهدى بازرگان ، دكتر يد... سحابى ، منصور عطايى ، حسن نزيه و رحيم عطايى . (137)
اعضاى نهضت آزادى به طور عمده از ميان اقشار مرفه يا نيمه مرفه شهرى برخاسته انـد و بيشتر آنها داراى تحصيلات دانشگاهى و يا دانشجوى دانشگاه هستند. اعضاى نهضت ، چه از سـوى مـردم و چـه از سـوى رسـانـه هـاى غـربـى بـه عـنـوان ليبرال شناخته شده اند. اين ليبرالها كه گرايشهاى كم رنگى از مذهب در سخنان آنها به چشم مى خورد داراى ويژگيهاى زير هستند:
لطفا منتظر باشید ...
