چگونگى افتتاح مجلس شوراى اسلامى
بر اساس قانون اساسى ، جلسات مجلس شوراى اسلامى با حضور 23 نمايندگان رسميّت مى يابد و مجلس مى تواندكار خويش را آغاز كند. پس ، هر زمانى كه اين تعداد از نمايندگان مردم انـتخاب شوند، مجلس مى تواند كار
خويش را آغاز كند حتّى اگر ديگر نمايندگان انتخاب نشده بـاشند. نمايندگان حاضر در نخستين جلسه مجلس
، كه به وسيله هياءت رئيسه سِنّى اداره مى شـود، بـايـد در بـرابـر قـرآن مـجـيـد سـوگـنـد يـاد
كـنـنـد كه پاسدار حريم اسلام و نگاهبان دستاوردهاى انقلاب اسلامى و مبانى نظام جمهورى اسلامى
باشند. البتّه ، نمايندگان اقلّيت هاى مذهبى ، اين سوگند را با ذكر كتاب آسمانى خود ياد مى كنند. (26)
ساختار درونى مجلس شوراى اسلامى
الف ـ هياءت رئيسه
بـراسـاس اصول قانون اساسى ، ترتيب انتخاب رئيس و هياءت رئيسه مجلس و شمار كميسيون هـا و دوره آن هـاو ديگر امور مجلس به وسيله آئين نامه داخلى مجلس كه به تصويب نمايندگان مى رسد، مشخص مى گردد. (27)
1 ـ هياءت رئيسه سنى
آيين نامه ، بر اساس مادّه هاى 2 و 3، سه نوع هياءت رئيسه پيش بينى كـرده اسـت كـهعـبـارتـنـد از: پـس از تـشـكـيـل و افـتـتـاح مـجـلس شـوراى اسـلامـى و قـبـل از اقـدام بـه هـر
كـارى ، نخست دو تن از مُسن ترين نمايندگان بر اساس شناسنامه ، به عـنـوان رئيـس و نـايـب رئيـس و دو
نفر از جوان ترين نمايندگان حاضر به عنوان منشى معيّن مى شوند و در جايگاه هياءت رئيسه قرار مى
گيرند. وظايف هياءت رئيسه سنّى عبارت است از: اداره جـلسـه افـتـتـاحـيـه ، انـجـام مـراسـم
سـوگـنـد و بـرگـزارى انـتـخـاب هـيـاءت رئيـسـه مـوقـّت . (28)
2 ـ هـيـاءت رئيـسـه مـوقـت
اعـضـاى هـيـاءت رئيـسـه مـوقـّت دوازده نـفـر كـه شامل يك رئيس ، دونايب رئيس ، سه كارپرداز و شش منشى هستند و با راءى مخفى و با اكثريّت نـسـبـى و در جـلسـه علنى از
ميان نمايندگان انتخاب مى شوند و تا تصويب دوسوّم اعتبارنامه نـمـايـنـدگـان ، در ايـن سمت باقى مى
مانند. (29) دو وظيفه عمده هياءت رئيسه موقّت ، تـصـويـب اعـتبارنامه نمايندگان منتخب و انتخابات
هياءت رئيسه دائم مجلس است ؛ بدين گونه كـه پـس از تـصـويـب اعتبارنامه دوسوّم از مجموع نمايندگان ،
هياءت رئيسه موقّت ، انتخابات هياءت رئيسه دائم را برگزار مى كند و به كارش پايان مى دهد. (30)
1 ـ هـيـاءت رئيسه دائم
تركيب هياءت رئيسه دائم مجلس همانند هياءت رئيسه موقّت است ؛ يعنى يـك رئيـس، دو نـايـب رئيـس ، سـه كـارپـرداز و شـش مـنـشـى اسـت كـه بـراى يـك سـال بـه وسـيـله نمايندگان
انتخاب مى شوند. انتخاب رئيس مجلس ممكن است در يك نوبت يا دو نـوبـت صـورت گـيـرد؛ بـديـن صـورت كـه
اگـر هـيـچ يـك از نـامـزدهـا در دور اوّل نـتـوانـد آراى اكـثـريـّت مـطلق نمايندگان را به دست
آورد، انتخابات به دور دوم كشيده مى شـود و در ايـن مـرحـله ، انـتـخـابـاتـى مـجـدّد مـيـان دو
نـفـرى كـه در مـرحـله اوّل بـيـشـتـرين راءى را كسب كرده اند، برگزار مى شود و دارنده اكثريت نسبى
(نه مطلق ) به عـنـوان رئيس مجلس شوراى اسلامى انتخاب مى شود، انتخابات دو نايب رئيس ، سه كارپرداز و
شـش مـنـشـى بـه صـورت جـداگـانـه و در يـك مـرحـله و بـا اكـثـريـّت نـسـبـى صـورت مـى گيرد. (31)
همه امور مجلس شوراى اسلامى به وسيله هياءت رئيسه مجلس و زير نظر رئيس مجلس اداره مى شود.
2 ـ كميسيون ها
بـراى بـررسى ، اصلاح و تكميل لوايح دولت و طرح هاى قانونى كه نمايندگان يا شوراى عـالى اسـتان ها بر اساس اصول 47 و 102 قانون اساسى به مجلس ارائه مى دهند و نيز به منظور تهيّه طرح هاى لازم و انجام وظايف
ديگرى كه طبق قانون بر عهده مجلس گذاشته شده است ، مـاده 33 آيين نامه داخلى مجلس ، كميسيون هايى براى
آن پيش بينى كرده است . به طور كلّى ، مـجلس مى تواند دو نوع كميسيون دايم و موقّت داشته باشد. بر اساس
آيين نامه داخلى مجلس ، شمار كميسيون هاى دايم بر حسب وظايف وزارتخانه ها و نهادهاى رسمى كشور است .افزون بر اين ، كميسيون هاى اصول 76 و 90 قانون اساسى ، كميسون ديوان محاسبات و كميسيون بودجه مجلس نيز
جزو كميسيون هاى دائم مجلس محسوب مى شوند. وظيفه اصلى كميسيون هاى دائم مجلس (بـه اسـتـثـنـاى
كـمـيـسيون اصول 76 و 90) انجام امور مقدّماتى مربوط به قانونگذارى است . هـمـچـنـيـن ، شـمـار