نمايندگى - آشنایی با انقلاب و جمهوری اسلامی ایران نسخه متنی

اعـضـاى كـمـيـسـيـون هـاى دايـم مـجـلس مـتـفـاوت اسـت . شـمـار اعـضـا، بـه دليـل مـحـدوديـّت و
گـسـتـرش حـيـطـه كـار كـمـيـسـيـون از 7 تـا 31 نـفـر اسـت ؛ بـه طـور مـثـال ، اعـضـاى كـميسيون
اصل 90 قانون اساسى ، بين 15 تا 31 نفر است كه در مادّه 43 آيين نامه داخلى مجلس به آن اشاره شده است . (32)
كـمـيـسـيـون مـوقـّت ، كـه بـه آن كـمـيسيون ويژه يا خاصّ نيز مى گويند، براى رسيدگى به مـسـائل
مـهـم و اسـتـثـنـايـى ، كـه مـمـكـن اسـت در كـشـور پـيـش آيـد، بـا پـيـشـنـهـاد حـداقـل
پـانـزده نـفـر از نـمـايـنـدگـان و بـا تـصـويـب مـجـلس تشكيل مى شود. اعضاى اين گونه كميسيون ها،
كه از پنج تا 11 نفر است در جلسه علنى مجلس و با راءى مخفى و با اكثريت نسبى برگزيده خواهند شد. اين
كميسيون پس از اتمام ماءموريتش ، منحل مى شود. (33)

3 ـ جلسات عمومى مجلس شوراى اسلامى

طـبـق اصـل 65 قـانـون اسـاسـى ، جـلسـات مـجلس شوراى اسلامى باحضور دو سوّم نمايندگان رسـمـيـّت
مـى يـابـد و تـصويب طرح هاى قانونى ، كه به وسيله نمايندگان يا شوراى عالى اسـتـان هـا، ارائه مى
شود و لوايحى كه از طريق هياءت دولت به مجلس ‍ پيشنهاد مى شود، بر اساس آيين نامه داخلى مجلس انجام
مى گيرد، مگر در مواردى كه نصاب مشخّصى براى تصويب آن تعيين شده باشد. همچنين ، طبق اصل 69 قانون اساسى
، مذاكرات مجلس شوراى اسلامى بايد عـلنـى بـاشـد و گـزارش كـامـلش از طريق راديو و روزنامه هاى رسمى
كشور براى اطلاع مردم مـنـتـشـر شود، اما در شرايط اضطرارى و در صورتى كه امنيّت كشور ايجاب كند، با
تقاضاى رئيـس جـمـهـور يـا يـكـى از وزيـران و يـا ده نـفـر از نـمـايـنـدگـان مـجـلس ، جـلسـه
غـيـر علنى تشكيل مى شود.

نمايندگى

نـمـايـندگى منصبى است كه از طريق انتخابات و راءى مردم فعليّت مى يابد و داراى ويژگى هـاى زيـر
اسـت : اوّل ايـن كـه مـقـامى ملّى است ؛ يعنى هر چند نمايندگان مجلس ‍ هر يك منتخب حوزه
انـتـخـابـيـه مـعـيـّنـى هـسـتـنـد، امـّا نـمايندگى آنان عامّ و از سوى همه ملّت است ؛ چون بر
اساس اصـل 67 قـانـون اسـاسـى ، نمايندگان در برابر مردم سوگند ياد مى كنند كه به معناى همه مـردم
كـشـور اسـت نـه حـوزه انتخابيّه اى خاص . البتّه اين به معناى نفى ارتباط نمايندگان با مردم حوزه
انتخابيه خود نيست . (34)
دوم اين كه نمايندگى امرى كلّى است و نمايندگان در حدود اختياراتى كه به گونه فردى به آنـهـا داده
شـده اسـت و هـمچنين در حدود وظايف و اختياراتشان به گونه گروهى تحت عنوان مجلس شوراى اسلامى به
وظايف خود عمل مى كنند.

سـوّم اين كه نمايندگى غير قابل عزل است ؛ يعنى انتخاب كنندگان بر خلاف وكالت در حقوق خـصـوصـى ،
نـمـى تـوانـنـد هـر وقـت لازم بـدانـنـد، نـمـايـنـده خـود را عـزل كنند و نماينده تا پايان دوره
نمايندگى خود بدون اجبار براى پاسخگويى به موكّلين مى تواند به گونه اى مستقل مشغول انجام وظيفه
شود. (35)
ديـگـر ايـن كـه مـقـام نـمـايـنـدگـى داراى دو ويـژگـى زيـر اسـت : اوّل ايـن كـه قـائم بـه شـخـص
‍ اسـت ؛ يـعـنـى ايـن مـقـام بـه هـيـچ عـنـوان قابل واگذارى به ديگرى نيست و نماينده منتخب مردم
نمى تواند مقام خود را به ديگرى واگذار كـنـد. (36) بـنـد اوّل اصل 85 قانون اساسى به صراحت به اين موضوع
اشاره كرده است .

دوم ايـن كـه مـقـام نـمـايـنـدگـى مـشـاركـتـى اسـت نـه شـخـصـى و مـسـتـقـل ؛ يـعـنـى
نـمـايـندگان به صورت مشترك در تصميم گيرى هاى مجلس شركت مى كنند و مـصـوّبـات بـا راءى اكـثريّت به
تصويب مى رسد و به نام مجلس اعتبار و شايستگى اجرا مى يابد. (37)

مصونيّت نمايندگان

نـمـايـنـدگان مجلس شوراى اسلامى از نظر موقعيّت شخصى ، همانند ديگر مردم ، داراى حقوق و تـكـاليـف
بـرابـرنـد، بـراى ايـن كـه بـدون دغـدغـه از تـعـرض ، مـشـغـول ايـفـاى وظـيـفـه خـطـير نمايندگى
خود شوند، مجموعه اى حقوقى تحت عنوان (مصونيّت پـارلمـانـى ) بـه آنـان عـطـا شـده اسـت . ايـن