لطفا منتظر باشید ...
مردمى بودن نظام
يـكـى ديـگـر از ويژگى هاى نظام جمهورى اسلامى ايران ، مردمى بودن آن است . با توجّه به عـنـواننـظـام كه (جمهورى اسلامى ) است ، خبرگان تدوين كننده قانون اساسى ، تمام تلاش خـود را به كار بردند
تا ضمن حفظ اسلامى بودن نظام ، مردمى بودن آن نيز تاءمين شود. به هـمـيـن دليـل ، بـراى مـردم از
مرحله استقرار و راءى به خودِ نظام گرفته تا انتخاب مسؤ ولان ، نقش هاى اساسى در نظر گرفته اند كه در
زير به اختصار به آنها اشاره خواهد شد.
الف ـ همه پرسى نظام جمهورى اسلامى ايران
نـقـش و مـشـاركـت مردم در پيروزى انقلاب اسلامى ايران بى نظير بوده است . به عبارت ديگر، انقلاباسلامى ايران يكى از مردمى ترين انقلاب هاى جهان در قرن بيستم بود. از اين رو، نظر مـردم در مـورد
نـظـامـى كـه پـس از انـقـلاب قـرار بـود تـشـكـيـل شـود، لازم و ضرورى بود. هر چند نوع نظام در
شعارهاى مردم در راهپيمايى هاى دوران مـبـارزه مـشـخـّص بـود. بـا ايـن حال ، مدّت كوتاهى پس از
پيروزى انقلاب در تاريخ هاى دهم و يـازدهـم فروردين 1358 ه . ش .، اوّلين نظرخواهى از مردم در مورد
نوع نظام در ايران صورت گرفت كه در نتيجه 2/98 درصد كلّ شركت كنندگان در همه پرسى به نظام جمهورى
اسلامى راءى مـثـبـت دادنـد. (59) و روز دوازدهـم فـروردين كه نتيجه همه پرسى اعلام شد، به عنوان روز
جمهورى اسلامى لقب گرفت .
ب ـ خبرگان بررسى نهايى قانون اساسى
پس از استقرار نظام جمهورى اسلامى در ايران ، لازم بود هر چه زودتر قانون اساسى نيز به وسـيـلهمـرجـع صـلاحـيـتـدار تدوين و تصويب شده و به همه پرسى گذاشته شود. از اين رو، شوراى انقلاب ، قانون
انتخابات مجلس بررسى نهايى قانون اساسى را در تيرماه 1358 ه . ش . تـهـيـه و تـصـويـب كـرد كـه بر اساس
آن 73 نفر بايد به عنوان نمايندگان مردم براى تدوين ، بررسى و تصويب قانون اساسى انتخاب مى شدند.انتخابات اين مجلس در 12 مرداد 1358 ه . ش . بـرگـزار و مـجـلس خـبـرگـان در تـاريـخ 28 مـرداد هـمـان
سال افتتاح گرديد. (60) از اين رو، مردم براى دوّمين بار به مدّت چند ماه براى تثبيت نظام ، نقش خود
را ايفا نمودند.
ج ـ همه پرسى تصويب قانون اساسى
مـجـلس خـبرگان با تشكيل كميسيون ها و جلسات عمومى و چندماه بررسى كارشناسانه ، قانون اسـاسـىجـمـهـورى اسـلامـى ايـران را در دوازده فـصـل و 175 اصل تصويب كرد و در آذر 1358 ه . ش . همان سال به همه
پرسى گذاشته شد كه در نتيجه از مـيـان 956/758/15 نـفـر شـركـت كـنـنـده ، 329/680/15 نـفـر بـه آن راءى
مـثـبـت دادنـد. (61) بـديـن تـرتيب ، قانون اساسى جمهورى اسلامى ايران به تصويب مردم ايران رسيد و از
اين تاريخ به اجرا گذاشته شد.
د ـ نقش مردم در انتخاب مسؤ ولان نظام
1 ـ تـعـيـيـن رهـبـر
اصـل 107 قـانـون اساسى جمهورى اسلامى ايران پس از رحلت حضرت امام خـمينى (ره )كه از طرف اكثريّت قاطع مردم به مرجعيّت و رهبرى شناخته شده بود، تعيين رهبر را بـه عـهـده
خـبـرگـان مـنـتـخـب مـردم واگذار كرده است . خبرگان كه داراى شرايط ويژه اى مى بـاشـنـد، از مـيان
فقهاى واجد شرايط اصول 5 و 109، يكى از آنان را كه داراى بينش فقهى و سـيـاسـى قـوى تـر بـاشـد به عنوان
رهبر انتخاب كرده و به مردم معرّفى مى كنند. رهبر منتخب خبرگان ، ولايت امر و همه مسؤ وليّت هاى ناشى
از آن را بر عهده خواهد داشت . پس ، رهبرى به صـورت غـيـر مـسـتـقـيـم تـوسـط مـردم انـتـخـاب مى شود.در واقع ، اين مهم ترين نقشى است كه درانتخاب مسؤ ولان نظام باواسطه به مردم واگذار شده است .
2 ـ انتخاب رئيس جمهور
رئيس جمهور كه پس از مقام رهبرى عالى ترين مقام رسمى كشور و مسؤ ول اجراى قانوناساسى است و رياست قوّه مجريه را بر عهده دارد، با راءى مخفى و مستقيم مردم و بـا اكـثـريـّت مطلق
آراء شركت كنندگان انتخاب مى شود؛ (62) يعنى مردم بايد به صـورت مـسـتـقيم پاى صندوق هاى راءى حاضر
شده و فرد مورد نظر خود را انتخاب كنند و هيچ كس يا نهاد ديگرى نمى تواند به جاى مردم رئيس جمهور را
انتخاب كند.
