كتاب آداب نكاح نسخه متنی

غزالى گويد :

ششم

اين كه نبايد به دورى كردن از حرام اكتفا كند، بلكه بايد از موارد مشتبه و مشكوك و از جاهايى
كه احتمال شبهه مى رود بپرهيزد، به فتواها و نظرات ديگران نگاه نكند بلكه به قلبش مراجعه كند؛ اگر
نارضايتى در آن ديد، دورى كند، و هرگاه كالاهايى نزد او بردند و مشكوك بود، از آن جويا شود تا وضعيت
آن را بداند اگر نه مال شبهه ناك را خورده است ، ما در كتاب حلال و حرام محل وجوب اين پرسش و جستجو را
توضيح خواهيم داد؛ بلكه بر تاجر واجب است كه به طرف معامله بنگرد و با كسى كه به ظلم ، خيانت ، سرقت و
يا ربا منسوب است معامله نكند و همچنين با سپاهيان و ستمگران نبايد معامله كند و نيز با اصحاب و
ياران ظالمان به دليل آنكه معامله با ايشان كمك به ظلم است داد و ستد نكند.

در خبر است :

(( هر كه دعا كند كه ظالم زنده بماند در حقيقت معصيت خدا را دوست مى دارد.)) (562)

و در خبر ديگرى است :

(( هركس فاسق و تبهكارى را گرامى دارد به نابودى اسلام كمك كرده است .)) (563)

خلاصه آن كه سزاوار است مردم در نظر او به دو گروه تقسيم شوند؛ يك گروهى كه با آنها مى توان معامله
كرد و گروه ديگر كه با آنان نمى شود معامله كرد ليكن در اين زمان گروهى كه بتوان با آنها معامله كرد
كمترند از گروهى كه نمى توان با آنها معامله كرد.

بكى از بزرگان مى گويد:

زمانى بر مردم بيايد كه مرد وارد بازار شود و بگويد:

به نظر شما با چه كسى از
مردم من مى توانم معامله كنم ؟

در جواب گفته مى شود:

با هركه مى خواهى معامله كن ، سپس زمانى ديگر فرا
رسد كه بگويند:

با هر كه مى خواهى معامله كن جز فلانى و فلانى ؛ و سپس زمانى ديگرى بيايد كه بگويند:

جز
با فلانى و فلانى با كس ديگر معامله نكن و از آن مى ترسم كه زمانى فرا رسد كه اين مقدار نيز از بين
برود، و گويا واقع شده آنچه او از وقوع آن مى ترسيد

(انا اللّه و انا اليه راجعون ).