تـبـصـره
ايـن حـكـم در صـورت آگـاهـى بـه حـرمـت ازدواج در حـال احـرام اسـت و در صـورت عـدمآگـاهـى ، اگر چه در تمام صورتهاى ياد شده ازدواج باطل است ، ليكن موجب حرمت ابدى نمى شود.(همان)
ازدواج با زنى كه در عده ديگرى است
ازدواج زن ـ به صورت دايمى يا موقت ـ در صورتى كه در عدّه ديگرى است جايز نيست ، رجـعـى باشد يا باين ،در عدّه وفات باشد يا در غير آن ، عدّه ازدواج دايم باشد يا موقت يا وطى به شبهه . بنابراين ، اگر با او
ازدواج نمايد چنانچه هر دو، موضوع و حكم را بـدانـند، به اينكه بدانند كه او در عدّه است و بدانند كه
در عدّه ، ازدواج با او جايز نيست يـا يـكـى از آنـهـا مـوضـوع و حـكـم را بـدانـد ازدواج باطل است و
تا ابد بر يكديگر حرام مى شوند.(ت ، ج 2، ص 282، م 1)
حقوق خانواده
اسـلام بـراى تـحـكـيم هر چه بيشتر خانواده و تاءمين نيازهاى طبيعى افراد خانواده ، حقوق متفاوتىقرار داده است ، در اينجا دو حق اقتصادى خانواده را به بحث مى گذاريم :
مَهْرِيّه
مـَهـْر يـا كـابين در اصطلاح فقهى عبارت است از مالى كه مرد در برابر نكاح قرار دهد و بـه زنبـپـردازد.(24) در قـرآن كـريـم كـه واژه مـهر به كار نرفته ، بلكه از لغـات مـعـادل آن مـانـنـد
صـِداق ، نـِحـْله ، فـريـضـه و امثال آن ياد شده است .(25)
مقدار مهريّه
مـهريه مقدار معيّنى ندارد، بلكه هر مقدار كه مورد رضايت و توافق زن و مرد قرار گيرد، خـواه زيـادبـاشـد يـا كـم ، صـحـيـح اسـت ، ولى نـبـايـد آن قـدر كـم بـاشـد كـه بـه آن مال نگويند و مستحب است
كه از مهرالسنّه يعنى پانصد درهم نيز بيشتر نباشد.(ت ، ج 2، ص 297، م 1)
تـذكـّر
در بـرخـى از شـهـرهـا پـدر يا مادر عروس ، مبلغى به عنوان شيربها از داماد مى گـيـرند. اينمبلغ جزء مهريّه نيست ، بلكه چيزى زايد برآن است و ازنظر حكم شرعى سه حالت دارد:الف ـ اگـر دادن و گـرفـتـن آن مـبـلغ بـه عـنـوان جـعـاله (26) بـراى عـمـل مـبـاحـى بـاشـد، جـايـز
و حـلال بـودنـش ، بـى اشكال است .(همان ، ص 298 ، م 9)ب ـ اگـر دامـاد بـا مـيـل و رغبت آن مبلغ را پرداخت نمايد ـ هر چند براى جلب رضايت والدين دخـتر يا
به خاطر جلب رضايت خود دختر باشد ـ در اين صورت گرفتن آن ، جايز است ؛ ولى مادامى كه مصرف نشده ، داماد
حق دارد آن را پس بگيرد.(همان)ج ـ اگـر دامـاد بـدون رضـايـت و بـراى رها كردن دختر آن مبلغ را بپردازد، در اين صورت گـرفـتـن آن
مـال حرام بوده و داماد مى تواند آن را پس بگيرد، هر چند مصرف شده باشد؛ ايـن در صـورتى است كه دختر
به ازدواج با مهر تعيين شده ، راضى است ، اما نزديكانش از انجام عقد جلوگيرى مى كنند.(همان)
انواع مهريه
1 ـ مهرالمسمّى2 ـ مهر السّنّه
عبارت است از :
3 ـ مهر المثل
4 ـ مهر التفويض
توضيح
1 ـ مهرالمسمّى
مهريه اى كه مورد توافق عروس و داماد بوده و در متن عقد آمده است . مهريه نـبـايـدمـبـهـم بـاشـد، بنابراين اگر يكى از دو چيز را ـ كه مشخص نيست ـ مهر قرار دهند، مـهـريـه بـاطـل ،
ولى عـقـد صـحـيـح اسـت و بـراى زن در صـورت آمـيـزش مهرالمثل ثابت مى شود.(ت ، ج 2، ص 497، م 3)
2 ـ مـهـرالسـنـّه
مـهـريـه اى كـه پـيامبر(ص) براى همسران و دخترانش قرار داده است كه برابر باپانصد درهم نقره مى باشد.(همان ، م 1)