ركوع اضطرارى
20 - اگر نمازگزار نتواند ركوع را مطابق باشرايط ياد شده بطور كاملبجاآورد، بايد آن مقدار را كه درتوان دارد، هرچند باتكيه برعصاياديوار ياشخص ديگر انجام دهد وبه ركوع نشسته منتقل نشود مگراينكه از
ركوع ايستاده، كاملاً ناتوان باشد.21 - اگر از ركوع ايستاده باهمه اشكال واقسام آن عاجز شد،نشسته ركوع كند واحتياط اين است كه نماز
ديگرى هم ايستادهبخواند وبراى ركوع آن باسر اشاره نمايد. اما اگر از ركوع نشسته نيزعاجز شد، در
حاليكه ايستاده است باسر براى ركوع اشاره كند، واگراز اشاره باسر هم عاجز بود باهردو چشم اشاره كند
به اين ترتيب كهبجاى خم شدن براى ركوع، چشمانش را ببندد وذكر واجب رابخواند،سپس به قصد بلند شدن از
ركوع، چشمانش را بگشايد واگر حتى ازهمين حركت هم عاجز بود، در قلب نيت ركوع كند وذكر واجب
آنرابازبانش قرائت نمايد.22 - اگر امر داير شود بين اينكه باخم شدن اندك، ركوع نشستهانجام دهد يااينكه ايستاده نماز بخواند
وبراى ركوع فقط اشاره كند،بايد ديد كه اگر به آن خم شدنِ اندكِ نشسته، در عرف ركوع گفتهمىشود، به
همان اكتفاكند واگر در عرف، ركوع ناميده نمىشود، بعيدنيست كه نماز ايستاده با اشاره به ركوع، مقدم
باشد، واحتياط اين استكه دو نماز بخواند: يكى ايستاده با اشاره براى ركوع، وديگرى با ركوعنشسته.23 - شرط تحقق ركوع نشسته اين است كه به قدرى خم شود كهصورتش مقابل زانوها برسد يا به گونهاى باشد
كه در عرف ركوعنشسته گفته شود كه گاهى به كمتر از آن مقدار هم تحقق مىيابد، اما بهتراست به قدرى
خم شود كه صورت نزديك جاى سجده برسد.