اسلام و کثرت گرایی دینی نسخه متنی

وحدت باطني همه اديان است، ويژگي محوري جاودان خرد و صرفاً يكي از جنبه هاي ارتباط بين وحدت و كثرت است كه در ميان آثار صوفيه به اشكال گوناگوني به چشم مي خورد.

شايد نگرش نصر و هيك هر دو نسبت به كثرت اديان ريشه در رومانتيسيسم قرن نوزدهم داشته باشد، زيرا تعاليم گنون در زمينه جاودان خرد از حلقه هايي در پاريس مايه مي گرفت كه با امور غيبي سروكار داشتند و نگرش رمانتيكي نسبت به شرق در ميان اعضاي اين جمعيتها اصلاً عجيب نبود. در حالي كه انديشه هاي هيك مبتني بر مشي مذهب پروتستان ليبرال است كه خود ريشه در رومانتيسيسم شلاير ماخر دارد. ولي خوش بيني رومانتيك به طور قطع نقش هاي متفاوتي در اين دو متفكر معاصر ايفا مي کند، به طوري كه هيك خود را رهبر نهضتي در اصلاح الهيات مسيحيت مي داند كه سوگيري آن به سمتي است كه در آن مسيحيان نسبت به غير مسيحيان مسامحه بيشتري مبذول داشته باشند، در حالي كه دكتر نصر بدون هيچ اصلاح طلبي تجدد خواهانه اي به تفسيري خوش بينانه از اعتقادات سنتي همه اديان بزرگ نائل مي شود. براي هيك آينده مسيحيت و براي نصر گذشته آن آرماني است و هردوي آنها آرمان گرايي خود را فراتر از مسيحيت و به تمام اديان الهي بسط مي دهند. از اين رو هيك مسلمانان و يهوديان را به مشاركت در نهضت اصلاح گرايي خود فرا مي خواند تا با انجام اصلاحات مشابهي در اعتقادات خود، انحصارگرايي را كه از نظر او امري منفور است، نفي كنند، و نصر مايل است از جاودان خردي كه در اديان مختلف اعم از شَمَني(1)، اسلام، مسيحيت، بودايي و غيره وجود دارد، به همان شيوه اي كه در سنت آموخته مي شود و بدان عمل مي شود، دفاع كند.

1 - shamanism