اسلام و کثرت گرایی دینی نسخه متنی

آزادي هاي بسياري به اهل ذمه اعطا شده كه در نتيجه آن مي توانند بر اساس مقررات و قوانين، خود زندگي كنند. ولي سخن اسلام در اين نيست كه قبول هر يك از اديان يهودي، مسيحي و اسلام علي السويه است، اسلام در همان حالي كه نسبت به ساير اديان تساهل دارد، ادعا مي کند كه راه او همان راهي است كه خداوند بدان دستور داده است.

متأسفانه، برخي از يهوديان، مسيحيان و مسلمانان در گذشته نسبت به يكديگر نابردبار و متعصب بوده و اينك نيز همين رويه را ادامه مي دهند. علاج اين بيماري اين نيست كه خود را كنار كشيده و همچنان كه ظاهراً نصر پيشنهاد مي کند، ادعا كنيم چون همه اديان از طرف خدا وحي شده اند، بنابراين تفاوتي ندارد كه تابع كدام يك از آنها باشيم. راه علاجي كه از سوي هيك نيز پيشنهاد شده نمي تواند مورد قبول مسلمانان باشد. زيرا از نظر او علاج كار تسامح و تساهلي است مبتني بر اين انديشه كه همه اديان صرفاً واكنش هاي انساني نسبت به خدا هستند. هيك مسأله جنگ ديني را به عنوان دليلي عملي براي قبول کثرت گرايي ديني معرفي مي کند و پاسخي كه نصر به آن مي دهد، اين است كه خاستگاه اكثر جنگهاي قرن بيستم نه اختلاف ديني بلكه ايدئولوژي هاي سكولار است. با توجه به اين نكته كه نصر مطرح كرده است، نمي توانيم منكر اين امر باشيم كه تعصب ديني مي تواند بالقوه موجب خشونت گردد. اما در مواجهه با اين خطر، اين ادعا كه به خاطر امر خدا هيچ ديني بر ديني ديگر برتري ندارد نه صحيح است و نه كافي؛ صحيح نيست به همان دلايل ديني كه مذكور افتاد، بدين معني كه اسلام با تأكيد برتري خود را نسبت به اديان ديگر به منزله مكمل هدايتي الهي كه قبلا نازل شده، اعلان مي کند. كافي هم نيست، زيرا تساهل و تسامح ديني واقعي زماني حاصل مي شود كه انسانها ياد بگيرند به اعتقادات ديني كساني كه به نظر مي رسد در اشتباه هستند، احترام قائل شوند. اساس تحمّل و تسامح نه از بين بردن و يا