ش 18 مرداد و شهريور 79. خاص عبادي/ نماز مجيد عبد اللهيان براي انسانهاي بيدار و صاحبان مراقبت، شناخت «مواقع ياد خداوند» از اهميت والايي برخوردار است، تا از اوقات و مناسبتهاي زماني و مكاني بدون بهره نگذارند و مي كوشند تا خود را در معرض دريافت فيوضات و بركات الهي قرار دهند. در شماره هاي پيشين بشارت دو موقعيت از ياد خداوند (هنگام غضب و زمان خلوت و تنهايي) را متذكر شويم. اكنون يك مورد ديگر با عنوان «ياد خداوند قبل از هر كار» است را يادآور مي شويم. با اميد به آنكه بتوانيم با توجه و عمل به آن به آثار بسيار و فراوانش دست يابيم.
ياد خدا قبل از هر كار
افراد نوعاً تصور مي كنند كه ياد خداوند مخصوص وقت نماز، در مساجد و مكانهاي مذهبي و مقدس مي باشد و فقط در آن موارد است كه ياد خداوند ميسر است. ولي كساني كه با فرهنگ تربيتي امامان معصوم و قرآن كريم آشنا هستند، به خوبي مي دانند كه ياد خدا منحصر به موارد ذكر شده نمي باشد، بلكه صحنه هاي زندگي را بستري براي ياد خدا مي دانند تا انسان تنها نماند و بدون هدايت، عنايت ، حفظ، كمك و همراهي خداوند نباشد. امامان و پيامبران به ما آموخته اند كه قبل از هر كار خدا را به ياد داشته باشيم و از او درخواست خير و طلب نيكي كنيم. كه اگر كاري را بدون اين دستور انجام داديم ممكن است در بدبختي و شدائد گرفتار آئيم و اين نتيجه را فقط بايد به خود نسبت دهيم؛ زيرا از خداوند قبل از شروع كار درخواستي خير نكرده و با غفلت از او كار را شروع كرده، با اينكه وعد حتمي خداوند است كه اگر بنده اي با درخواست خير كاري را آغاز كند خداوند او را از آفات و بليات حفظ مي كند و آنچه از خير و رحمت و بركت است به او مي رساند. در روايات از مطلب فوق به عنوان «استخاره» ياد شده است. بنابراين استخاره در زبان روايات عبارت است از درخواست خير و طلب مصلحت كردن از خداوند. نوع مردم از اين معنا غفلت دارند و از استخاره برداشت ديگري دارند و مي پندارند كه استخاره عبارت است از اينكه انسان در برخي از كارها با خدا مشورت كند و خير و مصلحت آن را با باز كردن قرآن كريم، از خداوند بخواهد.
تفاوت بين استخاره مرسوم و حقيقي
چند تفاوت مي توان برشمرد كه بعضي از آنها به اختصار عبارتند از: 1 _ استخار مرسوم نوعاً بعد از آن است كه انسان در كاري مشورت كند و يا با عقل و خرد خويش تمام جوانب آن را بسنجد، ولي فكر او به جايي نرسد و متحيّر باقي بماند؛ آنگاه فرد با استخاره متوسل مي شود. در اين موقع مردم به زبان مي گويند: «استخاره به دل است» يعني آنچه در دل روشن شد، ديگر جاي استخاره نمي ماند؛ اما جاي استخاره حقيقي قبل از تمام كارهاست حتي قبل از مشورت و فكر كردن انسان مي تواند از خداوند طلب خير و كمك و هدايت كند. 2 ـ در انجام كار خير چه حاجت به استخاره است؟ يعني هيچ كس براي تلاوت قرآن؛ اداي نماز، صدقه دادن، عيادت مريض و ساير حسنات استخاره نمي كند؛ زيرا استخاره براي مواردي است كه خوبي و بدي كاري مشخص نباشد. بنابراين استخار مرسوم در تمام كارها جريان ندارد. با اينكه استخاره حقيقي و درخواست خير در تمام كارها و اعمال، به ويژه كارهاي نيك و عبادات جاري است.به عوان مثال؛ نماز با آن همه فضيلت و عظمت، ولي بسيار شايسته است كه قبل از اداي آن، انسان از خداوند درخواست كمك و توفيق اداي نماز كامل و مقبول نمايد و از شر شيطان و وسوسه هاي نفس اماره به او پناه برد، زيرا ناكامي در عبادات، خسارت آخرتي و محروميت ابدي در پي دارد؛ ولي ناكامي در كارهاي دنيا، مدت آن كوتاه و زود گذر است. پس چون نتيج آن در عمل متفاوت است حساسيت دعا قبل از كارهاي خير بالاتر خواهد بود. 3 ـ استخاره مرسوم يك نوع استعلام است و از خداوند مي خواهد، خوبي و بدي كار را آشكار كند تا بنده از مصلحت آن آگاه شود؛ ولي استخاره حقيقي در زبان روايات از سنخ دعا و از نوع طلب و درخواست از خداوند است تا بنده اش را كمك نمايد و به جانب خير و بركت هدايت كند.
اهميت و جايگاه
اهميت «ياد خداوند قبل از هر كار» را مي توان با توجه به چند روايت ذيل به طور آشكار فهميد: جابر بن عبد الله فرمود: پيامبر صل الله عليه و سلم همواره«درخواست خير در كارها» را به ما مي آموخت هم چنانكه سوره هاي قرآن را مي آموختيم. امام باقر عليه السلام فرمودند: ما درخواست خير در كارها را فرا مي گرفتيم، آن چنان كه سوره هاي قرآن را مي آموختيم. از روايات فوق در مي يابيم: سير پيامبر صل الله عليه و سلم بر اين بوده است كه به ياران خويش بياموزند تا كارها را با ياد و نام خداوند آغاز كنند و بر اين رويّه عادت و مداومت داشته باشند. و نيز استفاده مي كنيم كه هر امام به امام بعد از خود، اين ادب الهي را توصيه و سفارش داشته است. براي پي بردن به اهميت اين مطلب لازم است به چند نكته توجه گردد. اوّل: بايد ديد پيامبر صل الله عليه و سلم و امامان عليه السلام در باب «درخواست خير» چه مطلبي را بيان مي داشتند و به اصحاب چه مي آموختند؟ از مجموع فرمايشات پيامبر صل الله عليه و سلم و امامان معصوم عليه السلام چنين استفاده مي شود: الف) آنان در مرتبه نخست يادآور مي شدند كه افراد كارها را با غفلت از خداوند آغاز نكنند. ب) آثار مثبت و نتايج درخشان آن را نشان مي دادند و نيز عواقب خطرناك ترك آن را يادآور مي شدند. ج) اگر فردي در كاري به نتيجه نامطلوب مي رسيد، به فرد تذكر مي دادند كه اين ناكامي بر اثر غفلت خداوند بوده است. دوم: از اين روايات به خوبي آشكار مي شود كه فضيلت ياد خدا قبل از هر كاري هم مرتبه با قرآن كريم است. هم چنان كه فضيلت و مرتبه قرآن كريم در درجه بالائي قرار دارد، اين عمل شريف نيز در همان جايگاه مي باشد. پيامبر گرامي هم چنان كه قرآن كريم را كه بالاترين ارمغان خداوند و بشر است مي آموخت، «درخواست خير در كارها» را با همان اهميت به ياران خويش مي آموخت.
لطفا منتظر باشید ...
