اصول پنجگانه اعتقادی نسخه متنی

آن را بفهميم ، به اين نتيجه مى رسيم كه خدا، يكى است و دوتا و بيشتر نيست ، زيرا وجود خداى متعال به گونه اى است كه تعدّد بردار نيست . براى روشن شدن مطلب مثالى مى آوريم :

فرض كنيم كه جسمى در همه ابعادش (طول ، عرض و ارتفاع ) تا بى نهايت بزرگ شود آيا مى توانيم در كنار آن ، يك جسم ديگر هم فرض كنيم كه آن هم از هر طرف تا بى نهايت ادامه داشته باشد؟ نه ، چون همان جسم فرضى اوّل ، همه فضاى فرضى را پر مى كند و ديگر جايى براى جسم ديگر، چه محدود و چه نامحدود باقى نمى گذارد.

اكنون اين بى انتهايى را درباره موجودى تصور كنيد كه جسم نيست و در تمام جهاتى كه براى وجود فرض مى شود، بى نهايت باشد. آيا مى توان از چنين موجودى (دو تا يا چند تا) فرض كرد؟ نه ، زيرا در فرض دوتا بودن بايد هر يك از آنها غير از ديگرى باشد بنابراين ، دست كم هر يك از آنها (نهايتى ) براى ديگرى است و به اين ترتيب ، هيچ يك از آنها بى نهايت نيست و چون وجود خداوند از هر نظر نامحدود است ، دوگانگى بردار نيست و تعدّد نمى پذيرد.

ب ) تركيب نشدن از اجزا

موجودى كه از چند جزء تشكيل يافته باشد، محتاج اجزاى خود است . از اين رو، مى توان گفت كه تركيب ، از نشانه هاى پديده است و چون خداوند از هر گونه نيازى پاك و پيراسته است ، پس در وجودش ‍ تركيب راه ندارد. نه در ذات خداوند دوگانگى وجود دارد و نه بين ذات و صفات او؛ زيرا اگر صفات او با هم و با ذات يكى نباشند، لازم مى آيد كه خداوند از ذات و صفات تركيب يافته باشد و مركب بودن مساوى با نياز و احتياج است و خداوند بى نياز است ، پس بين ذات و صفاتش دوگانگى وجود ندارد. علاوه بر اين ، خداى مركب از اجزاء، نياز به تركيب كننده اى بيرون از خود دارد و اين نيز از ساحت خداى جهان به دور است .

ج نظام به هم پيوسته و هماهنگ جهان

ميان مجموعه پديده هاى جهان ، نوعى هماهنگى و همكارى دقيق و حساب شده وجود دارد كه نشان مى دهد نظام جهان ، نظام واحد و به هم پيوسته است و مجموعه پديده هاى آن با هم يكسو و هماهنگ هستند با پيشرفت علوم ودانشهاى مختلف ، بشر به برخى از اين روابط و هماهنگى ، ميان پديده هاى مختلف دست يافته است .

باز هم به پديده هاى مختلف پيرامون خود بنگريد و همكارى و هماهنگى را ميان آنها جستجو كنيد. آيا بين نيازهاى موجودات زنده و غذاها، خوردنيها و آشاميدنيها هماهنگى نمى بينيد؟ آرى ، همه موجودات زنده براى ادامه حيات به آب و اكسيژن نيازمندند. تابش نور آفتاب ، آب شور درياها را بخار مى كند، جريان هوا و بادها، ابرها را كه آبستن آبى شيرين و گوارايند، به سوى خشكى ها برده و از بارش هاى نرم و تند آن ، همه موجودات زنده را بهره مند مى كند. گياهان ، نور خورشيد و گازكربنيك هوا را جذب كرده و اكسيژن و مواد غذايى مورد نياز موجودات را فراهم مى كنند. همين طور گياهان نيز در خاك مرده نمى توانند رشد كنند و به خاك زنده احتياج دارند و از طرف ديگر، بيست درصد خاك زنده را موجدات ذره بينى تشكيل مى دهد و در هر گرم خاك ، ميليون ها موجود ذره بينى زندگى مى كنند، اين موجودات ذره بينى مواد آلى را تجزيه كرده و غذاى گياهان را آماده مى كنند.

مى بينيد كه ميان پديده هاى مختلف جهان هماهنگى وجود دارد و نظام حاكم بر آن نظامى به هم پيوسته و يكسره است . اين به هم پيوستگى دليلى روشن بر يگانگى آفريدگار و فرمانرواى جهان است . به عبارت ديگر، وحدت و هماهنگى جهان نشان وحدتِ آفريننده آن است .