امامت از ديدگاه قرآن - اصول پنجگانه اعتقادی نسخه متنی

امامت از ديدگاه قرآن

با شناختى اجمالى كه از ويژگى هاى دو مذهب پيدا كرديم اينك به قرآن كه مورد قبول و پذيرش هر دو مذهب است مراجعه مى كنيم تا با نظر قرآن در مورد امامت آشنا شويم .

قرآن براى (امام ) ويژگى هايى را بر شمرده است :

الف امام بايد معصوم باشد.

ب امام بايد از جانب خداوند تعيين گردد.

آيه امامت

(وَ اِذِابْتَلى اِبْراهيمَ رَبُّهُ بِكَلِماتٍ فَأَتَمَّهُنَّ قالَ اِنّى جاعِلُكَ لِلنّاسِ اِمامًا، قالَ وَ مِنْ ذُريََّتى ، قالَ لا يَنالُ عَهْدِى الظّالِمينَ)(32)

به ياد آور وقتى را كه خداوند ابراهيم را به امورى بيازمود و ابراهيم آنها را به اتمام رسانيد، خداوند به او گفت : تو را امام مردم قرار دادم . ابراهيم گفت : از فرزندانم كسى بدين مقام مى رسد؟ خداوند فرمود: پيمان من (امامت ) به ستمكاران نخواهد رسيد.

از اين آيه به چند نكته پى مى بريم :

1 به مقام امامت رسيدن ، استعداد، شايستگى و لياقت ويژه اى مى طلبد و هر كس نمى تواند به آن مقام والا نايل شود. از اين رو، وقتى ابراهيم به ديده دل ، ملكوت آسمانها و زمين را مشاهده كرد و به مرتبه يقين رسيد و از بوته آزمايش و ابتلاى به آتش ‍ (نمرود) و قربانى فرزندش (اسماعيل ) و همه امتحانات الهى ، سرفراز بيرون آمد و شايستگى او به اثبات رسيد، از جانب خداوند به مقام امامت نيز ارتقا يافت .

2 معلوم مى شود كه امامت حضرت ابراهيم (ع ) غير از مقام نبوت او، بلكه از آن والاتر است ؛ زيرا حضرت ابراهيم با اين كه پيامبر بود، مورد امتحان هاى سخت قرار گرفت و پس از اين كه شايستگى ويژه اش به اثبات رسيد، به مقام امامت نايل گرديد.

3 در اين آيه به ويژگى عصمت امام اشاره شده است . وقتى ابراهيم (ع ) مقام را براى فرزندانش درخواست مى كند، خداوند مى فرمايد:

(پيمان من (امامت ) به ستمكاران نمى رسد.)

بنابراين ، اگر كسى در دوره اى از زندگى اش به ظلم و ستم آلوده شده باشد، شايستگى پذيرش ميثاق خدايى و لياقت مقام امامت را ندارد. اكنون بايد ديد از نظر قرآن ظلم به چه معنايى آمده است .

موارد ظلم از نظر قرآن

الف شرك به خدا:

جهان هستى را آفريدگارى دانا و تواناست ؛ همه عبادت ها، ستايش ها و نيايش ها از آن خداوند است . اگر كسى ، جز خدا را پرستش و ستايش كرد و دست نياز به سوى غير او دراز كرد از حق تجاوز كرده است و ظالم شمرده مى شود:

(اِنَّ الشِّركَ لَظُلْمٌ عَظيمٌ!)(33)

همانا شرك ، ظلم بزرگى است .

ب تجاوز به حقوق ديگران :

بهبود روابط اجتماعى و پا گرفتن عدالت در جامعه ، در صورتى ميسر مى شود كه همه انسان ها حدود و حقوق يكديگر را محترم شمرند.

بنابراين ، اگر كسى از مرز قانون و عدالت پاى فراتر نهاد و به حقوق و حدود ديگران تجاوز كرد ظالم و ستم پيشه است :

(اِنَّما السَّبيلُ عَلَى الَّذينَ يَظْلِمُونَ النّاسَ وَ يَبْغُونَ فى الاَْرْضِ بِغَيْرِ الْحَقِّ اُولئِكَ لَهُمْ عَذابٌ اَليمٌ.)(34)

ايراد و مجازات بر كسانى است كه بر مردم ستم مى ورزند و در زمين به ناحق سركشى مى كنند؛ براى آنان عذابى دردناك است .