جهان بينى

، مبتنى است و اگر مبانى فكرى و عقيدتى اسلام را تبيين نكنيم و نتوانيم افراد را به بينش عميق اسلامى مسلّح كنيم ، نخواهيم توانست جامعه را به سوى تعالى سوق دهيم و ناچار محكوم به شكست خواهيم بود.

ارائه و تبيين اصول معارف اسلامى بر مبناى استدلال و منطق از اهمّ وظايف دستگاه هاى فرهنگى جامعه است و به همين جهت در اعصار مختلف ، دانشمندان اسلامى با شيوه هاى مختلف ، عقايد اسلامى را تبيين نموده اند.

گروه عقايد مركز تحقيقات اسلامى نيز، به نوبه خود، در اين زمينه اقدام نموده و با تهيّه متون مختلف براى تدريس در دوره هاى آموزشى ، به انجام اين مهم همّت گماشته است . نوشته حاضر يك دوره اعتقادات اسلامى است كه سعى شده در عين روان بودن متن ، جنبه استدلالى آن نيز رعايت شود. اميدواريم در تقويت مبانى فكرى و عقيدتى برادران وظيفه مؤ ثر باشد.

از برادران مربّى و متربيان عزيز، خواهشمنديم نظرات و پيشنهادات خود را درباره متون اين مركز با ما در ميان بگذارند. توفيق همگان را از خداوند متعال خواستاريم .

مركز تحقيقات اسلامى معاونت متون آموزشى و كمك آموزشى

به برداشت و ديد كلى انسان از جهان و انسان ، جهان بينى گفته مى شود.

نقش جهان بينى

طرز تلقى و برداشت انسان از جهان و حوادث آن ، تاءثير گسترده و عميقى بر رفتار وى مى گذارد. اگر آدمى دنيا را جاى خواب و خوراك بداند و مسكن و خوراك و پوشاك ، شعار و آرمانش ، و در نهايت ، رفاه مادى مقصدش باشد، امورى برايش ارزش ‍ مى يابد كه او را بدان مقاصد برساند و همه تلاش و همت او، صرف يافتن خوراك و پوشاك مى گردد. معيار سنجش ارزش ‍ وجودى و انسانى هر فردى ، هدف او در زندگى است ، از اين رو حضرت على (ع ) مى فرمايد:

(آن كس كه همتش به آن چيزى است كه داخل شكمش مى شود، ارزش او، آن چيزى است كه از او خارج مى شود.)(1)

اگر آدمى جهان را عرصه آزمايش براى رشد و تكامل و رسيدن به درجه انسان كامل و مقام لقاى پروردگار بداند، مسائل ديگرى برايش ارزشمند مى شود و تلاش و كوشش او نيز متوجه آن هدف والا مى گردد.

بنابراين ، نوع برداشت انسان از جهان و انسان ، تاءثير مستقيمى بر رفتار او دارد.

انواع جهان بينى

الف جهان بينى مادى : بعضى از افراد در تفكر خويش ، وجود را مساوى با ماده مى دانند و بر اين پندارند كه در جهان ، غير از مادّه و حاصل از مادّه چيزى وجود ندارد و در پيدايش جهان ، طرح قبلى ، هدف ، نقشه و حسابى در كار نبوده است و نيازى به آفريننده هم ندارد. تفسير و برداشت اين گروه را از جهان ، (جهان بينى مادى ) مى گويند.

ب جهان بينى الهى : بعضى ديگر، جهان را تركيبى از ماده و غير ماده مى يابند كه هدفدار و همراه با طرح و نقشه است كه پديده هاى آن ، نيازمند به پديد آورنده بوده و پديد آورنده اش خداوند بى نياز است ، كه از ويژگى هاى ماده پيراسته است . اين نوع برداشت از جهان را، (جهان بينى الهى ) مى گويند.