بیشترتوضیحاتافزودن یادداشت جدید
محمد سمرى (329 326).كمتر از شش روز از عمر آخرين نايب باقى مانده بود كه دستخطى امضاء شده از طرف حضرت مهدى (ع ) صادر گشت كه مضمون آن چنين بود؛ (بسم الله الرحمن الرحيم ، اى على بن محمد سيمرى ، خداوند پاداش برادرانت را در سوگ تو عظيم گرداند، زيرا تا شش روز ديگر بدرود حيات خواهى گفت . پس به كارهاى خويش رسيدگى كن و كسى را به عنوان جانشين سفارش نكن كه غيبت تامّه واقع گشته است ، و ظهورى نخواهد بود مگر با فرمان خداوند و آن پس از گذشت زمان طولانى و قساوت قلب ها و پر شدن زمين از ستم خواهد بود...)(71)
غيبت طولانى
از آن پس ، دوره نيابت خاص به پايان رسيد و دوره (غيبت كبرى ) آغاز گشت و امور شيعيان ، به فقهاى جامع شرايط واگذار گرديد. در توقيعى كه حضرت مهدى (عج ) در پاسخ (اسحق بن يعقوب ) ارسال فرموده ، آمده است :(وَ اَمَّا الْحَوادِثُ الْواقِعَةٌ فَارْجِعُوا فيها اِلى رُواةِ حَديثِنا فَاِنَّهُمْ حُجَّتى عَلَيْكُمْ وَ اَنَا حُجَّةُ اللّهِ عَلَيْهِمْ.)(72)در پيشامدهايى كه روى خواهد داد، به روايتگران گفتار ما رجوع كنيد كه ايشان حجت من بر شما هستند و من حجت خدا بر آنان هستم .و مقصود از راويان ، كسانى است كه حديث را مى شناسند و انتساب آن را به امام تشخيص مى دهند و آنان مجتهدان هستند.
مساءله طول عمر
حضرت صاحب الزمان (عج ) به اراده الهى ، از عمرى طولانى برخوردار گشته است و از آن روز كه در پرده غيبت نهان گشت تا زمانى كه به اراده الهى ظهور كند وعدل و داد را بر جهان بگسترد، در قيد حيات خواهد بود.البته اين موضوع نيز به حضرت قائم (ع ) اختصاص ندارد و در ميان گذشتگان كسانى بوده اند كه صدها سال در ميان مردم زيسته اند و به گفته قرآن حضرت نوح (ع ) مدت نهصد و پنجاه سال قبل از طوفان ، در ميان مردم پيامبر بوده و آيين الهى را تبليغ مى كرده است .(73)از نظر زيست شناسى نيز عمر بشر اندازه و حد معينى ندارد، و علت اصلى مرگ اين است كه براى يك يا چند عضو از بدن انسان ، عوارضى رخ مى دهد و آن را از انجام وظايفش باز مى دارد و به جهت ارتباطى كه ميان اعضاى بدن انسان وجود دارد، ناتوانى يك عضو به ساير اعضا و دستگاه هاى بدن سرايت مى كند و با فرسوده شدن آنها، حيات آدمى خاتمه مى يابد.دانشمندان با مطالعه بر روى درختان كهن سال و زنده ماندن چندين هزار ساله نطفه حياتى گياهان ، در صدد برآمدند كه راه هاى طولانى كردن عمر بشر را بيابند بنابراين ، علوم تجربى نه تنها عمر طولانى را محال نمى داند، بلكه امكان آن را نيز به اثبات رسانده است . علاوه بر آن ، عمر طولانى حضرت مهدى (ع ) به اراده الهى است ؛ هر امرى كه بشر در مقايسه با قدرت خويش ناممكن مى داند، در صورتى كه از نظر عقل امر محالى نباشد، در قلمرو قدرت الهى انجام شدنى و ممكن است .همان اراده اى كه آتش سوزان را بر ابراهيم سرد و بى آزار گردانيد، عصاى چوبين موسى را به اژدهاى هول انگيز تبديل كرد؛ اصحاب كهف را سيصد و اندى سال در خواب نگاه داشت ، و به نوح نهصد و پنجاه سال پيش از طوفان ماءموريت پيامبرى داد؛ همان اراده مطلق و قدرت نامحدود خداوندى ، عمرى دراز و طولانى را براى حضرت مهدى (عج ) خواسته است .
علل تاءخير ظهور
از علل تاءخير ظهور حضرت مهدى (عج ) يكدل و متفق نبودن پيروان او بر وفادارى به پيمانى بوده كه (در يارى آل محمد :) بر عهده دارند چنان كه در پيامى كه از ناحيه آن حضرت خطاب به شيخ مفيد نقل شده است ، چنين آمده :(اگر شيعيان ما با هم يكدل و متفق مى شدند و بر وفاى به پيمانى كه بر عهده دارند استوار مى ماندند، به طور قطع ظهور من تاءخير نمى افتاد و زودتر به سعادت زيارت من نايل مى شدند.(74)محروميت از ديدار امام زمان (عج ) نيز به علت نافرمانى از احكام الهى است ، چنان كه در پيامش به شيخ