اصول پنجگانه اعتقادی نسخه متنی

اراده گم خواهد شد. برتراند راسل فيلسوف مادى مى گويد:

(بشر مولود عواملى است كه در ايجاد او تدبيرى به كار نرفته و غايتى در نظر گرفته نشده ، اصل بشر، نمو و حتى عواطف او چون : آرزو، ترس ، عشق و عقيده چيزى جز مظهر تلفيق تصادفى اتمهاى مختلف نيست ....)

جهان بينى الهى و مهمترين مواضع آن

الف جهان از سرچشمه اى پر فيض منشاء گرفته و پوچ و بى هدف به وجود نيامده است .(2) بلكه با نظم و حسابى دقيق به سوى هدفى روشن روان است (3) و آفريدگار جهان با علم و دانش ‍ بيكرانش سراسر آن را زير نظر دارد.

ب انسان الهى ، خود را مخلوق قدرت و اراده بى نهايت خداوند مى داند كه مسؤ وليت امانت الهى را بر عهده دارد و از مقام (خليفة اللّ هى ) بهره مند است .(4)

ج انسان الهى ، دنيا را گذرگاه خود مى داند كه به دنبال هدفى والا و ارزشمند، از آن عبور مى كند و مى خواهد در پهنه گسترده دنيا توشه راه درازى را كه تا مقصد در پيش روى دارد، تهيه ببيند تا با توشه تقوا و عمل صالح به سوى خداوند حركت كند. انسان الهى در تلاشى پيگير، از هر امرى در جهت رشد خويش بهره گرفته و نعمت و بلا را نردبان رشد خود مى سازد.

با اندكى بررسى و دقت متوجه مى شويم كه جهان بينى الهى ، هر سه مشخصه جهان بينى ايده آل را داراست ؛ در حالى كه جهان بينى غيرالهى ، حتى يكى از آن مشخصه ها را ندارد!

جهان بينى ايده آل

وقتى آدمى متوجه جهانى مى شود كه در آن زندگى مى كند، به ناچار آن را به گونه اى تفسير و از آن نوعى برداشت خواهد كرد. با توجه به تاءثير مستقيم و فراوانى كه اين برداشت و جهان بينى بر رفتار انسان مى گذارد، لازم است با ويژگى هاى يك جهان بينى برتر و ايده آل آشنا شويم . جهان بينى ايده آل ، براى شناسايى عالم هستى ، بايد ملاك و معيارى داشته باشد كه جهان را آن گونه كه هست ، نشان دهد. مهمترين

ويژگى هاى جهان بينى برتر و ايده آل عبارتند از:

الف استوارى بر پايه برهان و استدلال عقلى ؛ ب هماهنگى با نهاد و سرنوشت انسان ؛ ج اميد و آرمان دهى و مسؤ وليت آفرينى براى انسان با توجه به معيارهاى فوق ، بايد دو جهان بينى مادى و الهى را سنجيد تا معلوم شود كدام يك از آنها ويژگى هاى جهان بينى ايده آل را دارا بوده و كدام فاقد اين ويژگى ها بوده و بى ارزش است .

خلاصه

جهان بينى ، عبارت است از برداشت كلى نسبت به جهان و انسان ؛ و هر انسانى ، به ناچار داراى نوعى برداشت ونگرش از جهان است . از اين رو بايد به دنبال (جهان بينى ايده آل ) باشد، جهان بينى اى كه عقلى ، فطرى و آرمان ساز و اميد آفرين باشد. از آغاز خلقت انسان تاكنون ، دو نوع جهان بينى در جهان وجود داشته است .

جهان بينى مادى و جهان بينى الهى

جهان بينى مادى ، هستى را مساوى با ماده مى داند و انسان را نيز صاحب هدف و مقصدى فراتر از چارچوب ماده نمى داند كه انسان معتقد به اين جهان بينى سرانجام در همين محدوده پوچ مادى گم مى شود.

از ديدگاه جهان بينى الهى ، جهان از سرچشمه اى پرفيض منشاء گرفته و انسان موجود برگزيده خدا و خليفة اللّه است و جهان مادى نمى تواند هدف انسان باشد، بلكه به مثابه سكوى پرواز است كه انسان از آنجا به سوى مقصودش پرواز مى كند.

بااندكى دقت متوجه مى شويم كه جهان بينى الهى ، داراى همان خصوصيات (جهان بينى ايده آل ) است .

پرسش

1 جهان بينى را تعريف كرده و انواع آن را نام ببريد.

2 ويژگيهاى جهان بينى ايده آل را بنويسيد.

3 جهان بينى چه نقشى در رفتار آدمى دارد؟