لطفا منتظر باشید ...
مقـدمه
سـيـمـاى درخـشان اسوه هاى نظامى صدر اسلام را، در دو بخش : عصر نبوت و عصر امامت در پيش رو داريد.عـصـر نـبـوى ، صـحنه درخشش سردارانى شد كه با دريافت پيام توحيد و رستگارى ، به قله هاى رفيع ارزش ها و كمالات انسانى صعود كردند و براى تحكيم حكومت نوپاى اسلام ، مردانه در مـيـدان هاى نبرد قدم نهادند و تا آخر ايستادند. آنان پيامبر اسلام (ص ) را اسوه و الهام بخش خود قرار دادند و خود نيز الگوى ديگران شدند.در عـصـر علوى (ع ) نيز چهره هاى برجسته اى به اميرمؤ منان (ع ) اقتدا كردند و در اجراى اوامر ايـشـان در نـبـرد بـا نـاكـثـيـن و قـاسطين و مارقين ، لحظه اى درنگ نكردند و در دفاع از ولايت و رهـبـرى ، كمترين ترديدى به خود راه ندادند. همچنانكه سرداران برجسته عصر امام حسن (ع ) و امام حسين (ع ) نيز چنين بودند.شناخت اين اسوه هاى تقوا و پاكى ، ايثار و فداكارى و حاميان مكتب و رهبرى كه آنى در اعتقاد خود ترديد نكردند، مى تواند الهام بخش تلاش و مقاومت و شهادت طلبى رزمندگان و ايثارگران در دفـاع از انـقـلاب اسـلامـى بـاشـد. گـر چه آن بزرگوران در بيشتر جنبه هاى زندگى سرمشق ديـگـران انـد، امّا در اين درس ها زندگى سرداران بيشتر از منظر ويژگى هاى نظامى بررسى شـده اسـت . در حـقـيـقـت تـوجـه هـمـه جـانـبـه آنـان بـه تـعـاليـم ودسـتـورات اسـلام ، تـحـول و فـرايـنـدى در آنان پديد آورد كه توانستند سرمشق و الگوى ديگران شوند و براى هميشه در پهنه تاريخ بدرخشند.بدان اميد كه شناخت اين اسوه ها، همچنان الهام بخش راه و روش پاسداران انقلاب اسلامى باشد.مركز تحقيقات اسلامى معاونت متون آموزشى و كمك آموزشى جهاد در راه خدا و صعود به قلّه ارزش ها صـحـنـه نـبـرد بـا دشـمـنـان خـدا، عـرصـه شكوفايى شخصيت حقيقى انسان است . از اين رو، از دستاوردهاى بزرگ جنگ هاى صدر اسلام ، پرده برداشتن از حقيقت انسانهايى بود كه توانستند درمكتب قرآن ، تجسم عينى اخلاص ، شجاعت ، دشمن شناسى ، دشمن ستيزى ، شهادت طلبى و عشق به رهبرى شوند و از آزمون كوره هاى سوزان جنگ سرفراز بيرون آيند.آنان در مكتب قرآن آموختند كه چگونه مى توان با بازگشت به فطرت انسانى ، خود را از كفر و تباهى نجات داد و با جهاد و دفاع در راه خدا، به قله هاى رفيع ارزش ها صعود كرد.در ايـن درس ، بـا مـاهيت و انواع جنگ ، جايگاه جهاد و ابعاد مختلف آن و شيوه هاى تربيتى مجاهدان در قرآن آشنا مى شويم .ماهيت و انواع جنگ
روشـن اسـت كـه هـر گـونه تحرك نظامى با هدف تصرف سرزمين ها، غارت منابع و ثروتها، قـتـل و كـشـتـار انـسـان هـا، تخريب و تجاوز به حريم ها از نظر اسلام مردود است ولى جهاد به عـنـوان دفـاع و مبارزه با تجاوز و نيز براى بسط ارزش هاى انسانى مورد تمجيد و ترغيب مكتب آزاديـبـخـش اسلام مى باشد. جنگ هايى كه سرداران اسلام در آنها درخشيدند، به دو دسته تقسيم مى شوند : خارجى وداخلى .اسـوه هـاى نـظـامـى در جنگ هاى خارجى با مشركان ، يهوديان و نصارى حماسه آفريدند و موجب عـزّت و سـربـلنـدى اسـلام شـدنـد و نـيـز در جـنگ هاى داخلى با عواملى جنگيدند كه به ظاهر از عناصر جامعه مسلمانان بودند ولى در حقيقت همدستان دشمنان بودند.ايـنـان بـا هـدف بـرانـدازى نـظـام نـوپاى اسلامى ، ايجاد تفرقه و انحراف در مسير سياسى ، فـرهـنـگـى ، اعـتـقـادى و اخـلاقـى مـسـلمـانـان ، بـطـور آشـكـار و پـنـهان فعاليت مى كردند. اين عوامل را مى توان در چهره هاى : منافقان ، فتنه جويان ، متجاوزان ، مجرمان و مفسدان مشاهده كرد.جايگاه جهاد در اسلام
جـهـاد از دسـتـوراتِ حياتبخش اسلام است و در تعاليم دين ، داراى جايگاه بسيار بلند و ويژه اى اسـت .جـهاد از عبادات است و مجاهد بايستى با قصد قربت به آن بپردازد. رهايى از علاقه ها و وابـسـتـگـى هـاى مادى ، پذيرش سختى هاى جانى و مالى وسرانجام عرضه (جان ) در راه خدا، تـنـهـا از انـسـان هاى پاكباخته و برجسته اى بر مى آيد كه در مكتب نبوت و امامت تربيت شوند؛ زيـرا : (جـهـاد، درى از درهـاى بـهـشت است كه خداوند آن را به روى دوستان خاصش گشوده است .(1)) (جهاد ، ستون دين و شيوه سعادتمندان است .)(2) نتايج مهم و پربار جهاد نيز نصيب اين بندگان خاص مى شود : (زمانى كه مجاهد از ميدان جهاد بازمى گردد، مورد عفو خداوند قرار مى گيرد و دعايش مستجاب مى شود.)(3) و (آنـگـاه كـه در راه خـدا بـه شـهـادت مـى رسـد، بـه بـالاتـريـن مـراتـب نـيـكـويـى دسـت مـى يابد.)(4) و (بزرگ ترين درجه را نزد خداوند كسب مى كند و به نعمت هاى الهى مى رسد.)(5) در مـقـابـل ، كـسـانـى كـه جـهـاد را ترك مى كنند، سرزنش شده گرفتار پيامدهاى زيانبارى مى شوند :(آنكه با بى اعتنايى جهاد را ترك كند، خداوند جامه ذلت و رداى گرفتارى بر او مى پـوشاند و در نتيجه زبون و بيچاره مى شود.) و (بر قلب او نشان بى خردى زده مى شود و با ضايع كردن جهاد، حق از دستش مى رود.)(6)اهداف جهاد در قرآن
جـهـاد در قـرآن ، بـراى اهـداف و انگيزه هاى مختلفى تشريع شده است و الگوهاى نظامى عصر نبوت و امامت ، در تحقق آنها جديت بسيار كردند. مهمترين اهداف جهاد عبارتند از:1 - دفاع در برابر ظالمان(اُذِنَ لِلَّذينَ يُقاتِلوُنَ بِاَنَّهُمْ ظَلِمُوا وَ اِنَّ اللّهَ عَلى نَصْرِهِمْ لَقَديرٌ)(7) به جنگجويان اسلام ، اجازه (نبرد) داده شد. زيرا آنان از دشمن ستم كشيدند و خدا بر يارى آنان قادر است .2 - رفع فتنه
(وَ قاتِلوُهُمْ حَتّى لا تَكوُنَ فِتْنَةٌ)(8) و با آنان (كافران ) نبرد كنيد تا آنگاه كه فتنه اى نماند.3 - مقابله با فساد
(وَ لَوْلا دَفْعُ اللّهِ النّاسَ بَعْضُهُمْ بِبَعْضٍ لَفَسَدَتِ الاَْ رْضُ...)(9) اگـر خـداونـد عـده اى از مـردم (مفسدان ) را به دست عدّه ديگرى (مجاهدان )، دفع نمى كرد، فساد جهان را فرا مى گرفت .4 - حفظ پايگاه هاى توحيد:
(وَلَوْلا دَفـْعُ اللّهِ النـّاسَ بـَعـْضَهُمْ بِبَعْضٍ لَهُدِّمَتْ صَوامِعُ وَ بِيَعٌ وَ صَلَواتٌ وَ مَساجِدُ يُذْكَرُ فيهَا اسْمُ اللّهِ كَثيراً)(10) اگـر خـداونـد عـده اى از مـردم (مـشرك ) را به دست عده ديگرى (از مجاهدان ) دفع نمى كرد، حتماً صومعه ها و كنيسه ها و كليساها و مساجدى كه در آن ياد خدا بسيار مى شود، ويران مى گرديد.
