پرسش - اسوه های نظامی صدر اسلام نسخه متنی

نـسـبـت بـه مـاهـيـت دشـمـنـان عـلوى بـود كـه مـوجـب شـد بـا عوامل آشوب طلب ، با قدرت و صلابت برخورد كنند و در برابر معاويه ، با صراحت و شجاعت از حريم ولايت پاسدارى كنند.

زيـاد بـن خـصـفـه نـيز از فرماندهان شايسته و ياران اميرمؤ منان (ع ) و امام حسن (ع ) بود او در نـبـرد بـا قـاسـطين و مارقين حضور مؤ ثر داشت و در ركاب امام مجتبى (ع ) آماده مبارزه با امويان بود.

پرسش

1 - كمالات برجسته احنف را توضيح دهيد.

2 - نقش احنف در نبرد با ناكثين را توضيح دهيد.

3 - مسؤ وليت هاى نظامى معقل بن قيس را بنويسيد.

4 - چرا معقل ماءموريت يافت تا نابودى شورش خريت از پاى ننشيند؟

5 - مسؤ وليت هاى نظامى زياد بن خصفه را توضيح دهيد.

عمرو بن حَمِق ، سهل بن حنيف ، مخنف بن سليم

عمرو بن حَمِق

عـمرو از اصحاب برجسته پيامبر اكرم (ص ) است . پس از صلح حديبيه گروهى نظامى كه جهت سريه اى از مدينه اعزام شده بودند راه را گم كردند. آنان با استفاده از رهنمود پيامبر(ص ) در مـوقـع اعـزام ، در بيابان با عمروبن حمق رو به رو شدند. عمرو آنان را به سوى هدف سريه راهنمايى كرد و خود به سوى مدينه رهسپار شد.(429) ايمان و معرفت او نسبت به پيامبر(ص ) موجب شد كه در مدت كوتاهى از اصحاب نزديك حضرت بـه شـمـار آيـد و بـا ابـراز مـحـبـت بـه آن حـضـرت ، از دعـاى خـيـر او تـا آخـر عـمـر بـهره مند گردد.(430) عـمـرو پس از رحلت پيامبر(ص ) از مسير حق منحرف نشد، و جزو شيفتگان و پيروان مخلص اميرمؤ منان (ع ) درآمد و از (حواريين ) آن حضرت محسوب شد.(431) عـمـروبـن حـمـق در مـبـارزه بـا عـمـّال عـثـمـان ، بـه هـمـراه بـزرگـانـى چـون مـالك اشـتـر، كـمـيـل ، صـعـصـعـة بـن صـوحان و... به شام و مصر تبعيد شد. او مدتى در مصر بود. سپس در اعـتـراض بـه ابـن ابـى سـرح ، اسـتـانـدار سـتـمـگـر و پـول پـرست مصر، با جمعى از مصريان به سوى عثمان حركت كرد.

نقش عمرو در اين حركت به اندازه اى بود كه نيروها را سپاه عمروبن حمق مى خواندند.(432)

عمرو بن حمق در حكومت علوى

عمرو از فرماندهانى بود كه در شرايط سخت آشوب طلبى فتنه جويان ، با بصيرت و آگاهى كامل از حاكميت اميرمؤ منان (ع ) حمايت كرد و در آن استوار ماند.(433) شـاءن و مـوقـعـيـت عـمـرو براى اميرمؤ منان (ع ) ، بسان منزلت سلمان براى پيامبر اسلام (ص ) بود.(434) او در سـركـوبـى نـاكـثـيـن ، قـاسـطـيـن و مـارقـيـن شـركـت فعال داشت .(435) و در بعضى آنها، فرماندهى بخشى از سپاه را عهده دار بود و از سران (شرطة الخميس ) حكومت علوى بود.(436) در نبرد با ناكثين ، به همراه جندب ابن زهير، فرمانده نيروهاى كمين بـود.(437) در جـنـگ با قاسطين ، علاوه بر فرماندهى نيروهاى كمين ، قبيله خزاعه را نيز فرماندهى مى كرد.

عـمـرو در صحنه نبرد، نهايت عشق و علاقه اش را نسبت به اميرمؤ منان (ع ) ابراز كرد و امام (ع ) او را اين چنين دعا كرد :

(اَللّهـُمَّ نـَوِّرْ قـَلْبـَهُ بـِالتُّقـى وَ اهـْدِهِ اِلى صـِراطٍ مـِسـْتـَقـيـمٍ، لَيـْتَ اَنَّ فـى جـُنـْدى مـِاءَةَ مِثْلُكَ.)(438) در اين نبرد معاويه هر لحظه شكست خود را به چشم مى ديد. لذا به عمروعاص ‍ و قبيله اش فرمان حمله داد. اما چون عمروبن حمق براى مقابله با آنان داوطلب شد، آنان توان مقاومت را از دست داده و فرار كردند.(439) عـمـرو بـن حـمق از سردارانى بود كه خواهان ادامه جنگ تا ريشه كنى بنياد فتنه (معاويه ) بود ولى آنگاه كه از نظر اميرمؤ منان (ع ) آگاه شد، مراتب تسليم و پيروى خود را از تصميم امام (ع ) ابراز كرد.(440) سردار سپاه علوى شخصيت برجسته و انسان كاملى بود كه اميرمؤ منان (ع ) براى درامان ماندنش از هـجـوم