سهل در حكومت نبوى (ص ) - اسوه های نظامی صدر اسلام نسخه متنی

سهل در حكومت نبوى (ص )

سهل بن حنيف همگام با اصحاب بزرگى چون : سلمان ، مقداد و عمار و... به عضويت در تشكيلات (شرطة الخميس ) درآمد.(454) در جـنـگ بـدر شـركـت فـعـال داشـت و شـاهـد امـدادهـاى غـيـبـى و نـصرت الهى توسط فرشتگان بود.(455) در شرايط بحرانى جنگ احد، هشت تن با پيامبر اكرم (ص ) پيمان شهادت بستند كه يكى از آنان (سهل ) است . او در اين نبرد با مهارت خاصى تيراندازى مى كرد و در پيشاپيش آن حضرت ، از وجود مبارك او دفاع مى نمود.

پيامبر(ص ) با مشاهده آن فرمود :

(به سهل تير برسانيد كه او تيرانداز ماهرى است .)(456) سهل در غزوه بنى نضير شركت فعال داشت . در ايامى كه قلعه يهوديان در محاصره سپاه نبوى بـود، پـس از آنـكـه امام على (ع ) ، شبى به تنهايى ودر يك اقدام غافلگيرانه ، تك تيرانداز زبـردسـت دشـمـن بـه نـام (عـَزْوَك ) را كـه پـيـامـبـر را هـدف مـى گـرفـت ، بـه هلاكت رساند، پـيـامبر(ص ) ابودجانه و سهل را در يك گروه ده نفرى به فرماندهى امام على (ع ) اعزام كرد و پـيـش از آنـكـه يـهـوديـان بـه قـلعـه نـظـامـى شـان بـازگـردنـد، آنـان را بـه هـلاكـت رساندند.(457) سـردار سـپـاه نـبـوى (ص ) ، در ربـيـع الاخـر سـال نـهـم هـجـرى ، پرچمدار سريه اى بود كه پيامبر(ص ) طى آن يكصد و پنجاه نفر سواره نظام از انصار را به فرماندهى امام على (ع ) جهت انهدام بت (فُلس ) به منطقه بنى طىّ اعزام كرد.(458)

سهل در حكومت علوى

پس از رحلت پيامبر اكرم (ص ) سهل بن حنيف ، يكى از دوازده نفر صحابى برجسته اى بـود كـه در مـسـجد حضور يافتند و يكى پس از ديگرى ، از امامت و خلافت اميرمؤ منان (ع ) دفاع كردند وبه امامت و خلافت آن حضرت شهادت دادند.(459) پـس از آنـكـه مـنـزل عـثـمـان بـه مـحـاصـره درآمـد، امـيـرمـؤ مـنـان (ع ) سـهـل بـن حـنـيـف را مـاءمـور اقـامـه نـمـاز جـمـاعـت در مـسـجـد پـيـامـبـر(ص ) كـرد كـه تـا روز قتل عثمان ادامه يافت .(460) امـيـرمـؤ مـنـان (ع ) ابـتـدا بـه مـوضـوع كـارگـزاران حـكـومـت پـرداخـت و عوامل عثمان را عزل كرد و افراد لايق و با تقوا را به جاى آنان معرفى كرد. از جمله : معاويه را از حـاكـمـيـت شـام عـزل كـرد و سـهـل بـن حـنـيـف را بـه جـاى او مـعـرفـى كـرد. سـهـل روانـه شام شد وقتى به تبوك رسيد، با نيروهاى معاويه برخورد كرد و به ناچار به سوى امام (ع ) بازگشت .(461) بـا آغـازفـتـنـه نـاكـثـيـن ، امـيـرمـؤ مـنـان (ع ) بـه هـمـراه سـپـاهـيـان عـازم عـراق شـد و سـهـل بـن حنيف را به جانشينى خود در مدينه برگزيد.(462) با انهدام ناكثين ، فتنه قـاسـطـيـن شـعـله ور شـد. امـيـرمـؤ مـنـان (ع ) كـارگـزاران خود را جهت شركت در ستاد فرماندهى فـراخـوانـد و از آنـان خـواسـت افـراد مـورد اعـتـمـادى را جـايـگـزيـن خـود كـنـنـد. سهل ، قثم بن عباس بن عبدالمطلب را به جانشينى خود در مدينه منصوب كرد.(463) و بـه هـمـراه قـيـس بـن سـعـد كـه از مصر آمده بود. به سوى امام (ع ) رهسپار شدند. در اين نبرد، سـهـل بـه دسـتـور امـيـرمـؤ مـنـان (ع ) فـرمـانـدهـى سـواره نظام مردم بصره را بر عهده گرفت .(464) پـيـش از آغـاز نـبـرد، يـاران امـام (ع ) هـر كـدام نـظـراتـى را اظـهـار كـردنـد. سهل به نمايندگى از انصار به سخن ايستاد و پس از حمد و ستايش خداوند گفت :

اى اميرمؤ منان ! ما با كسانى كه با شما صلح كنند، در صلح هستيم و با ستيزگران با شما مى جنگيم . راءى ما راءى شماست و ما به عنوان بازوى راست شما هستيم ....

... مـا [انـصار] كسانى هستيم كه هيچ مخالفتى با شما نداريم . هر گاه ما را فراخوانى ، اجابت مى كنيم و زمانى كه به ما فرمان دهى ، اطاعت مى كنيم .(465) سـردار سـپاه علوى ، در همه صحنه هاى جنگ و صلح ، مطيع و پيرو راستين اميرمؤ منان (ع ) بود. در روز شهادت عبدالله بن بديل كه فرمانده جناح راست بود، حملات شاميان شدت يافت و جناح راسـت سـپـاه شـكـست خورد. اميرمؤ منان به سهل فرمان داد تا به آن جناح بشتابد. همچنين با عقب نـشـينى ميمنه سپاه و نفوذ