عُبيدة بن حارث - اسوه های نظامی صدر اسلام نسخه متنی

شهر (بَلىِّ)(40) در منطقه حمص ‍ شد و فتح مـصـر در سـال 20 هـجـرى بـه وقـوع پـيـوسـت و مـقـداد فرماندهى يكى از يگانهاى هزار نفرى مسلمانان را به عهده داشت .(41) پـس از مـرگ عـمـر، شـوراى شـش نـفـره بـراى تـعـيـيـن خـليـفـه در خـانـه اى تـشـكـيـل شـده مـقـداد تلاش كرد به آن خانه وارد شود ولى مانع شدند. عاقبت توانست از پنجره اطاق سخنانى در حمايت از حق بگويد كه بخشى از آن چنين است :

...بـا مـردى كـه در جـنـگ بـدر شـركـت نـداشـت ، در بـيـعـت رضـوان بـا رسول خدا(ص ) حاضر نبود و در جنگ اُحد فرار كرد[يعنى عثمان ]، بيعت نكنيد...(42) سـرانجام ، عثمان خليفه شد امّا مقداد لحظه اى از همراهى با اميرمؤ منان (ع ) دريغ نورزيد و هيچ گـاه بـه سوى دشمنان آن حضرت گرايش نيافت . حتى گاهى با خليفه درگير مى شد. همچنين هرگز در نماز به او اقتدا نكرد و او را به لقب (اميرمؤ منان ) نخواند.(43) مـقـداد پـس از يـك عـمـر تـلاش ، جـانـبـازى و فـداكـارى در راه نـبـوت و امـامـت ، در سـال 33 هجرى ، به سن هفتاد سالگى وفات يافت . مسلمانان پيكر اين شخصيت بزرگ اسلام را از (جـُرُف ) [مـحـلى در يـك فـرسـخـى مـديـنـه ]، بـه شـكـل بـاشـكـوهـى بـر روى دوش خـود تا مدينه تشييع كردند. طبق وصيّتش ، عمار بر او نماز گزارد. سپس او را در قبرستان بقيع به خاك سپردند.(44) مقداد با جوانمردى و بصيرت و فداكارى خود در دفاع از حق ، موجب شد كه بزرگترين افتخار را از محضر پيامبر اسلام (ص ) كسب نمايد. پيامبر در حق او فرمود:

مقداد از ما است . خداوند با دشمنان او دشمن و با دوستان او دوست است .(45)

عُبيدة بن حارث

عـبـيـده فـرزنـد حـارث فـرزنـد مـطـلب فـرزنـد عـبـد مـنـاف ، در اوايـل بـعـثـت اسـلام آورد.(46) او از دلاوران قـريـش بود و در جنگاورى بسان حمزة بن عـبـدالمـطـلب و جـعـفـر بـن ابـى طـالب شـهـرت داشـت .(47) عـبـيـده نـزد رسـول خدا(ص ) از جايگاه عظيمى برخوردار بود(48) و با خاندان مطلّب در محاصره شعب ابى طالب حضور داشت .(49) عـبـيـده بـا دو بـرادر خود همراه با ساير مسلمانان به مدينه هجرت كرد(50) و پيامبر اكـرم (ص ) بـيـن او و بـلال و عـمـيـر بـن حـمـام انـصـارى عـقـد اخوت بست .(51) او از سـردارانـى اسـت كـه فـرماندهى يك سريه را به عهده داشت و در جنگ بدر مجروح و سپس شهيد شد.

فـرمـانـدهـى سـريـه : هـنـگـامـى كه كفار قريش ، جراءت و شهامت مسلمانان را در نخستين سريه ديـدنـد، بـا قصد يورش به مدينه ، يك گروه دويست نفره از جنگاوران مكه را به سركردگى ابوسفيان اعزام كردند تا حكومت نوپاى نبوى (ص ) را از پا درآورند.

خـبـر تحركات دشمن به پيامبر(ص )، رسيد، حضرت (ص )، عبيده را به فرماندهى 60 تا 80 نـفـر از مهاجرين منصوب كرد و به آنان فرمان داد با هدف متوقف كردن دشمن ، به منطقه (بطن رابغ ) حركت كنند.

عـبـيـده بـا سـرعـت حركت كرد و در محلى به نام (احياء)، در ده ميلى منطقه جحفه ، دشمن را متوقف كرد.

امّا دشمن مسلمانان را زير باران تير خود گرفت ناچار به عقب نشينى شدند.

سعد بن ابى وقاص مى گويد:

بـه عبيده گفتم دشمن از ترس فرار كرده است . اگر آنان را تعقيب كنيم ، مى توانيم تلفاتى بـه آنـان وارد سـازيـم . امـا عـبـيـده بـا نـظـر مـن مـوافـقـت نـكـرد و مـا بـه مـديـنـه بـازگـشـتيم .(52) ايـن نـكـتـه ، نـشـانـه التـزام عـمـلى عـبـيـده بـه انـجـام دقـيـق مـاءمـوريـت و پـيـروى كامل از فرماندهى كل قوا است .

عبيده در جنگ بدر: در اين جنگ ، كفار قريش با تمامى جنگاوران خود به ميدان آمدند تا به گمان خود، حكومت اسلامى را از پاى درآورند. عتبه با برادرش شيبه و پسرش وليد به ميدان آمده و از مـسـلمـانـان هماورد خواستند. سه تن از انصار به ميدان شتافتند، ولى آنان از بنى هاشم هماورد طلبيدند.

پـيـامـبـر اسلام (ص )، حضرت على (ع )، حمزه و عبيده را به ميدان فرستاد. عبيده كه سالخورده بود، با عتبه ؛ و حمزه با شيبه ؛و على (ع ) با وليد درگير شدند.