آمادگى بيشتر براى تربيت
در جوانىاينجا دو سه نكته را بايد متوجه شد . يك نكته اين است كه به طوركلى در تعليم و تربيت
انسانها هر چه از
نظر سنى كوچكتر و جوانتر باشند آمادگى شان براى هرگونه تربيتى بيشتر است
يعنى انسان هر چه كوچكتر
است نقش پذيرتر است و هر چه كه بزرگتر مى شود نقش ناپذيرتر مى شود . اين
هم در خوبيها صدق مى كند هم در
بديها . همسر انسان در همان اوايل نقش پذيرتر است تا وقتى كه سنش بالا برود . بچه انسان هم اينچنين است
. اين است كه حضرت امير در وصيتشان به امام حسن مرتب توصيه مى كنند
مى فرمايند مراقب بچه ها باش : " ( و
انما قلب الحدث كالارض الخاليه )" (1) دل جوان مانند زمين كشت نشده است
آماده هر بذرى است كه در آنجا
بكاريم. ولى اگر زمين را يك بار كشت كردند
ديگر كشت دوم كارش مشكل مى شود .سعدى مى گويد :
هر كه در خردى اش ادب نكنند
چوب تر را چنان كه خواهى پيچ
نشود خشك جز به آتش راست
در بزرگى صلاح از او برخاست
نشود خشك جز به آتش راست
نشود خشك جز به آتش راست
ولى وقتى كه خشك است نمى
توان آن را به شكل دلخواه درآورد.
1. نهج البلاغه
نامه . 31