تتميم - انتظار بشر از دین نسخه متنی

روي منبر نشست و انگشت هاي دستشان را در هم نهاد؛ سپس فرمود: مردم ببينيد که دستم به بيت المال دراز
نمي شود؛ تا زماني که درخت هاي خرما نياز مرا برطرف مي کنند. وقتي دست من به بيت المال دراز نشود، دست
ديگران را نيز از بيت المال کوتاه خواهم کرد.

بنابراين، طول امل اگر منشأ تکاثر شود، مذموم است و اگر منشأ کوثر باشد، ممدوح است و به ديگر سخن،
نهي از طول امل، مانع تکاثر است؛ نه مانع برنامه ريزي در جهت تأمين نيازهاي امّـت اسلامي که کوثر و
ممدوح است. امام کاظم عليه السّلام سخني دارد که ناظر به همين حقيقت است: «إعمل لدنياک کأنّک تعيش
أبداً و اعمل لِاخرتک کأنّک تموت غداً» ؛ 1 براي دنيايت طوري عمل کن که گويا براي هميشه مي خواهي
زندگي کني و براي آخرتت به گونه اي عمل کن که گويا فردا خواهي مُرد.

تتميم

در پايان اين بخش، برخي اصول اصيل اسلام را که از رسول گرامي، حضرت محمد ابن عبدالله صلي الله عليه و
اله و سلّم رسيده است و به منزله قانون اساسي مي باشد و در پرتو آن فروع فراواني را مي توان استخراج
کرد. طي چند عنوان ارائه کنيم:

1 ـ جامع نگري به دنيا و آخرت

«خيرکم من لم يترک اخرته لدنياه و لا دنياه لِاخرته ولم يکن کَلاًّ علي الناس» ؛ 2 يعني بهترين شما
کسي است که بين تمام مقاطع سلوک الهي، جمع سالم نمايد و ره توشه هيچ مرحله اي را فداي مرحله ديگر
نکند. نيز همه احتياج هاي آخرت خود را مستقلاً
تحصيل کند تا متکديانه به ديگري ننگرد و نيازمندانه به لماظه ديگري چشم ندوزد.

معلوم است ملتي که بخواهد جامع دنيا و آخرت باشد، راهي جز کلان نگري، توسعه و تامين تمام هزينه هاي
استقلال و آزادي را ندارد؛ وگرنه به خيال خام زهد محمود، دنيا را از دست مي دهد و کَلِّ بر ديگران
خواهد شد.

از اين جا به طور اجمال، معناي دنياي ممدوح و دنياي مذموم معلوم مي شود؛ يعني تأمين نيازمندي هاي
اقتصادي فرد و جامعه، دولت و ملت، منافي زهد و آخرت طلبي و عافيت خواهي نخواهد بود.

1. من لا يحضره الفقيه، ج 33، باب المعايش و المکاسب، ص 156.

2. نهج الفصاحه، ج 1، ص 342.