3 ـ هماهنگي اصلاح دنيا با انجام وظايف آخرتي
«أصلحوا دنياکم و اعملوا لِاخرتکم کأنّکم تموتون غداً» ؛ 1 «اعمل عمل امرءٍ يظنّ أنّه لن يموتأبداً و احذر امرءٍ يخشي أن يموت غداً» ؛ 2 پيام اجمالي اين دو حديث نوراني نبوي صلي الله عليه و اله
و سلّم اين است:الف : اصلاح دنيا با انجام وظايف آخرتي منافات ندارد.ب : اصلاح دنيا بايد از منظر عمر طولاني باشد؛ يعني هيچ کس حق ندارد در تدوين برنامه هاي دنيايي، کوته
نظر و نزديک بين باشد؛ وگرنه رنج کلان، مصيبت فقر و فلاکت دايم و محروميت و مظلوميت مستمر را بايد به
انتظار بنشيند.ج : براي رهايي از رنج کلان، چاره اي جز کلان انديشي و توسعه همه جانبه نيست؛ کسي که زندگي دراز مدّت
دارد، هيچ چاره اي جز بلند نظري و برنامه ريزي دامنه دار ندارد.د : نبايد طلب محمود با طول امل مذموم اشتباه شود؛ يعني لازم است در همه مباحث دين، به معناي اين سخن
عميق رسول اکرم صلي الله عليه و اله و سلّم ـ که اصل کلي تابناک است ـ عنايت شود: «الصراط أدقّ من
الشعر و أحدُّ من السيف» ؛ 3 يعني راه مستقيم الهي که در تمام فرايض، هدايت به آن از خداوند درخواست
مي شود، هم بُعد نظري و معرفتي دارد و هم بُعد عملي و عيني؛ صراط مستقيم، از لحاظ شناخت و معرفت بسيار
دشوار است؛ به طوري که درک آن سخت تر از ديدن موي بسيار باريک است که به آساني ديده نمي شود؛ قهراً
چيزي که از موي ضعيف باريک تر است، ديدن او از ديدن موي باريک، سخت تر خواهد بود.صراط مستقيم، از لحاظ عمل و عيني نيز بسيار دشوار است؛ به طوري که پيمودن آن سخت تر از پيمودن لبه تيز
شمشير است.غرض آن که فرق بين آرزوي دراز مذموم و برنامه کلان اقتصادي، فرهنگي، سياسي، نظامي يک ملت، همان فرق
بين حق و باطل است که چنين تشخيص و فرقي، همان صراط مستقيم معرفتي است.
1. نهج الفصاحة، ج 1، ص 55.2. همان، ج 2، ص 681.3. بحارالانوار، ج8، ص 65.