11 - معرفى انسان كامل به عنوان قلب عالم هستى
همان طور كه انسان قلبى دارد كه حيات و فعاليت همه اعضا به وسيله آن تأمين ميشود، جامعه بشرى نيز
احتياج به قلبى دارد كه بر ظاهر و باطن او حكومت كند و او«ولىّ الله» خواهد بود. در زمان پيامبر (ص)
ولايت الهى از آن خود پيامبر و بعد از حضرت رسول (ص) از آن خليفه اوست كه حجت خدا بر خلق است؛ 1 اين
خليفه وحجت را پيامبر به مردم معرفى ميكند.
12 - همبستگى اجتماعى
جامعه شناسان، در بررسى جامعه شناسانه دين، يكى از كاركردهاى دين يا فوايد آن را همبستگى اجتماعى
ميدانند.
«رابرتسون اسميت» ادعا ميكند: دين دو كاركرد دارد: يكى تنظيم رفتار فردى براى خير همگان و ديگرى
برانگيختن احساس اشتراك و وحدت اجتماعى. ازاين رو، مناسك دينى، بيان تكرارى وحدت و كاركردهايى است
كه اشتراك اجتماعى را تحكيم ميبخشد.2
«دوركيم» نيز يكى از جامعه شناسانى است كه كاركرد دين را همبستگى ميداند و ميگويد: مناسك دين براى
كاركرد درست زندگى اخلاقى ما، به همان اندازه ضرورىاند كه خوراك براى نگه داشتن زندگى جسمانى ما
ضرورت دارد؛ زيرا از
1 . تلخيص المحصل، ص 364 .
2 . جامعه شناسى دين ملكم هميلتون، ترجمه محسن ثلاثى، ص170