انتظار بشر از دین نسخه متنی

أحسن فإذا الّذي بينک و بينه عداوة کأنّه ولي حميم؛ 1 نيکي و بدي يکسان نيست؛ بدي را با آنچه که از بدي
بهتر است دفع کن؛ آن گاه کسي که ميان تو و ميان او دشمني است، گويي دوستي يک دل مي گردد. پس، کافر
مهاجم را بايد با حفظ عدل از ميان برداشت؛ ولي مسلمان معارض را بايد حفظ کرده، معارضه را از ميان
برداشت.

گفتني است: خداي سبحان در قرآن به مسلمانان دستور داد تا نسبت به کفّار به سختي و درشتي برخورد کنند:

أشدّاءُ علي الکفّار؛ 2 و ليجدوا فيکم غلظة؛ 3 يا أيها النّبي جاهدِ الکفّار و المنافقين؛ 4 با کافران
و منافقان جهاد کنيد؛ فقاتلوا أئمّة الکفر إنّهم لا إيمان لهم؛ 5 با پيشوايان کفر بجنگيد؛ زيرا آنان
به هيچ پيماني عمل نمي کنند.

ليکن دستورات و سخت گيري هاي ياد شده، براي آن است که دين، «حق الله» است و در مسائل ديني نبايد اهل
سازش بود. انسان فقط مي تواند از حق خود صرف نظر کند. از اين رو، خداوند به موساي کليم و هارون عليه
السّلام مي فرمايد: در احياي نام و ياد من، سستي و مداهنه به خود راه ندهيد: و لا تَنِيا في ذکرِي.6

توجه و دقت در مقام انسان و جايگاه او در نظام هستي و ابعاد وجودي او، روشن مي سازد که انسان، موجودي
جاودانه و ابدي است و افزون بر حيثيت طبيعي و عقلاني، حيثيت فراطبيعي و احساسي نيز دارد و همچنين از
بررسي انواع ارتباطات

او، قلمرو انتظار بشر از دين نيز معلوم مي شود؛ دين بايد به همه امور ياد شده، توجه کند و نيازهاي
انسان را تامين و روابط او را تنظيم نمايد و انسان نيز بايد خواسته هاي صادقانه خود را از دين طلب
کند، نه خواسته هاي باطل و کاذب را؛ گرچه نهايت انتظار و تمنّي انسانِ سالکِ صالح، لقاء الله و غايت
مُنا و آمال او خداوند است، ليکن دين بايد انتظارات صادق ديگر انسان را نيز تامين کند تا او بتواند
با توجه به آن انتظارات به هدف نهايي و اشتياق غايي خود نايل شود.

1. سوره فصّلت، آيه 34.

2. سوره فتح، آيه 29.

3. سوره توبه، آيه 123.

4. سوره توبه، آيه 73؛ سوره تحريم، آيه 9.

5. سور توبه، آيه 12.

6. سوره طه، آيه42.