بحرانها ، چالش ها، راه حل ها نسخه متنی

244

اما اگر صاحب نظري با يک استدلال
متقن و معتبر مدعي شود که الزام به قصاص در قر آن از باب محدود ساختن انتقام کشي هاي اعراب در آن عصر
بوده ونه از باب
تعيين مجازات ابدي براي جرم قتل، در اين صورت الزام شرعي به حکم قصاص در عصر حاضر، زير سؤال مي رود و
قابل چون وچراي فقهي مي گردد. ( 1 )

البته ممکن است پاره اي از فقيهان يا اکثرآنها يا حتي همه آنها
استدلال مورد نظر را نپذيرند ولي اين نپذيرفتن چه مقدار ارزش علمي و ديني دارد ؟

آيا پذيرفته نشدن يک
استدلال ويک نظر جديد از سوي فقيهان از نظر علمي اين نتيجه را مي دهد که آن نظر جديد خلاف ضروريات
اسلام ونظر آن فقيهان از ضروريات اسلام است ؟

اگرچنين باشد بايد گفت اين فقيهان هستند که در هر عصر
ضروريات اسلام را معين مي کنند، وکسي نمي تواند آنها را نپذيرد. اما هشدار و زنهار که اين سخن با
طبيعت اسلام صد در صد بيگانه است. در اسلام « کليسا » وجود ندارد وباب اجتهاد هميشه باز است.

معناي
باز بودن باب اجتهاد اين است که در هر عصري مي توان حتي بر خلاف نظر اجماعي ( فرضي ) فقيهان، نظر مستدل
وروشمند جديد ابراز کرد. اين موضوع بسيار مهم است که در اسلام نه « کليسا » وجود دارد و نه « دگما ». به
جاي « کليسا »، « مجتهد » صاحب نظر وجود دارد وبه جاي « دگما »، « فتوا ».

هرچه مجتهدان ( فقيهان ) مي
گويند يک نظر است و نه بيشتر. ( 2 )

3. علاوه بر همه آن چه گفته شد، از آن عالمان مي پرسيم شما چگونه از ميلياردها انسان دين دار ولي غير
مسلمان روي زمين انتظار داريد حقوق بشر استنباطي شما ازکتاب وسنت ر ا بپذيرند. آنها که عقيده اي به
اين منابع ندارند، حقوق بشر شما چگونه مي تواند يک راه حل مشترک عملي ميان مسلمانان و غير مسلمانان
ارائه کند.

نتيجه مباحث قبل اين است که حقوق بشر متافيزيکي و احکام فقهي متنوع برآن در مقام عمل بسيار ناتوان
است و پايه ومايه هيچگونه توافقي ميان جامعه ها و کشور هاي عصر حاضر نمي تواند قرار گيرد. آن حقوق
بشر،
آسماني است نه زميني.

1. نگاه کنيد به مقاله « فقه سياسي بستر عقلايي خود را از دست داده است » در همين کتاب.

2. نگاه کنيد به فصل « جامعه مدني ودوگونه فهم از کتاب وسنت » در همين کتاب.