بحرانها ، چالش ها، راه حل ها نسخه متنی

266

ما بحث را اين گونه آغاز مي کنيم که مسلمانان در عصر حاضر از آن نظر که
مسلمانند بحث تئوريک خود را در باره اين دو موضوع حقوق بشري با کدامين پرسش نخستين بايد آغازکنند ؟

پرسش نخست چيست ؟

آيا پرسش نخستين، اين بايد باشد که چه آيات و يا رواياتي در باره اين موضوعات ( آزادي ديني و آزادي
سياسي ) وجود دارد ؟

يا اين که پرسش را به گونه اي ديگر بايد طرح کنيم و آن اين است که با توجه به
محتواي اصلي پيام رسالت پيامبر اسلام (ص)، مسلمانان در عصر حاضر در باره آزادي دين و آزادي سياسي چه
موضعي مي توانند بگيرند ؟

صاحب اين قلم معتقد است تنها شکل اخير پرسش صحيح است و بايد در صدد پاسخ
گفتن به آن باشيم و نه پرسش هاي ديگر.
نويسنده اين سطور به اين موضوع وقوف کامل دارد که امروز فقيهان ما در امثال اين موضوع راه پيشنهادي
ما را نمي روند.

آنان از همان اول به سراغ کتاب وسنت مي روند و دنبال آيه يا روايتي مي گردند که در
آنها مستقيم يا غير مستقيم در باره موضوع مورد نظر سخني گفته شده باشد. اين روش تفسير کتاب و سنت بريک
پيش فرض يا پيش فهم مبتني است و آن اين است که بايد آيات و روايات کتاب و سنت را غير تاريخي فهميد.

معناي فهم غير تاريخي اين است که زمينه تاريخي – اجتماعي نزول و ورود آيات و روايات کتاب و سنت را در
فهم معنا و اعتبار شرعي آنها دخالت ندهيم و چنين تصور کنيم که آيات و روايت احکام مطلقي را بيان مي
کنند بدون اين که به شرايط تاريخي و اجتماعي معيني ناظر باشند و بنابراين آنها در شرايط تاريخي و
اجتماعي متفاوت قابل عمل هستند و بايد بدآنها عمل شود. آنها احکامي فرا تاريخي اند.

اين پيش فرض و يا
پيش فهم، خود، بر پيش فرض ها و پيش فهم هاي ديگري در باب فلسفه زبان، مفهوم کلامي احکام ديني و نبوت و
وحي، انسان شناسي، جامعه شناسي و تاريخ مبتني است.