جهاد در اسلام - نظام سیاسی اجتماعی اسلام نسخه متنی

تحميل شد.

5 ـ صـلح امام حسن (ع )كه صلح تحميلى بود و از اتلاف نيروهاى مؤ من و اندك باقيمانده سلف صالح ، جلوگيرى كرد.

جهاد در اسلام

هـر مـوجـودى در ايـن جـهـان از هـسـتـى و مـنـافـع خـود بـه هـر شـكـل مـمـكـن ، دفـاع مـى كـنـد.

ايـن مـوضـوع در فـطـرت انـسـان وسـنـت هـر جـامعه اى وجود دارد. اعـمـال تـجـاوز كـارانـه و خـصـمـانـه اى كـه امـروزه تـحـت عـنـوان جـنـگ ، دردنـيـا معمول است ، در فرهنگ اسلامى جايى ندارد.

آنچه در اسلام ، مقامى دارد جنگ مقدس يا جهاد است كه داراى معناى خاص ‍ و اهداف متفاوت با جنگهاى ديگر است .

كلمه جهاد (به كسر جيم ) در اصل به معنى تلاش و كوشش است واز ماده جهد (به فتح جيم يابه ضم جيم ) گرفته شده است .(289)در معارف اسلامى ،جهاد در دومفهوم كلى آمده است :

1 ـ جـهـاد اكـبـر يـا جـهـاد بـا نـفـس كـه شـامـل تـصـفـيـه روح از طـريـق انـجـام عـبـادات ، تكامل اخلاق و رشد تقوا و پرهيزكارى است و انسان را به درجات يقين مى رساند.

2 ـ جـهـاد اصـغـر كـه داراى جـنـبـه هـاى نـظـامـى اسـت و از نـظـر شـرع بـه ( بـذل جـان و مـال و تـلاش در راه اعـتـلاى كـلمـه تـوحـيـد و بـر پـايـى شـعـايـر مـذهـب )(290)اطلاق مى شود.

اهميت جهاد

يـكى از اركان مهم اسلام ، جهاد در راه خداست . فقهاى اسلام در تقسيم بندى فقهى ، جهاد را جزء عـبـاداتـى آورده انـد كه نياز به قصد قربت دارد؛ يعنى مجاهد بايد (قربة الى اللّه ) اسلحه بـه دسـت گـيـرد و جـنـگ كـند. در قرآن نيز كلماتى كه بر جهاد صدق مى كند، اغلب موارد همراه با(فى سبيل اللّه ) است . از جمله در آيات زير:

1 ـ (يـُجـاهِدُونَ فى سَبيلِ اللّهِ وَ لايَخافُونَ لَوْمَةَ لائِمٍ ذلِكَ فَضْلُ اللّهِ يُؤْتيهِ مَنْ يَشاءُ وَاللّهُ واسِعٌ عَليمٌ).(291)

مـؤ منان كسانى هستند كه در راه خدا پيكار مى كنند و از سرزنش سرزنش كنندگان نمى ترسند، اين فضل خداست و به هر كه بخواهد، مى دهد.

2 ـ (اِنَّ اللّهَ يُحِبُّ الَّذينَ يُقاتِلُونَ فى سَبيلِهِ صَفًّا كَاَنَّهُمْ بُنْيانٌ مَرْصُوصُ).(292)

خـداونـد آنـهـايـى را كـه در راه خـدا پـيـكـار مـى كـنـنـد و مـانـنـد سـدّى آهـنـيـن ، در مقابل دشمن ايستادگى مى نمايند، دوست مى دارد.

امير مؤ منان على (ع ) در يكى از خطبه هاى نهج البلاغه مى فرمايد:

الْجـِهـادَ بـابٌ مـِنْ اَبـْوابِ الْجـَنَّةِ فـَتـَحَهُ اللّهُ لِخاصَّةِ اَولِيائِهِ وَ هُوَ لِباسُ التَّقْوى وَدِرْعُ اللّهِ الْحـَصـيـنـَةُ وَ جـُنَّتـَهُ الْوَثـيـقـَةُ، فـَمَنْ تَرَكَهُ رَغْبَةً عَنْهُ اَلْبَسَهُ اللّهُ ثَوْبَ الذُّلِّ وَ شَمْلَةَ الْبَلاءِ ...).(293)

(جـهـاد) درى از درهـاى بـهـشـت اسـت كـه خـدا آن را به روى دوستان خاص خود گشوده است و آن لبـاس تـقـوا وزره مـحـكـم حـق تـعـالى و سـپـر مـحـكـم اوسـت هـر كـه از روى مـيـل و رغـبـت ، جـهـاد را تـرك كـنـد، خـداونـد جـامـه ذلت و خـوارى بـه او بـپـوشـانـد، و مشمول بلا گردد.

انواع جهاد

1 ـ جـهاد ابتدايى و آن عبارت است از جهاد با كفّار در راه گسترش اسلام و اعتلاى كلمه حق . چون اين جهاد ابتدا از طرف مسلمانان شروع مى شود، جهاد ابتدايى ناميده شده است .

2 ـ جـهـاد دفـاعـى كـه عـبارت است از پيكار مسلمانان با كفّار، متجاوزان و بغات كه قصد سلطه بـركـشـور مـسـلمـانـان يـا اسـارت آنـان يـا تـجـاوز بـه امـور و حـريـم و ذريـه آنـان را دارند..(294)