از آنچه گفته شد دانسته مى شود كه شيخ مفيد , آن نابغه ء بزرگ تاريخ شيعه , نخستين كسى است كه در فقه و كلام , مكتب تشيع را مرز بندى و منضبط ساخته , در علم كلام يك نظام فكرى منسجم و محدد را از مجموع عقايد شيعه فراهم آورده و از اشتباه آن با ديگر مذاهب و فرق اسلامى و شعب غير امامى مذهب شيعه , جلوگيرى كرده و در علم فقه با روش استنباط مبتنى بر اصول متخذه از تعاليم اهل بيت عليهمالسلام يك دوره فقه فراهم آورده و راه را بر روشهاى نامعتبر همچون قياس , ياناقص و ابتدائى همچون روش اهل حديث , مسدود ساخته است .
و به عبارت ديگر : او كسى است كه هويت مستقل مكتب اهل بيت عليهم السلام را تثبيت كرده است .
و اين آن بعد نخستين از ابعاد سه گانه اى است كه شخصيت مفيد بعنوان موسس و سرحلقه ء جريان علمى رو به تكامل مكتب اهل بيت عليهم السلام , بر آن مبتنى است