معاد استدلالی نسخه متنی

مـَعـَ الصّابِرينَ))^(3) هـنـگـامـى كـه او (طـالوت ) و افرادى كه با او ايمان آورده بودند (از بوته آزمايش سالم بدر آمدند) از آن نهر گذشتند، (از كمى نفرات خود ناراحت شدند و عده اى ) گفتند امروز ما توانايى مـقـابـله بـا جـالوت و سپاهيان او را نداريم ، اما آنان كه مى دانستند خدا را ملاقات خواهند كرد (و بـه روز رسـتـاخـيـز ايـمـان داشـتند) گفتند: چه بسيار گروه كوچكى كه به اذن خدا بر گروه بسيارى پيروز شدند؛ و خداوند، با صابران است .

مـاجـرا از ايـن قـرار بـود كه بنى اسرائيل بر اثر كفران نعمت و قانون شكنى و بهانه جويى پس از رهايى از يوغ استعمار فرعونى ، دچار زبونى و ذلت شده ، و توسط جالوت ، پادشاه جبار فلسطين مورد آزار و اذيت بيشمار قرار گرفته بودند و از خانه و كاشانه خويش بيرون رانـده شـده بـودنـد؛ بـر اثـر استغاثه و زارى به درگاه خدا، پروردگار جهان پيامبرى بنام ((اشـمـوئيل )) را بر آنان مبعوث ساخت ؛ و آن حضرت به فرمان خداوند فرمانده لايق و شجاعى بـنـام ((طـالوت )) را بـراى جـنـگ بـا جـالوت بـر ايـشـان گـمـارد . ليـكـن بـاز مثل هميشه كارشكنى كردند، و جز اندكى ، اكثر از جنگ با دشمن سرباز زدند. اما همين عده اندك در مـيانشان افراد بسيار قويدل و مؤ من راستين و شجاعى بودند، كه از جمله آنان نوجوانى مؤ من و شـجـاع بـنـام ((داود)) بـود كـه بـعـدهـا بـه پيامبرى رسيد. اين عده اندك همديگر را به پاداش بـزرگ مـعـنـوى ايـن جـهـاد مـقـدس و ارج و منزلت شهيد در پيشگاه خدا در روز قيامت نويد داده ، و تـهـيـيـج مـى كـردنـد، و در نـتـيـجه در اثر ايمان به خدا و روز رستاخيز بر سپاه عظيم جالوت پيروز گشتند!^(4) روايـت اسـت روزى پـيـامـبـر (ص ) درباره ترغيب مسلمانان به جهاد سخن مى گفتند، و رزمندگان اسـلام را دربـرابـر جهاد و شهادت نويد بهشت مى دادند. يكى از مسلمانان بنام عمربن حُمام خرما مـى خورد ، با شنيدن سخنان آن حضرت گفت : به به ! ميان من و بهشت فاصله اى نيست مگر اين كـه بـدسـت آنـها (دشمنان ) كشته شوم . آن گاه خرماها را پرت كرده ، به نبرد پرداخت تا به شهادت رسيد! ^(5) بـرخـى مـفـسـران نـوشـتـه انـد: آيـه ايـثـار^(6) دربـاره هـفـت رزمـنـده شـهـيـدى نـازل شـد كـه در جنگ احد به شدت مجروح و تشنه شده بودند. هنگامى كه كسى آبى به مقدار نـوشـيـدن يـك نـفـر آورد، سـراغ هـر كـدام رفـت ديـگـرى را تشنه تر از خود، و سزاوارتر بر نوشيدن آب معرفى كرد. سرانجام هيچكدام آب ننوشيدند، و لب تشنه شهيد شدند! ^(7) روشـن اسـت تا اين حد از خود گذشتگى و ايثارگرى جز در سايه ايمان به خدا و روز جزا ممكن نيست .

3 ـ تعديل غرايز

تـداوم يـك زنـدگـى سـالم و طـبـيـعـى بـراى انـسـان ، در گـرو بـهـره بـردارى مـتـعـادل از غـرايـز و دورى از هـر نـوع افراط و تفريط در اين زمينه است . اما انسان در بخش يا بـخـشـهايى از دوران عمر در معرض طغيان غرايز و لجام گسيختگى آن قرار دارد، و چه بسا كه دچار لغزشها و مبتلا به آلودگيها و پليديهاى اخلاقى شود.

ياد معاد و حسابرسى آن و نيز باور داشتن كيفر و پاداش سراى باقى ، غريزه سركش انسانى را مهار كرده ، و انسان را از افتادن در پرتگاه گمراهى و ورطه زشتيها باز مى دارد. براستى اگـر كسى در اين انديشه كند كه از پس اين جهان ، دنياى ديگرى است ، و انسان بار ديگر به صـحـنـه زنـدگـى بـر مـى گـردد؛ و بـايـد پـاسـخـگـوى هـمـه اعمال و رفتار و كردار ريز و درشت و آشكار و نهان خويش در تمام مدت عمر باشد، و سرنوشت نـهـايـى و سـرانجام نيك و بد انسانى بر مبناى همين كردار و رفتار دنيايى رقم مى خورد ، به طـور حـتـم در او دگـرگـونـى عـمـيـق روحـى و اخـلاقـى ايـجـاد شـده ، و مـوجـب تعديل غرايز و مهار نفس سركش مى گردد.

رسول گرامى اسلام (ص ) مى فرمايد:

((اُذْكـُروُا هـادِمَ اللَّذّاتِ، فـَقـيـلَ: وَ مـا هـُوَ يـا رَسـُولَ اللهِ؟ فَقالَ:

اَلْمَوْتُ ... وَالْمَوْتُ اَوَّلُ مَنْزِلٍ مِنْ مَنازِلِ الاَّْخِرَةِ، وَ ا خِرُ مَنْزِلٍ مِنْ مَن ازِلِ الدُّنْي ا))^(8)