تاریخ ایران اسلامی نسخه متنی
لطفا منتظر باشید ...
ساري: آباد است. دانش وپارچه‌هاي خوب، بازار واخلاق نيكو دارند. درمسجد جامع يك درخت نارنج براق ودر سر پل يك درخت انجير درشت هست!ويژگي‌هاي مردمان طبرستان: مردم قومس، وبيش‌تر گرگاني‌ها وپاره‌اي طبرستان‌حنفي‌اند. شيعيان در گرگان وطبرستان آوازه‌اي دارند. مذهب ناحيت‌هاي ديلم‌شيعه وبيش‌تر گيلانيان سني هستند. در قومس حوله‌هاي سفيد دارند كه از پنبه‌مي‌بافند. گرگان روسري‌هاي ابريشمي دارد. ديلميان خوش‌ريش وشادابند.مردم‌طبرستان زيباتر وبا صفاترند. مردم طبرستان باريك كمرند، چون برنج مي‌خورند!ايشان دانشمند را معلم مي‌نامند. در آنجا فروش نان معمول نيست، آن را اهانت‌مي‌شمرند.آذربايجان: قصبه اصلي آن اردبيل است. گويند هفتاد زبان در آن است. اردبيل‌بارويي بازدارنده دارد. آب‌هاي روان، سپاه منظم، مردم بخيل وسنگ دل.تبريز: چه مي‌داني تبريز چيست؟ زر ناب، كيمياي كمياب. مايه سرافرازي‌مسلمانان است.اهل حديث اين سرزمين (آذربايجان) حنبلي هستند. علم كلام رادنبال نمي‌كنند وبه تشيع گرايشي ندارند. در جامع اردبيل سنگي بزرگ هست كه ازآسمان در بيرون شهر افتاده، مردم آن را به مسجد جامع آورده‌اند.ري: منطقه‌اي دلگشا، پرآب، با روستاهاي بزرگ. در ميان راه گرگان وخراسان‌وعراق است. همان جا كه هوس حكومت برآن، سبب شد عمربن سعد، امام حسين(ع) را شهيد كند.شهري ارجمند، باستاني وفخرآور. واعظانش از فقه، اميرانش ازدانش، محتسبانش از خوشنامي وسخنورانش از ادب چيزي كم ندارند. پيشنمازان‌مسجد جامع در ستيز با يكديگر. روزي از آن حنفيان وروزي ديگر از شافعيان.همدان: گويند: كوه‌ها سپاهند وهمدان فرمانده آنها. بهترين آب وسبك‌ترين هوارا دارد.ميوه‌هاي گوارا ومردان جنگنده فراوان دارد. روستاهايش دل از من ربوده‌است. آتش در همدان گرما ندارد وسرمايش درد بي درمان است. اكنون ري‌پرجمعيت‌تر وآبادتر از همدان است ودانشمندان همدان كاهش يافته‌اند. مردمانش‌اهل حديث‌اند.اصفهان: بخشي از آن سهم جبال، وبخشي سهم فارس است. شهري بزرگ، آبادوپرجمعيت.بازرگانان بزرگ وهنرمندان ماهر دارد. پارچه‌هايش را به هر سومي‌بردند. مردم اهل سنت وجماعتند وحنبليان درشت خوي. برخي بازارهايشان‌سرپوشيده وبرخي سرگشاده است. من پس از جامع مصر، نمازآبادتر از ايشان‌نديدم.كاشان: شهري نامور، كهن ساز در مرز كوير. با كشتزارها وكاريزهاي فراوان. درساختن قمقمه ماهرند. عقرب‌هاي شگفت‌انگيز دارد. مردمانش همه بر مذهب‌شيعه‌اند.قم: بارو وروستاي فراوان دارد. شهري بزرگ است؛ ولي متوقف شده رو به‌ويراني است.مردم آن ]نماز جمعه در مسجد[ جامع را تعطيل كرده‌اند تا آن كه‌ركن‌الدوله ايشان را به برقراري آن واداشت. از قم، كرسي، لگام، ركاب، پارچه‌وزعفران بسيار تجارت كنند.مردمانش همه بر مذهب شيعه‌اند.
