فرمانروايي‌ آلپ‌ ارسلان‌ - تاریخ ایران اسلامی نسخه متنی

اینجــــا یک کتابخانه دیجیتالی است

با بیش از 100000 منبع الکترونیکی رایگان به زبان فارسی ، عربی و انگلیسی

تاریخ ایران اسلامی - نسخه متنی

رسول جعفریان

| نمايش فراداده ، افزودن یک نقد و بررسی
افزودن به کتابخانه شخصی
ارسال به دوستان
جستجو در متن کتاب
بیشتر
تنظیمات قلم

فونت

اندازه قلم

+ - پیش فرض

حالت نمایش

روز نیمروز شب
جستجو در لغت نامه
بیشتر
توضیحات
افزودن یادداشت جدید

طغرل‌ در برابر خدمتي‌ كه‌ به‌ عباسيان‌ كرد، با جسارت‌ تمام‌ دختر خليفه‌ راخواستگاري‌ كرد.

خليفه‌، با همه‌ كراهتي‌ كه‌ از اين‌ كار داشت‌، پس‌ از اصرار زيادسلطان‌ ووزيرش‌، بدان‌ تن‌ داد. اين‌ جسارت‌ تا آن‌ زمان‌ براي‌ هيچ‌ يك‌ از بويهيان‌بغداد در ارتباط‌ با خليفه‌ عباسي‌ پيش‌ نيامده‌ بود. پيوند ازدواج‌، در سال‌ 455 انجام‌شد. همسر سلطان‌ به‌ ري‌ آمد؛ اما سلطان‌ ماه‌ها بعد عازم‌ ري‌ شد. وي‌ اندكي‌ پس‌ ازورود به‌ ري‌، در همان‌ سال‌ درگذشت‌! اكنون‌ مدفن‌ او در نزديكي‌ ري‌ قرار دارد،جايي‌ كه‌ برج‌ طغرل‌ نام‌ گرفته‌ است‌.

ابن‌اثير نوشته‌ است‌: طغرل‌ مردي‌ بود كه‌ مراقب‌ نمازش‌ بود ودوشنبه‌ وپنج‌شنبه‌را روزه‌ داشت‌. در عين‌ حال‌، ظالم‌ وسخت‌دل‌ بود وسپاهش‌ شبانه‌ روز، آزادانه‌اموال‌ مردم‌ را غصب‌ مي‌كردند! بنابر اين‌، مي‌شود كسي‌ هم‌ نماز بخواند، هم‌ ظالم‌باشد و هم‌ سپاهيانش‌ اموال‌ مردم‌ را غصب‌ كنند.

فرمانروايي‌ آلپ‌ ارسلان‌

با مرگ‌ طغرل‌، عميدالملك‌ كُنْدري‌ وزير وي‌، سليمان‌ بن‌ چغري‌ داود را كه‌ به‌ قول‌راوندي‌ كودك‌ بود، به‌ شاهي‌ نشاند. اين‌ كار مورد قبول‌ امرا قرار نگرفت‌. آنان‌ ازآلپ‌ارسلان‌ فرزند ديگر داود كه‌ امير خراسان‌ بود، خواستند تا به‌ ري‌ آمده‌ سلطنت‌را عهده‌دار شود. بدين‌ ترتيب‌، دومين‌ شاه‌ سلجوقي‌ در سال‌ 455 قدرت‌ را در ري‌ به‌دست‌ گرفت‌.

نخستين‌ اقدام‌ سلطان‌ جديد آن‌ بود كه‌ عميدالملك‌، وزير برجسته‌ طغرل‌ رادستگير كرد. عميد كه‌ خود دريافته‌ بود ديگر پايگاهي‌ ندارد، كار را به‌ نظام‌الملك‌وزير آلپ‌ ارسلان‌ واگذاشت‌ وكناره‌گيري‌ كرد. هواداري‌ مردم‌ از وي‌، سبب‌ ترس‌آلپ‌ارسلان‌ شده‌، عميدالملك‌ را دستگير كرد. به‌ يقين‌، تحريكات‌ِ مخالفان‌عميدالملك‌ در خراسان‌، به‌ويژه‌ نظام‌الملك‌، در اين‌ اقدام‌ مؤثر بوده‌ است‌.عميدبه‌مدت‌ يك‌ سال‌ در مروالروذ زنداني‌ گرديد. پس‌ از آن‌ در سال‌ 456 به‌دستورسلطان‌ كشته‌ شد. راوندي‌ نوشته‌ است‌: ونظام‌ الملك‌ در آن‌ ساعي‌وراضي‌بود.

عميدالملك‌ كندري‌، وزير طغرل‌، يكي‌ از چهره‌هاي‌ برجسته‌ در ميان‌ وزراي‌ايراني‌ است‌. او حَنَفي‌ متعصّبي‌ بود وبه‌ شدّت‌ بر ضد شافعيان‌ فعاليت‌ مي‌كرد. اين‌امر سبب‌ تحريك‌ برخي‌ از عالمان‌ شافعي‌ مذهب‌ خراسان‌ شد. وي‌ از طغرل‌ اجازه‌گرفت‌ تا در منابر خراسان‌ بر رافضيان‌ لعنت‌ كنند. پس‌ از آن‌ دستور داد تا اشعريان‌ رانيز لعن‌ كنند. اين‌ زمان‌، مذهب‌ اشعري‌ در ميان‌ بسياري‌ از سنيان‌ِ شافعي‌ خراسان‌گسترش‌ يافته‌ وعالماني‌ چون‌ ابوالقاسم‌ قشيري‌ وابوالمعالي‌ جُويْني‌ طرفدار آن‌بودند.

پس‌ از آن‌ كه‌ لعن‌ اشعريان‌ شايع‌ شد، آنان‌ به‌ عنوان‌ اعتراض‌ از خراسان‌ بيرون‌رفتند.

جويني‌ به‌ مكه‌ رفت‌ وبه‌ امام‌ الحرمين‌ شهرت‌ يافت‌. زماني‌ كه‌ نظام‌الملك‌شافعي‌ به‌ قدرت‌ رسيد، وي‌ را به‌ خراسان‌ بازگرداند. اقدام‌ِ ناپسند كندري‌ يكي‌ ازعلل‌ مهم‌ گسترش‌ اختلافات‌ مذهبي‌ در ايران‌ آن‌ روزگار است‌.

اكنون‌ آلپ‌ارسلان‌ وارث‌ سرزميني‌ وسيع‌ وگسترده‌ بود. در بسياري‌ از مناطق‌،اميران‌ محلي‌ با قبول‌ سلطه‌ سلجوقيان‌، پرداخت‌ مبلغي‌ پول‌، وخواندن‌ خطبه‌ به‌ نام‌سلطان‌ سلجوقي‌، امارت‌ موروثي‌ خود را نگاه‌ داشتند. در بغداد نيز به‌ نام‌آلپ‌ارسلان‌ خطبه‌ خوانده‌ مي‌شد.

در دوران‌ امارت‌ آل‌ بويه‌ نيز، هيچ‌ گاه‌ سرزميني‌ بااين‌ وسعت‌ در اختيار يك‌ سلطان‌ نشين‌ وجود نداشت‌.

از سوي‌ ديگر، تركان‌ كه‌ هنوز دو دهه‌ از بيابانگردي‌شان‌ نگذشته‌ بود، به‌ سرعت‌خود را با اوضاع‌ جديد تطبيق‌ داده‌ وبا استفاده‌ از تشكيلات‌ ديواني‌ خراسان‌ووزيران‌ برجسته‌اي‌ مانند عميدالملك‌ و نظام‌الملك‌، توانستند امور اين‌ سرزمين‌وسيع‌ را سامان‌ دهند.

براي‌ سلجوقيان‌ نيز، همانند ساير سلطان‌ نشين‌ها، اختلافات‌ خانوادگي‌ امري‌طبيعي‌ بود.

/ 223