طبرستان در دوره سلجوقي - تاریخ ایران اسلامی نسخه متنی
لطفا منتظر باشید ...
طي نهصدسال، روشن‌مي‌شود كه اصفهان يكي از آبادترين شهرهاي ايران در دوره سلجوقي‌بوده‌است.در جاي ديگر گذشت كه دو خاندان مهم خجندي و صاعدي رياست شهر راعهده‌دار بودند.خاندان نخست رئيس شافعيان شهر و خاندان دوم، رئيس حنفيان‌بودند. نفوذ مردمي خجنديان بيش‌تر بود. عوفي در باره خاندان آنها نوشته است:«خاندان خجنديان در صفاهان، ملاذ ارباب فضل و معتصم ارباب دانش و مستجمع‌كاملان جهان است و هر فردي از افراد آن جمع، درّ فريد جمال و شه بيت قصيده‌افضال‌اند. صداي صيت ايشان به اقاصي آفاق رسيده و شِكَرآب جود ايشان جان راتسكين داده.» در كنار اين آباداني، جنگ‌هاي فرقه‌اي اصفهان، سبب خرابي فراوان در اين شهردر دوره دوم سلجوقي شد. ياقوت حَمَوي در اواخر قرن ششم هجري نوشته است:در حال حاضر شهر اصفهان را ويراني گرفته است. سبب آن فتنه‌ها وتعصب‌هاي‌موجود ميان شافعيان وحنفيان وجنگ‌هاي مداوم ميان آنهاست. هر فرقه‌اي كه‌قدرتي مي‌يابد،دست به غارت ساير محلات زده وآنها را آتش زده ويران مي‌كندودر اين باره، مراعات هيچ دوستي وقانوني را نمي‌كند. همين وضعيت در روستاهانيز وجود دارد.طبرستان در دوره سلجوقي
تا آنجا كه از اخبار تاريخي اين دوره به دست مي‌آيد، سلجوقيان چندان اعتنايي به‌طبرستان نداشتند وبه نوعي تابعيت دورادور بسنده مي‌كردند. در اين شرايط بود كه‌سلسله باوندي كه يكي از خاندان‌هاي كهن كوه‌هاي طبرستان بود، بار ديگر قدرتي‌به دست آورده وسلطه خود را بر طبرستان تحكيم كرد. اين دومين باري بود كه‌باونديان يا اسپهبديه اين چنين قدرتمندانه در طبرستان حكومت مي‌كردند.سكه‌هاي برجاي مانده از باونديان كلمه علي‌ّ ولي‌ُّ الله دارد كه نشان مي‌دهد اين‌خاندان بر مذهب تشيع بوده‌اند.حسام‌الدوله شهريار بن قارن كه معاصر بركيارِ سلجوقي وسلطان محمد بود،قدرت اين دولت را احيا كرد. پس از وي فرزندش نجم الدوله به شاهي رسيد، درحالي كه برادرش علاءالدوله به حالت قهر نزد سلطان سنجر در خراسان بود.پس از درگذشت نجم الدوله، برادرش علاءالدوله علي جانشين او شد. در اين‌زمان، با دخالت سلطان محمود وسلطان سنجر سلجوقي، روابط ميان خاندان‌باوندي تيره شده ودرگيري‌هاي فراواني ميان آنان پيش آمد.به روزگار باونديان، عالمان فراواني از شيعه در طبرستان مي‌زيستند. يكي ازمعروف‌ترين آنها فضل بن حسن طبرسي است كه كتاب اعلام الوري را كه در تاريخ‌چهارده معصوم عليهم‌السلام است، به نام علاءالدوله تأليف كرد. بدين ترتيب درسايه دولت امامي باوندي، عالمان زيادي از شيعه پرورش يافتند. نيز مي‌توان از ابن‌شهرآشوب مازندراني (م 588) ياد كرد كه كتاب با ارزشي با نام المناقب درباره‌چهارده معصوم در چهار مجلد نوشته است.علاءالدوله پس از بيست ويك سال فرمانروايي، دولت را به پسرش نصرت‌الدوله رستم كه به شاه غازي شهرت دارد، واگذار كرد. شهرت وي به غازي، به دليل‌جنگ‌هاي فراوان او با اسماعيليان بود.سلطان سنجر كه از قدرت فراوان رستم به هراس افتاده بود، لشكري به جنگ‌وي فرستاد.اين سپاه كاري از پيش نبرد ودولت رستم استوارتر شد. نوشته‌اند كه‌هيچ زماني آبادي طبرستان بسان دوران رستم نبوده است.مظفّري‌ِ شاعر، شعري درباره شاه غازي گفت:
