اشعار مذهبي‌ - تاریخ ایران اسلامی نسخه متنی

اینجــــا یک کتابخانه دیجیتالی است

با بیش از 100000 منبع الکترونیکی رایگان به زبان فارسی ، عربی و انگلیسی

تاریخ ایران اسلامی - نسخه متنی

رسول جعفریان

| نمايش فراداده ، افزودن یک نقد و بررسی
افزودن به کتابخانه شخصی
ارسال به دوستان
جستجو در متن کتاب
بیشتر
تنظیمات قلم

فونت

اندازه قلم

+ - پیش فرض

حالت نمایش

روز نیمروز شب
جستجو در لغت نامه
بیشتر
توضیحات
افزودن یادداشت جدید

گذشت‌.

قوامي‌ رازي‌ يكي‌ از شيعيان‌ امامي‌ مذهب‌ شهري‌ ري‌ در نيمه‌ نخست‌ قرن‌ ششم‌هجري‌ است‌.

ديوان‌ وي‌ كه‌ مشتمل‌ بر اشعار فراوان‌ او (3359 بيت‌) در مباحث‌فلسفي‌ وكلامي‌ ونيز ستايش‌ برخي‌ از امرا وبزرگان‌ است‌ برجاي‌ مانده‌ وبه‌ چاپ‌رسيده‌ است‌. اين‌ شاعر برجسته‌ نيز در اشعار خود نشان‌ داده‌ كه‌ در شمار شاعران‌حكيم‌ است‌ نه‌ شاعران‌ شاعر. او اشعاري‌ نيز در ستايش‌ از بزرگان‌ آن‌ روزگارري‌دارد.

ويژگي‌ عمده‌ قوامي‌ توجه‌ به‌ عقايد كلامي‌ شيعه‌ در مبحث‌ عدل‌ وتوحيد است‌.وي‌ از عقايد اهل‌ حديث‌ كه‌ به‌ تشبيه‌ وتجسيم‌ اعتقاد داشته‌اند سخت‌ پرهيز داده‌وتنزيه‌ خداوند را به‌ عنوان‌ اعتقاد صحيح‌ ستايش‌ مي‌كند.

طريق‌ عدل‌ نگه‌ دار در ره‌ توحيدبه‌ گِرد جَبْر مَگَرد اي‌ عزيز من‌ زنهار در روزگار وي‌، اختلافات‌ شيعه‌ وسني‌ فراوان‌ بوده‌ است‌. وي‌ كوشيده‌ تا با تأكيد بردرستي‌ اعتقادات‌ شيعه‌، به‌ نوعي‌ در برابر اين‌ اختلافات‌ موضع‌گيري‌ كند. او درشعري‌ چنين‌ سروده‌ است‌:




  • ترا تعصّب‌ ومذهب‌گري‌ مهمّي‌ نيست
    مكن‌ تعصّب‌ وبنشين‌ به‌ عافيت‌ جايي‌ز باد
    جهل‌ مَيَنْگيز گرد وخاك‌ فتن‌



  • ‌مهم‌هاي‌ تو در فرايض‌ است‌ وسنن‌
    جهل‌ مَيَنْگيز گرد وخاك‌ فتن‌
    جهل‌ مَيَنْگيز گرد وخاك‌ فتن‌



و در جاي‌ ديگري‌ خطاب‌ به‌ سنيان‌ مي‌گويد:




  • چهار دار امام‌ اي‌ پسر ولي‌ سه‌ چهار
    من‌ از دوازده‌ نازم‌ تو از چهار اي‌ دوست‌
    من‌ وتو به‌ دو مذهبيم‌ در يك‌ دين‌چنان‌ كه
    ‌ شب‌ وروز از يك‌ جهان‌ به‌ دو هنجار



  • كزين‌ دوازده‌ يابي‌ بهشت‌ وجنّت‌ ونار
    كنون‌ ببايدمان‌ ساختن‌ به‌ هم‌ ناچار
    ‌ شب‌ وروز از يك‌ جهان‌ به‌ دو هنجار
    ‌ شب‌ وروز از يك‌ جهان‌ به‌ دو هنجار



و باز مي‌گويد:




  • تعصّبي‌ كه‌ كنون‌ هست‌ در ميانه‌ مانبود
    هرگز در عهد احمد مختار



  • هرگز در عهد احمد مختار
    هرگز در عهد احمد مختار



وي‌ در برابر تكفير شيعيان‌ توسط‌ سنيان‌ مي‌گويد:




  • اگر مسلماني‌، راه‌ ورسم‌ سلمان‌ گير
    مكن‌ تعصّب‌ وكافر مخوان‌ مسلمان‌ را
    كه‌ هر كه‌ اهل‌ شهادت‌ بود مسلمان‌ است‌



  • كه‌ اين‌ تعصّب‌ ناخوش‌ نه‌ رسم‌ سلمان‌ است‌
    كه‌ هر كه‌ اهل‌ شهادت‌ بود مسلمان‌ است‌
    كه‌ هر كه‌ اهل‌ شهادت‌ بود مسلمان‌ است‌



اشعار مذهبي‌

در جريان‌ سرايش‌ شعر عاميانه‌ در اين‌ دوره‌، اشاره‌ به‌ اشعار مذهبي‌ موجود ميان‌سنيان‌ وشيعيان‌ تحت‌ عنوان‌ مناقب‌ خواني‌ وفضائل‌ خواني‌ مناسب‌ است‌؛ هرچنداين‌ قبيل‌ اشعار چندان‌ برجاي‌ نمانده‌ است‌.

رقابت‌ موجود ميان‌ سنيان‌ وشيعيان‌ سبب‌ شد تا هر گروه‌، روي‌ به‌ اشعاري‌آوردند كه‌ در ستايش‌ شخصيت‌هاي‌ محبوب‌ آنها سروده‌ شده‌ است‌. ابتكار استفاده‌از شعر در اين‌ باره‌ از آن‌ شيعيان‌ است‌؛ چرا كه‌ شاعراني‌ چون‌ دِعْبِل‌ خُزاعي‌، كُميْت‌اسدي‌ وسيّد حِمْيَري‌، ابتدا شعر عربي‌ را در خدمت‌ آرمان‌هاي‌ شيعه‌ درآوردند. اين‌اقدام‌ سبب‌ شد تا همزمان‌ با رشد شعر فارسي‌، در اين‌ زبان‌ نيز مناقب‌ خواني‌ ومقتل‌خواني‌، زمينه‌ مساعدي‌ بيابد.

يكي‌ از شاعران‌ بلندپايه‌ قرن‌ ششم‌ هجري‌، ابوالمفاخر رازي‌ است‌ كه‌ از وي‌قصيده‌ بسيار بلند و زيبايي‌ بر جاي‌ مانده‌ است‌. او در سرودن‌ اشعار مقتل‌ خواني‌دستي‌ توانا داشته‌ وشماري‌ از اشعار وي‌ در وصف‌ حادثه‌ كربلا برجاي‌ مانده‌ است‌.از آن‌ جمله‌ درباره‌ حرّ بن‌

/ 223