طاهريان‌ بغداد - تاریخ ایران اسلامی نسخه متنی

اینجــــا یک کتابخانه دیجیتالی است

با بیش از 100000 منبع الکترونیکی رایگان به زبان فارسی ، عربی و انگلیسی

تاریخ ایران اسلامی - نسخه متنی

رسول جعفریان

| نمايش فراداده ، افزودن یک نقد و بررسی
افزودن به کتابخانه شخصی
ارسال به دوستان
جستجو در متن کتاب
بیشتر
تنظیمات قلم

فونت

اندازه قلم

+ - پیش فرض

حالت نمایش

روز نیمروز شب
جستجو در لغت نامه
بیشتر
توضیحات
افزودن یادداشت جدید

در سال‌ 250 حسن‌ بن‌ زيد علوي‌ در طبرستان‌ بر ضد عاملان‌ طاهري‌ شوريدودولتي‌ علوي‌ در آن‌ ناحيه‌ تشكيل‌ داد كه‌ بعدا دربارة‌ آن‌ سخن‌ خواهيم‌ گفت‌.گفته‌اند كه‌ مستعين‌ عباسي‌، به‌ پاس‌ اقدام‌ محمد بن‌ عبدالله‌ بن‌ طاهر در سركوبي‌ قيام‌يحيي‌ بن‌ عمر علوي‌ در كوفه‌، زمين‌هايي‌ را در طبرستان‌ به‌ او بخشيد. وي‌ شخصي‌ رابا نام‌ جابر بن‌ هارون‌ نصراني‌ براي‌ ادارة‌ املاكش‌ به‌ آنجا فرستاد. حاكم‌ طبرستان‌ نيزسليمان‌ بن‌ عبدالله‌ بن‌ طاهر بود.

زماني‌ كه‌ جابر نصراني‌ براي‌ تحويل‌ گرفتن‌ زمين‌ها به‌ طبرستان‌ آمد، بيدادعاملان‌ سليمان‌ طاهري‌ نيز مردم‌ را خشمگين‌ كرده‌ بود. نتيجه‌ اين‌ دو مسأله‌،شورش‌ مردم‌ ودعوت‌ از حسن‌ بن‌ زيد علوي‌ ساكن‌ ري‌ به‌ طبرستان‌ بود كه‌ در ادامه‌دولت‌ علوي‌ طبرستان‌ را پايه‌گذاري‌ كرد. در درگيري‌ ميان‌ نيروهاي‌ علويان‌وطاهريان‌، حسن‌ بن‌ زيد آمل‌ را گرفت‌ وبا نيروهاي‌ سليمان‌ طاهري‌ درگير شد.سليمان‌ شكست‌ خورد وعلويان‌ در طبرستان‌ پيروز شدند.

زوال‌ قدرت‌ طاهري‌ ازاين‌ زمان‌ به‌ بعد جدي‌تر شد. البته‌ كمك‌هايي‌ كه‌ از سوي‌ محمد بن‌ طاهر حاكم‌خراسان‌ رسيد سبب‌ شد تا بار ديگر سليمان‌ طاهري‌ به‌ ساري‌ وآمل‌ بازگردد.

در سال‌ 251 محمد بن‌ جعفر علوي‌ در ري‌ بر عباسيان‌ وعاملان‌ طاهري‌ آنهاشوريد كه‌ محمد بن‌ طاهر حاكم‌ خراسان‌ شورش‌ وي‌ را سركوب‌ كرد وخبر آن‌ رابراي‌ بغداد فرستاد.

هيچ‌ سالي‌ به‌ اندازه‌ سال‌ 251 آكنده‌ از شورش‌هاي‌ علويان‌ در سرتاسر بلاداسلامي‌ نبود. در اين‌ سال‌، حسين‌ بن‌ احمد علوي‌ معروف‌ به‌ كبكي‌، در نواحي‌قزوين‌ وزنجان‌ شوريد كه‌ عاملان‌ طاهري‌ شورش‌ او را سركوب‌ كردند.

محمد تا سال‌ 259 بر سركار بود ودولت‌ طاهري‌ با تصرف‌ نيشابور از سوي‌صفاريان‌ پايان‌ يافت‌.

گفته‌اند كه‌ وي‌، شايستگي‌ لازم‌ را براي‌ امارت‌ نداشت‌ ومردي‌«غافل‌ وبي‌عاقبت‌ بود، سر فرو برد به‌ شراب‌ وبه‌ طرب‌ وشادي‌ مشغول‌ گشت‌». برادر او حسين‌تا مدتي‌ در مرو دوام‌ آورد، يكي‌ دو بار نيشابور را نيز تصرف‌ كرد، اما راه‌ به‌ جايي‌نبرد. اين‌ آخرين‌ تلاش‌ طاهريان‌ در خراسان‌ بود. با وجود حمايت‌ عباسيان‌ از محمدبن‌ طاهر، او هرگز نتوانست‌ به‌ خراسان‌ باز گردد.

وي‌ در ميانة‌ سالهاي‌ 270 تا 279والي‌ بغداد شد واندكي‌ پس‌ از آن‌ درگذشت‌.

درست‌ مانند برخي‌ ديگر از حكومت‌هاي‌ سرنگون‌ شده‌، تا مدتي‌ شورشياني‌يافت‌ مي‌شدند كه‌ براي‌ احياي‌ قدرت‌ از دست‌ رفتة‌ طاهريان‌ تلاش‌ مي‌كردند. اين‌تلاش‌ها به‌ جايي‌ نرسيد.

طاهريان‌ بغداد

از زماني‌ كه‌ طاهر بن‌ حسين‌، افزون‌ بر فرمانروايي‌ بر جزيره‌ وشام‌، رياست‌ شَحْنه‌ ياپليس‌ بغداد ونيز مسؤوليت‌ جمع‌ آوري‌ خراج‌ زمين‌هاي‌ حاصل‌خيز عراق  راداشت‌، نفوذ طاهريان‌ در بغداد استوار بود. زماني‌ كه‌ عبدالله‌ بن‌ طاهر در آنجا بود،قصر بزرگي‌ ساخت‌ كه‌ به‌ نام‌ حرم‌ طاهر شهرت‌ يافت‌. اين‌ محل‌، محل‌ سكونت‌طاهريان‌ بغداد طي‌ قريب‌ يك‌ صد سالي‌ بود كه‌ مناصب‌ اداري‌ ويژة‌ خود را دربغدادداشتند.

پس‌ از رفتن‌ عبدالله‌ بن‌ طاهر به‌ خراسان‌، فرزندانش‌ در بغداد ـ به‌ ترتيب‌ محمد،سليمان‌ وعبيدالله‌ ـ مناصب‌ وي‌ را عهده‌دار شده‌ وبه‌ عنوان‌ يك‌ خانوادة‌ قدرتمند،اعمال‌ نفوذ مي‌كردند. آنها در قضاياي‌ نفوذ تركان‌ در بغداد، وتأثيرگذاري‌ آنها برخليفه‌ وساير مسائل‌ سياسي‌ ومالي‌ بغداد، به‌ عنوان‌ يك‌ عنصر تصميم‌ گيرنده‌،نقشي‌ فعال‌ داشتند.

يكي‌ از چهره‌هاي‌ برجستة‌ آنها، محمد بن‌ عبدالله‌ بن‌ طاهر بود كه‌ روزگاري‌،سخت‌ گرفتار مسائل‌ بغداد، قيام‌هاي‌ علويان‌ وشورش‌ تركان‌ شده‌ بود. عاملان‌ وي‌در هر نقطه‌ با شورش‌هايي‌ مواجه‌ بودند كه‌ بايد آنها را آرام‌ مي‌كردند. او با خشنونت‌هرچه‌ تمام‌تر در برابر اين‌ شورش‌ها مي‌ايستاد. زماني‌ كه‌ برادر وي‌ طاهر بن‌ عبدالله‌در سال‌ 248 در خراسان‌ درگذشت‌، مستعين‌ از محمد خواست‌ امير خراسان‌ شود،اما او نپذيرفت‌. دليل‌ اين‌ امر اهميت‌ موقعيتي‌ بود كه‌ او در بغداد داشته‌ وحتي‌ برخليفه‌ نيز به‌ نوعي‌ اعمال‌ نفوذ مي‌كرد.

/ 223